ZALICZKI W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH - PODATKI, RACHUNKOWOŚĆ

Podatnikom (a jeszcze częściej urzędnikom) problem sprawia właściwe sklasyfikowanie wpłat, które nie stanowią wprost wpłaty na poczet ceny przyszłego świadczenia. Od pewnego czasu można zauważyć „urzędniczą” tendencję do klasyfikowania jako zaliczki (przedpłaty, zadatku itp.) różnego rodzaju nadpłat, wpłat nienależnych itp. W związku z tym należy podkreślić, że czym innym jest wpłata na poczet ceny (zaliczka, zadatek, przedpłata), a czym innym świadczenie nienależne (np. nadpłata). Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by świadczenie nienależne zmieniło swój charakter i stało się wpłatą na poczet ceny (zaliczką, przedpłatą itp.). Jednak przyjmuje ono taki charakter dopiero w momencie, w którym wpłacający tak postanowi. Skutek zmiany klasyfikacji wpłaty nienależnej we wpłatę na poczet ceny występuje dopiero w momencie powzięcia informacji o tym fakcie przez podmiot, który uzyskał wpłatę. Dopiero wtedy wpłata taka wywołuje skutki podatkowe przewidziane dla zaliczki, zadatku, przedpłaty czy innego rodzaju wpłaty na poczet ceny. Niestety, z takim twierdzeniem nie zawsze godzą się przedstawiciele fiskusa. Zatem każdy podatnik, który otrzyma wpłatę nienależną (np. nadpłatę) - dla uniknięcia sporów z przedstawicielami fiskusa - powinien niezwłocznie wyjaśnić, jaki jest charakter otrzymanej wpłaty.

Jeżeli podatnik VAT otrzyma całość lub część należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wpłaty. Obrotem w takiej sytuacji jest wartość otrzymanej zaliczki pomniejszona o zawarty w niej VAT. Oznacza to, że jeżeli wpłata na poczet ceny opiewa jedynie na część należnej kwoty, obowiązek podatkowy powstaje tylko od takiej zaliczkowanej części (pomniejszonej o VAT). Otrzymana zaliczka jest zawsze kwotą brutto.