CZY ISTNIEJE STOSUNEK PRACY?

Przepisy prawa pracy zawierają postanowienia mające zapobiegać zjawisku tzw. samozatrudnienia. Polega ono na wykonywaniu na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz byłego pracodawcy czynności (często nieróżniących się od tych wykonywanych w ramach umowy o pracę) wcześniej wykonywanych w charakterze pracownika w rozumieniu Kodeksu pracy. Praktyka taka ma na celu w wielu wypadkach pozbawienie osób świadczących usługi na podstawie umowy cywilnej praw należnych pracownikowi (prawo do urlopu wypoczynkowego, ochrona przed rozwiązaniem umowy, uprawnienia związane z macierzyństwem i inne).

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Artykuł 22 k.p. stanowi ponadto w § 1, że zatrudnienie w takich warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Niedopuszczalne jest zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy (art. 22 § 1 k.p.). Warto dodać, że zgodnie z art. 281 k.p., kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę, popełnia wykroczenie i podlega karze grzywny.