Nowelizacja ustawy o VAT - przegląd najważniejszych zmian wraz z komentarzem

Uchwalona ustawa zawiera również zmiany związane z dostosowaniem polskich przepisów o VAT do przepisów UE. Likwiduje także niektóre polskie rozwiązania niezgodne z prawem wspólnotowym, np. kaucję gwarancyjną czy uwarunkowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego od zaliczania danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w myśl przepisów o podatkach dochodowych. Kolejnym celem nowelizacji było wprowadzenie niektórych opcjonalnych rozwiązań w rozliczaniu tego podatku przewidzianych w prawie wspólnotowym (chodzi o składy konsygnacyjne i możliwość rozliczania podatku importowego w deklaracji rozliczeniowej), a także uproszczenie w stosowaniu „ulgi na złe długi”. Niektóre z uchwalonych zmian są związane z wykonaniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego, które w 2007 r. zapadły w odniesieniu do przepisów o VAT.

Niestety, nie wszystkie zakładane cele zostały w pełni osiągnięte. Niektóre znowelizowane przepisy dotyczące VAT nadal będą naruszały prawo unijne, jak choćby wydłużony termin zwrotu podatku podatnikom niewykonującym w danym okresie czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej, czy też przyjęcie zwolnienia z VAT nieodpłatnego przekazania żywości dla organizacji pożytku publicznego. Wbrew oczekiwaniu nie wprowadzono także zmian w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od samochodów, a przecież obecne przepisy budzą poważne wątpliwości co do ich zgodności z tzw. klauzulą stałości.

Celem tego artykułu jest zwięzłe omówienie najważniejszych zmian wynikających ze znowelizowanej ustawy, które wejdą w życie dwoma turami, tj. w zasadniczej części z dniem 1 grudnia 2008 r., a w niektórych, ściśle wskazanych wypadkach - z dniem 1 stycznia 2009 r. Ponieważ w dniu oddawania artykułu do druku ustawa oczekiwała na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw, nieznane są jeszcze przepisy wykonawcze Ministra Finansów uwzględniające uchwalone zmiany ustawowe. Z tych przyczyn artykuł ten ogranicza się wyłącznie do uchwalonych zmian ustawy o VAT.