Wszystko o skutkach wykorzystywania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych

Wykorzystywanie samochodu do celów prywatnych a nieodpłatne świadczenie

Źródłem „problemów” jest art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na jego podstawie:

za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Biorąc pod uwagę treść powołanego przepisu, oczywiste jest, że wykorzystywanie samochodów przez pracowników do realizacji celów prywatnych bez konieczności uiszczenia przez nich zapłaty za takie użytkowanie stanowi po ich stronie świadczenie nieodpłatne, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Z drugiej strony określenie odpłatności za użytkowanie samochodu do celu prywatnego też nie zapewnia bezpieczeństwa. Przepis bowiem wskazuje, że źródłem opodatkowanego przychodu może być również świadczenie częściowo odpłatne. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje, że zasadniczo przy określaniu przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń należy odwołać się do cen rynkowych (art. 12 ust. 2 i 3 i art. 11 ust. 2-2b updof). To samo kryterium stanowi podstawę oceny, czy mamy do czynienia ze świadczeniem częściowo odpłatnym.

Analizując treść art. 12 ust. 1 updof w części dotyczącej opodatkowania nieodpłatnych i częściowo nieodpłatnych świadczeń, trudno oprzeć się wrażeniu, że odwoływanie się do literalnego brzmienia tego przepisu może niejednokrotnie doprowadzić do sytuacji wręcz absurdalnych. Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy pracownik, wykonując z użyciem samochodu służbowego zadania służbowe, jednocześnie realizuje cel prywatny. Literalne brzmienie powołanego przepisu nakazywałoby opodatkowywać każde świadczenie co najmniej w części nieodpłatne, które służy celom prywatnym.