Kiedy członek zarządu może odpowiadać za długi spółki

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznał skargę kasacyjną dotyczącą odpowiedzialności za zobowiązania osób trzecich. Spółka nie wywiązywała się z obowiązków płatnika, a ponieważ okazała się niewypłacalna, odpowiedzialnością za jej zobowiązania obciążono jej prezesa. Prezes wnosił o upadłość spółki, ale sąd uznał, że zrobił to za późno. Organy podatkowe nie miały też wątpliwości, że wniosek był spóźniony, a egzekucja z majątku spółki bezskuteczna. Ponieważ tego nie zrobił we właściwym czasie, to zgodnie z art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej odpowiada za zaległości spółki. Spór trafił do sądu administracyjnego, który nie przyznał racji organom podatkowym. Sąd stwierdził, że płynność finansową spółka straciła już wcześniej. Z protokołu kontroli wynikało, że już bilans na koniec 1998 r. wskazywał, że długi spółki znacznie przekraczają jej aktywa. W ocenie sądu złożenie wniosku o upadłość powinno nastąpić nie później niż 2 tygodnie od zaistnienia tych okoliczności. Zdaniem sądu I instancji był to koniec 1998 r., a wtedy skarżący nie był członkiem zarządu i nie może odpowiadać za zobowiązania spółki. Z taką interpretacją nie zgodziły się organy podatkowe i to one wniosły skargę kasacyjną do NSA. Sąd przyznał im rację. Uchylając zaskarżony wyrok, Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że organy podatkowe mają prawo domagać się uregulowania długów spółki powstałych w czasie pełnienia funkcji przez członków zarządu, jeśli we właściwym czasie nie wystąpią o upadłość lub postępowanie układowe albo wykażą, że brak wniosku nie nastąpił z ich winy. Sąd stwierdził, że nie można jednak przyjąć, że właściwy czas związany jest z jakąś jednorazową, konkretną sytuacją, czyli że jest to jakiś konkretny dzień czy dwa tygodnie od tego dnia. Żaden przepis nie zabrania zgłoszenia wniosku później i, zdaniem sądu, każdy członek zarządu, bez względu na czas, w jakim pełni on swoją funkcję, powinien działać z należytą starannością i troszczyć się o spółkę.