Bilansowe i podatkowe aspekty nabycia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych i ich odkupu

Tytułem uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym (FIO) jest jednostka uczestnictwa, która nie jest papierem wartościowym, nie jest zbywalna. To fundusz zbywa jednostki uczestnictwa i odkupuje je na żądanie uczestnika funduszu. Odkupienie jednostki uczestnictwa jest równoznaczne z jej umorzeniem. Fundusz otwarty musi być gotowy do odkupienia jednostek uczestnictwa, a tym samym musi być w stanie dokonać szybkiej zamiany posiadanych lokat na gotówkę. Lokaty funduszy otwartych charakteryzują się znacznie większą płynnością niż lokaty funduszy zamkniętych.

Tytułem uczestnictwa w zamkniętym funduszu inwestycyjnym (FIZ) są certyfikaty inwestycyjne. Certyfikat inwestycyjny jest papierem wartościowym, który - jeśli fundusz nie określi tego inaczej - jest zbywalny; jest też niepodzielny. Certyfikaty inwestycyjne mogą być przedmiotem oferty publicznej lub dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu, jeżeli statut funduszu inwestycyjnego tak stanowi.

To, czy jednostka nabywa tytuł uczestnictwa w otwartym czy zamkniętym funduszu inwestycyjnym, ma istotne znaczenie w przypadku jego ujęcia w księgach rachunkowych.

Jednostki uczestnictwa w księgach rachunkowych

Ponieważ celem nabywania jednostek uczestnictwa jest lokowanie środków pieniężnych, spełniają one warunki definicji inwestycji. Jak wynika z definicji określonej w art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości, inwestycje to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych. Korzyści te mogą wynikać z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków. Najistotniejszą kategorią inwestycji są aktywa finansowe.