Czy umowę na zastępstwo należy wypowiedzieć w razie śmierci zastępowanego pracownika

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Umowa o pracę na zastępstwo jest umową „celową”, zawieraną na czas nieobecności pracownika. Zatem w większości przypadków nie jest możliwe dokładne określenie terminu jej rozwiązania. Najczęściej termin zakończenia stosunku pracy zawartego w celu zastępstwa jest określany w umowie przy użyciu np. następującego sformułowania: umowa jest zawarta na czas określony - do dnia zakończenia usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownika zatrudnionego na stanowisku ….

Trzeba zwrócić uwagę, że umowa o pracę zastępowanego pracownika - czasowo nieobecnego w pracy - ma charakter pierwotny w stosunku do umowy o pracę zawartej w celu zastępstwa. Gdyby zatem pracodawca nie podpisał z zastępowanym pracownikiem umowy o pracę, nigdy nie doszłoby do zawarcia umowy na zastępstwo za tego pracownika z inną osobą.

Śmierć zastępowanego pracownika

Jeżeli zastępowany pracownik umrze w czasie swojej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, to z dniem jego śmierci stosunek pracy wygasa (art. 63¹ § 1 Kodeksu pracy). W związku z tym z dniem śmierci zastępowanego pracownika rozwiązaniu ulegnie także umowa o pracę zawarta w celu jego zastępstwa. Mimo że w przepisach Kodeksu pracy nie ma wyraźnej regulacji w tym zakresie, taki pogląd jest uzasadniony ze względu na fakt, że umowa o pracę na zastępstwo ma wtórny charakter w stosunku do umowy o pracę zastępowanego pracownika. Zatem z dniem wygaśnięcia umowy o pracę zastępowanego pracownika wskutek jego śmierci rozwiązaniu ulega także umowa o pracę na zastępstwo. W tym przypadku nie jest konieczne wypowiadanie umowy o pracę na zastępstwo ani żadne działanie którejkolwiek ze stron tego stosunku prawnego.

WAŻNE!

Umowa o pracę na zastępstwo rozwiązuje się automatycznie z dniem wygaśnięcia stosunku pracy zastępowanego pracownika, np. z powodu jego śmierci.

Urlop wypoczynkowy i kontynuacja zatrudnienia

Pracownik zatrudniony na zastępstwo, o którym mowa w pytaniu, z dniem rozwiązania jego umowy o pracę nabywa prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy (art. 171 § 1 Kodeksu pracy).

Od tej zasady wyjątek stanowi jedynie chęć kontynuowania przez strony dalszej współpracy na podstawie kolejnej (czyli zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu umowy na zastępstwo) umowy o pracę. Pracodawca nie ma bowiem obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop, jeśli strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą (art. 171 § 3 Kodeksu pracy). Jeżeli zatem zarówno pracownik, jak i pracodawca po rozwiązaniu umowy o pracę na zastępstwo zamierzają podpisać nową umowę o pracę (na czas określony lub na czas nieokreślony), to aby pracownik mógł wykorzystać urlop w naturze, umowa o pracę musi być zawarta bezpośrednio po rozwiązaniu umowy o pracę na zastępstwo, czyli tego samego dnia lub najpóźniej następnego dnia.

PRZYKŁAD

Pracownica przebywająca na urlopie wychowawczym po 2 latach nieobecności w pracy zgłosiła nieoczekiwanie swój powrót do pracy w sierpniu 2021 r. W tym przypadku z dniem powrotu pracownicy rozwiązaniu uległa także umowa na zastępstwo (trwająca przez cały ten czas) z osobą, która została zatrudniona, aby wykonywać zadania urlopowanej pracownicy. Pracodawca jest zadowolony z pracy zastępującego pracownika, zdecydował więc o kontynuowaniu z nim współpracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, jednak ze względów finansowych nie od razu po rozwiązaniu umowy na zastępstwo, ale dopiero od października 2021 r. Pracownik zatrudniony na zastępstwo w dniu rozwiązania stosunku pracy był uprawniony do 25 dni urlopu wypoczynkowego, za które otrzymał ekwiwalent pieniężny. Nie miał on bowiem możliwości wykorzystania urlopu w naturze, bo nowa umowa o pracę zostanie zawarta dopiero w październiku 2021 r., czyli nie bezpośrednio po wcześniejszej umowie o pracę.

PODSTAWA PRAWNA:

art. 25 § 1, art. 63¹ § 1, art. 171 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162).

Małgorzata Podgórska

specjalista z zakresu prawa pracy