Interpretacja indywidualna z dnia 23 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.377.2023.1.AWY

Uznanie Odszkodowania dla Najemcy za wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu, a w rezultacie obowiązek rozliczenia VAT i wystawienia faktury dokumentującej te czynności oraz prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Najemcę.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe/w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w zakresie podatku od towarów i usług w zakresie:

‒nieuznania Odszkodowania za wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a w rezultacie braku obowiązku rozliczenia VAT i wystawienia faktury z tego tytułu przez Najemcę – jest nieprawidłowe,

‒prawa do odliczenia podatku VAT przez Państwa w przypadku uznania, że Odszkodowanie stanowi wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT – jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

3 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

‒nieuznania Odszkodowania dla Najemcy za wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu, a w rezultacie braku obowiązku rozliczenia VAT i wystawienia faktury dokumentującej te czynności,

‒prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Najemcę.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

‒A. Sp. z o.o.

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

‒B. Sp. z o.o.

Opis stanu faktycznego

A. Sp. z o.o. (dalej: Spółka lub Wynajmujący) jest spółką deweloperską, której przedmiotem działalności jest między innymi realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków oraz wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce.

W dniu 8 lipca 2022 r. Spółka zawarła umowę najmu (dalej: Umowa Najmu) z B. Sp. z o.o. (dalej: Najemca) - spółką zajmującą się m.in. projektowaniem i produkcją transformatorów żywicznych i przekładników prądowych, zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT w Polsce. Na podstawie Umowy Najmu, Wynajmujący zobowiązał się do wybudowania oraz oddania Najemcy do używania pomieszczeń magazynowo-produkcyjnych oraz pomieszczeń biurowych w jednym z budynków (dalej: Budynek), a także miejsc parkingowych i placu załadunkowego, wchodzących w skład obiektu zwanego (…), zlokalizowanego w (…). Wynajmujący oraz Najemca będą w dalszej części określani łącznie jako Strony, Zainteresowani lub Wnioskodawcy.

Udostępnienie wynajętych powierzchni Najemcy, przy spełnieniu warunków określonych w Umowie Najmu, miało nastąpić 1 czerwca 2023 roku. Realizacja inwestycji obejmującej Budynek została jednak przez Spółkę zaniechana z przyczyn biznesowych, na które składają się m.in. utrudnienia związane z gospodarczymi konsekwencjami związanymi z pandemią koronawirusa, wojną w Ukrainie oraz wysokimi kosztami finansowania zewnętrznego. W konsekwencji realizacja Umowy Najmu okazała się niemożliwa w najbliższej przyszłości, a Wynajmujący nie wybudował oraz nie oddał Najemcy do Używania ww. przedmiotu Umowy Najmu.

Mając na względzie pilne zapotrzebowanie Najemcy na nowe powierzchnie magazynowe, Strony postanowiły rozwiązać Umowę Najmu. Z uwagi na konieczność zachowania pisemnej formy (zgodnie z art. 77 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, ze zm., dalej: k.c.), Strony podpisały w dniu 30 czerwca 2023 r. porozumienie o rozwiązaniu Umowy Najmu (dalej: Porozumienie). Biorąc pod uwagę nieoczekiwane koszty, jakie Najemca musi ponieść w związku z brakiem możliwości realizacji Umowy Najmu (w szczególności - koszty magazynowania maszyn oraz związane z opóźnieniem produkcji), Strony uzgodniły odszkodowanie dla Najemcy z tytułu zawarcia i niedojścia do realizacji Umowy Najmu w związku z jej rozwiązaniem (dalej: Odszkodowanie). Odszkodowanie ma w całości pokryć wszelkie roszczenia Najemcy związane z poniesieniem przez Najemcę nieoczekiwanych kosztów wynikających z zawarcia i niedojścia do realizacji Umowy Najmu w związku z jej rozwiązaniem.

Zgodnie z zawartym Porozumieniem, Strony postanowiły rozwiązać w całości Umowę Najmu z dniem zapłaty przez Wynajmującego na rzecz Najemcy całości Odszkodowania.

Na mocy Porozumienia, pod warunkiem zapłaty przez Wynajmującego Odszkodowania na rzecz Najemcy, Najemca zrzeka się wszelkich roszczeń wobec Wynajmującego związanych z Umową Najmu oraz projektem (…), co oznacza, że Wynajmujący lub którykolwiek z jego wspólników (spółek powiązanych lub należących do tej samej grupy kapitałowej) nie będzie ponosić żadnej odpowiedzialności wobec Najemcy za jakiekolwiek działania lub zaniechania związane z zawarciem i niedojściem do realizacji Umowy Najmu oraz projektu magazynowego w niej wskazanego.

Zgodnie z Porozumieniem, wskutek jego wykonania Strony będą całkowicie rozliczone w zakresie roszczeń związanych z zawarciem, niedojściem do realizacji Umowy Najmu w związku z jej rozwiązaniem.

W przypadku braku zapłaty Odszkodowania przez Wynajmującego, Najemca będzie uprawniony do odstąpienia od Porozumienia. W przypadku takiego odstąpienia, Umowa Najmu pozostanie w mocy, a Najemca zachowa prawo do dochodzenia od Wynajmującego wszelkich roszczeń związanych z niedojściem do realizacji Umowy Najmu, w tym w szczególności do dochodzenia kary umownej określonej w Umowie Najmu.

W Porozumieniu Strony uzgodniły ponadto, iż w przypadku zawarcia przez Najemcę nowej umowy najmu powierzchni magazynowej w (…) z którąkolwiek ze spółek z grupy (…) (tj. grupy kapitałowej, z którą powiązana jest Spółka) w ciągu 24 miesięcy od daty wypłaty Odszkodowania, kwota Odszkodowania ulegnie obniżeniu, a Najemca zwróci Wynajmującemu określoną kwotę Odszkodowania. Postanowienie to wynika z ograniczenia wysokości poniesionego przez Najemcę uszczerbku (nieoczekiwanych kosztów) poprzez doprowadzenie do wynajmu powierzchni w ramach umowy z innym podmiotem powiązanym ze Spółką w przeciągu dwóch lat.

Ponadto, Strony potwierdziły w Porozumieniu, że równocześnie z rozwiązaniem Umowy Najmu, gwarancja otrzymana przez Wynajmującego na podstawie Umowy Najmu wygasa z dniem rozwiązania Umowy Najmu. Wynajmujący zwróci tę gwarancję jej wystawcy na jego pisemny wniosek.

Pytania

1.Czy na podstawie przepisów ustawy o VAT Odszkodowanie, które Spółka będzie zobowiązana wypłacić Najemcy w związku z niedojściem do realizacji Umowy Najmu, nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a w rezultacie po stronie Najemcy nie powstanie obowiązek rozliczenia VAT należnego z tego tytułu i wystawienia faktury VAT dokumentującej takie czynności?

2.Czy w przypadku uznania za nieprawidłowe stanowiska przedstawionego w zakresie pytania nr 1, Spółka będzie uprawniona do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającej z faktury VAT wystawionej przez Najemcę, dokumentującej ww. Odszkodowanie w zakresie, w jakim jego wypłata na rzecz Najemcy będzie związana z działalnością Spółki podlegającą opodatkowaniu VAT?

Stanowisko Zainteresowanych

1.W ocenie Zainteresowanych, Odszkodowanie które Spółka będzie zobowiązana wypłacić Najemcy, nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a w rezultacie po stronie Najemcy nie powstanie obowiązek rozliczenia VAT należnego z tego tytułu i wystawienia faktury VAT dokumentującej takie czynności.

2.W przypadku uznania za nieprawidłowe stanowiska przedstawionego w zakresie pytania nr 1, Spółka będzie uprawniona do odliczenia kwoty VAT naliczonego wynikającej z faktury VAT wystawionej przez Najemcę, dokumentującej ww. Odszkodowanie w zakresie, w jakim jego wypłata na rzecz Najemcy będzie związana z działalnością Spółki podlegającą opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców

Na wstępie Wnioskodawcy pragną podkreślić, iż w interesie Najemcy leży ustalenie, czy przedmiotowe Odszkodowanie stanowi wynagrodzenie pozostające poza zakresem opodatkowania VAT, ponieważ w przeciwnym razie, gdyby zostało uznane za zapłatę za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, wiązałoby się to po jego stronie z koniecznością rozpoznania obowiązku podatkowego na gruncie VAT, wystawienia faktury VAT na rzecz Wynajmującego oraz rozliczeniem podatku VAT należnego do właściwego urzędu skarbowego.

Konsekwencją rozstrzygnięcia powyższych kwestii jest ustalenie, co leży w interesie Spółki, czy powinno jej przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w sytuacji kiedy zapłata Odszkodowania zostałaby uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, w zakresie w jakim będzie ono związane z działalnością opodatkowaną VAT prowadzoną przez Wynajmującego.

W tym kontekście sformułowane we wniosku pytania dotyczą bezpośrednio konsekwencji podatkowych powstających zarówno po stronie Spółki, jak i Najemcy. W interesie prawnym obu Stron leży więc ustalenie prawidłowej metody rozliczenia Odszkodowania na gruncie VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców odnośnie do pytania 1:

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółka wypłaci Najemcy Odszkodowanie tytułem pokrycia niespodziewanych kosztów, jakie Najemca musi ponieść wskutek niedojścia do realizacji Umowy Najmu. Aby właściwie określić skutki podatkowe tej płatności, należy rozważyć faktyczne okoliczności jej wypłaty oraz jej prawny charakter.

Brak przesłanek do uznania, że Odszkodowanie stanowi wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami, na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W ocenie Zainteresowanych nie ma wątpliwości, że wypłata Odszkodowania nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów, gdyż w wyniku wykonania Porozumienia nie wystąpi pomiędzy nimi żaden obrót towarami. Zdaniem Wnioskodawców, wypłata Odszkodowania nie stanowi również wynagrodzenia za świadczenie usług, co Zainteresowani wykazują poniżej.

Aby można było mówić o świadczeniu usług opodatkowanych VAT konieczne jest zdefiniowanie:

‒usługodawcy, oraz

‒świadczonej usługi (świadczenia spełnianego przez usługodawcę).

Kluczowe jest zatem wskazanie czynności kwalifikowanej jako usługa oraz podmiotu tę czynność wykonującego. W ocenie Zainteresowanych, w związku z wypłacanym przez Wynajmującego Odszkodowaniem nie można wskazać świadczonej usługi, tj. czynności ekwiwalentnej, której wykonanie można by było przypisać Najemcy. Spółka nie jest adresatem żadnego świadczenia ze strony Najemcy. Odszkodowanie opisane w stanie faktycznym stanowi jedynie swoistego rodzaju rekompensatę za uszczerbek doznany przez Najemcę wskutek niezrealizowania Umowy Najmu.

Sięgając do pojęcia usługi (świadczenia) z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, za takowe należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem organów podatkowych (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 kwietnia 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.148.2019.1.MD), aby dana czynność mogła zostać zaklasyfikowana jako usługa, łącznie spełnione zostać muszą następujące warunki:

‒obowiązek określonego świadczenia musi wynikać ze stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą,

‒musi istnieć konkretny podmiot, będący bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczeniu usługodawcy musi odpowiadać świadczenie wzajemne (płatność) ze strony usługobiorcy, tj. beneficjenta świadczenia.

A zatem brak któregokolwiek z wyżej wymienionych elementów powoduje, iż danej czynności nie można zaklasyfikować jako usługi opodatkowanej VAT.

Ustawa o VAT oraz Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347) nie definiują wprost pojęć „beneficjenta świadczenia” czy „odpłatności” w celu kwalifikacji czynności jako usługi opodatkowanej VAT. Kwestie te były jednak wielokrotnie podnoszone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE).

Przykładowo w wyroku TSUE z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto, gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także wyrok TSUE z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem wyłącznie, jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Przedstawione wyżej stanowisko TSUE znajduje potwierdzenie także w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA).

W szczególności Zainteresowani zwracają uwagę na wyrok z dnia 12 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FSK 1128/12), w którym NSA wskazał, że: „Szerokie, odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, nie może być odczytywane w ten sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony. Z powołanego przepisu wynika, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego, choćby nawet potencjalną korzyść. Posiłkując się także wskazówkami zawartymi w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości (np. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81, wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80 czy w sprawie C- 276/97, C-358/97 i 408/97) można sformułować ogólne stanowisko, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

‒istnieje jakiś związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.”

Ponadto, aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zaprezentowana argumentacja w przedmiocie wzajemności świadczeń jako warunku koniecznego do uznania usługi za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych, jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Przykładowo, WSA w Kielcach w wyroku z 15 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Ke 89/12 stwierdził, że „Świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest, by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek”.

Natomiast Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 wskazał, że „jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT” (teza 43). „Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy” (teza 44).

W świetle powyższych interpretacji i orzeczeń, w ocenie Zainteresowanych, w związku z wypłacanym przez Spółkę na rzecz Najemcy Odszkodowaniem nie dojdzie do świadczenia usług opodatkowanych VAT. W szczególności, sama wypłata środków pieniężnych nie będzie stanowiła odpłatności za usługę z racji braku świadczenia wzajemnego ze strony Najemcy. W przedmiotowej sprawie nie sposób uznać Wynajmującego za beneficjenta jakiegokolwiek świadczenia ze strony Najemcy - tym bardziej nie sposób ustalić wartości pieniężnej jakiegokolwiek domniemanego świadczenia ekwiwalentnego na rzecz Spółki.

Strony stoją na stanowisku, że brak jest w analizowanej sprawie jakiegokolwiek świadczenia ze strony Najemcy na rzecz Spółki. W szczególności, Najemca nie podejmuje działania, polegającego chociażby na wyrażeniu zgody na odstąpienie przez Spółkę od Umowy Najmu, czy skrócenia okresu trwania najmu. Umowa Najmu ulega rozwiązaniu, w związku z niedojściem do jej realizacji, co stanowi uprawnienie Stron. Brak jest również po stronie Najemcy spełnienia przesłanki nieczynienia, czy tolerowania tej sytuacji, a nie uiszczenie przez Wynajmującego Odszkodowania skutkować będzie wygaśnięciem i bezskutecznością Porozumienia. Jednocześnie, Wnioskodawcy podkreślają, że po stronie Spółki nie powstaje bezpośrednia i wymierna korzyść. Pożytków można co najwyżej dopatrywać się po stronie Najemcy, który może swobodnie decydować o wyborze nowej lokalizacji dla swojej działalności.

Zdaniem Zainteresowanych, w opisanym stosunku prawnym wypłata środków pieniężnych przez Spółkę w ramach Odszkodowania będzie stanowiła świadczenie o charakterze kompensacyjnym na rzecz Najemcy. Wypłacone Odszkodowanie stanowi jedynie rekompensatę dla Najemcy z tytułu niezrealizowania Umowy Najmu oraz związanych z tym faktem nieoczekiwanych kosztów Najemcy. Zawarte Porozumienie stanowi zatem jedynie o jednostronnym zobowiązaniu Spółki do pokrycia doznanego przez Najemcę uszczerbku. W konsekwencji, brak jest także podstaw dla twierdzenia, że zapłacone Odszkodowanie stanowi rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego, czy też że dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Bez wpływu na powyższą kwalifikację pozostaje również fakt przewidzianej w Porozumieniu możliwości zwrotu Wynajmującemu określonej części kwoty Odszkodowania przez Najemcę.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawców, Odszkodowanie nie będzie stanowiło wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a ich otrzymanie nie będzie powodowało dla Najemcy jakichkolwiek konsekwencji w VAT - w szczególności nie będzie się łączyło z obowiązkiem rozpoznania obowiązku podatkowego VAT, wystawieniem faktury VAT na rzecz Wynajmującego czy też rozliczeniem VAT należnego do właściwego urzędu skarbowego.

Charakter prawny Odszkodowania

Przystępując do analizy charakteru płatności na rzecz Najemcy, należy wskazać, że przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia „odszkodowanie”. Zgodnie z objaśnieniami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, odszkodowaniem jest wynagrodzenie za poniesione przez kogoś straty. Takie przesłanki spełnia zatem Odszkodowanie wypłacane w przedmiotowej sprawie, gdyż Wynajmujący pokrywa nieoczekiwane koszty po stronie Najemcy, wynikające z niedojścia do realizacji Umowy Najmu.

Dla właściwego określenia skutków podatkowych danego zdarzenia, w przypadku braku definicji bezpośrednio w ustawach podatkowych, w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Kwestie odszkodowań regulują przepisy art. 361-363 k.c. Odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Z postanowień art. 361 § 1 wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.).

Na podstawie ww. przepisu odszkodowanie uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym łączy się obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. W przedmiotowej sprawie można zatem uznać, iż płatność dokonywana przez Spółkę stanowi pewien surogat odszkodowania w rozumieniu przepisów k.c., gdyż zdarzenie polegające na niedojściu do realizacji Umowy Najmu spowodowało powstanie szkody po stronie Najemcy, tj. nieoczekiwanych kosztów (m.in. magazynowania maszyn i opóźnień w produkcji) oraz utraconych korzyści (opóźnionej sprzedaży wyrobów).

Jak ponadto wynika z art. 363 § 2 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Biorąc pod uwagę okoliczności analizowanej sprawy, z racji zaniechania budowy inwestycji, w której miały być udostępnione powierzchnie pod wynajem, przywrócenie stanu poprzedniego - tj. dojście do realizacji Umowy Najmu - było niemożliwe. A zatem naprawienie szkody Najemcy mogło nastąpić jedynie przez zapłatę sumy pieniężnej na jego rzecz.

Kwestię szkody reguluje również art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Szkoda polega więc na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, musi istnieć adekwatny związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ekwiwalentnym.

W ocenie Zainteresowanych zatem przedmiotowa płatność od Wynajmującego na rzecz Najemcy posiada specyficzne cechy, jakie przepisy k.c. określają dla odszkodowań. Z uwagi na to, że odszkodowania nie stanowią w swej istocie wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie wzajemne, lecz są jednostronnym wyrównaniem za straty / rekompensatą za szkody, Strony uważają, iż również charakter prawny Odszkodowania wskazuje na to, że nie stanowi ono wynagrodzenia za usługę w rozumieniu ustawy o VAT. W konsekwencji, wypłata Odszkodowania, czy też możliwy zwrot Wynajmującemu określonej części kwoty Odszkodowania, nie będą rodzić żadnych konsekwencji na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług.

Sposób dokumentowania Odszkodowania

Mając na uwadze, że w ocenie Zainteresowanych Odszkodowanie nie będzie należnością ani za dostawę towarów, ani za świadczenie usług, to nie zaistnieje po stronie Najemcy obowiązek udokumentowania otrzymania tych kwot fakturą VAT zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT. W ocenie Wnioskodawców, skoro otrzymane Odszkodowanie nie stanowi wynagrodzenia za sprzedaż opodatkowaną VAT w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, to Najemca może w takiej sytuacji udokumentować je notą księgową.

Nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przepisami ustawy o VAT i jako taka nie jest objęta regulacją przepisów tej ustawy. Z uwagi jednak na fakt, iż wypłata Odszkodowania pozostaje również poza uregulowaniami o podatku od towarów i usług, brak jest przeciwwskazań do wystawienia w takim przypadku noty księgowej.

Uzasadnienie stanowiska wnioskodawców odnośnie do pytania 2:

W przypadku uznania za nieprawidłowe stanowiska przedstawionego w zakresie pytania nr 1, Spółce powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, który ewentualnie powinien zostać wykazany w związku z rozliczeniem Odszkodowania w zakresie, w jakim będzie on związany z działalnością opodatkowaną VAT prowadzoną przez Wynajmującego.

Stosownie bowiem do treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 tej ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem, zgodnie z zasadą neutralności VAT, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zapłaconego przy nabyciu towarów i usług pod warunkiem, że przedmiotowe towary i usługi związane są z jego działalnością opodatkowaną VAT.

Zakładając, że rozliczenia z tytułu Odszkodowania zostałyby uznane za wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowane VAT, wówczas należy stwierdzić, że Wynajmującemu przysługiwałoby prawo do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktury VAT wystawionej przez Najemcę, dokumentującej Odszkodowanie, w zakresie związanym z działalnością opodatkowaną VAT prowadzoną przez Spółkę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

‒nieprawidłowe – w zakresie nieuznania Odszkodowania za wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT i braku obowiązku Najemcy do rozliczenia VAT należnego i wystawienia faktury dokumentującej takie czynności,

‒prawidłowe – w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT w przypadku uznania Odszkodowania za wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej ustawą:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Pojęcie świadczenia usług ma więc bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Jednocześnie należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE wyrażonym w szeregu orzeczeń (por. C-16/93, C-89/81, C-154/80, C-498/99) za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu, uważane mogą być takie sytuacje, w których istnieje bezpośredni związek pomiędzy daną czynnością a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem.

W orzeczeniu C-154/80 Trybunał stwierdził, że podstawą opodatkowania z tytułu wykonania usługi „jest wszystko, co stanowi wynagrodzenie za usługę i że usługa jest tym samym opodatkowana tylko, jeżeli istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i otrzymywanym wynagrodzeniem”. Do uznania danej czynności za usługę konieczne jest istnienie zidentyfikowanego odbiorcy usługi, beneficjenta danej czynności, przy czym aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności w zamian za wynagrodzenie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy ta czynność skutkuje uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Podsumowując, świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy jest wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego świadczona jest usługa. Ponadto pomiędzy świadczoną usługą a płatnością otrzymaną w zamian za tę usługę musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że Państwa Spółka jest spółką deweloperską zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT. 8 lipca 2022 r. zawarli Państwo Umowę Najmu z B. Sp. z o.o. (Najemca) – spółką zajmującą się m.in. projektowaniem i produkcją transformatorów żywicznych i przekładników prądowych, zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT. Na podstawie Umowy Najmu, zobowiązali się Państwo do wybudowania i oddania Najemcy do używania pomieszczeń magazynowo-produkcyjnych oraz pomieszczeń biurowych w Budynku, a także miejsc parkingowych i placu załadunkowego.

Udostępnienie powierzchni Najemcy miało nastąpić 1 czerwca 2023 r. Realizacja inwestycji została jednak przez Państwa zaniechana z przyczyn biznesowych. W konsekwencji nie wybudowali i nie oddali Państwo Najemcy do używania przedmiotu Umowy Najmu. Jak Państwo wskazali, realizacja tej Umowy okazała się niemożliwa w najbliższej przyszłości.

Mając na uwadze pilne zapotrzebowanie Najemcy na nowe powierzchnie magazynowe, Strony postanowiły rozwiązać Umowę Najmu. 30 czerwca 2023 r. Strony podpisały Porozumienie o rozwiązaniu Umowy Najmu. Mając na uwadze nieoczekiwane koszty, jakie Najemca musi ponieść w związku z brakiem możliwości realizacji Umowy Najmu, Strony uzgodniły Odszkodowanie dla Najemcy. Odszkodowanie ma w całości pokryć wszelkie roszczenia Najemcy związane z poniesieniem przez Najemcę nieoczekiwanych kosztów wynikających z zawarcia i niedojścia do realizacji Umowy Najmu w związku z jej rozwiązaniem.

Zgodnie z Porozumieniem, Umowa Najmu zostanie rozwiązana z dniem zapłaty przez Państwa Odszkodowania na rzecz Najemcy.

Pod warunkiem zapłaty przez Państwa Odszkodowania, Najemca zrzeka się wszelkich roszczeń wobec Państwa związanych z Umową Najmu, co oznacza, że Państwo lub którykolwiek z Państwa wspólników nie będzie ponosić żadnej odpowiedzialności wobec Najemcy za jakiekolwiek działania lub zaniechania związane z zawarciem i niedojściem do realizacji Umowy Najmu oraz projektu magazynowego w niej wskazanego.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy Odszkodowanie, które będą Państwo zobowiązani wypłacić Najemcy, będzie stanowić wynagrodzenie za czynności podlegające opodatkowaniu VAT, a w rezultacie czy po stronie Najemcy powstanie obowiązek rozliczenia VAT należnego z tego tytułu i wystawienia faktury dokumentującej takie czynności.

Należy zauważyć, że z okoliczności sprawy nie wynika, by w wyniku wykonania Porozumienia wystąpił pomiędzy Stronami obrót towarami, zatem wypłata Odszkodowania nie będzie stanowić wynagrodzenia za dostawę towarów. W związku z tym należy przeanalizować, czy Odszkodowanie nie stanowi wynagrodzenia za usługę świadczoną przez Najemcę na Państwa rzecz.

Jak wskazano wyżej, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przy czym, nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Co do zasady, w orzecznictwie i praktyce organów podatkowych przyjmuje się, iż aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie trzy następujące warunki:

1.powinno istnieć określone świadczenie,

2.powinien istnieć bezpośredni beneficjent świadczenia,

3.świadczeniu usługodawcy powinno odpowiadać świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. beneficjenta świadczenia (wynagrodzenie).

Ponadto, aby stwierdzić, że przedmiotowe Odszkodowanie stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, a nie rodzaj odszkodowania, należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610).

Zgodnie z art. 361 ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 363 ustawy Kodeks cywilny:

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:

Z kolei w myśl art. 917 Kodeksu cywilnego:

Tak więc istotą ugody jest czynienie sobie wzajemnie ustępstw w zakresie oczekiwanych rezultatów stosunku prawnego, które należy zaliczyć do przedmiotowo istotnych elementów ugody (wyrok SN z dnia 24 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 915/00).

Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ponadto należy wskazać na orzeczenie NSA z dnia 7 lutego 2014 r. sygn. akt I FSK 1664/12, w którym to wyroku Sąd powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r. sygn. akt III CZP 39/12, cytując ww. uchwałę: „kara umowna jest związana z odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego (poszczególnymi przejawami nienależytego wykonania zobowiązania). Odstąpienie od umowy nie jest ani nienależytym wykonaniem zobowiązania, ani niewykonaniem zobowiązania, lecz wykonaniem przez jedną ze stron stosunku obligacyjnego uprawnienia prawnokształtującego, realizowanego na podstawie postanowienia zawartego w umowie wzajemnej (art. 395 § 1 i art. 492 k.c.), albo wynikającego z przepisów ustawy”.

Trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem w znaczeniu wyżej opisanym.

Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W świetle powyższego nie można więc uznać, by kwota, którą nazywają Państwo Odszkodowaniem, stanowiła odszkodowanie lub karę umowną.

Porozumienie zawarte przez Państwa z Najemcą ma niewątpliwie charakter zobowiązaniowy – Najemca zgadza się na zrzeczenie się wszelkich roszczeń związanych z Umową Najmu w zamian za otrzymane od Państwa Odszkodowanie.

Kwota, którą otrzyma Najemca na podstawie Porozumienia – chociaż została nazwana przez Państwa Odszkodowaniem – stanowi zatem w swojej istocie formę zapłaty za umownie uzgodnione działanie (zrzeczenie się przez Najemcę wszelkich roszczeń wobec Państwa związanych z Umową Najmu). Istnieje więc bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem. W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie.

Należy zauważyć, że w okolicznościach sprawy spełnione zostały wskazane wcześniej warunki do uznania uzgodnionego w Porozumieniu działania Najemcy za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT, ponieważ:

1.istnieje świadczenie – w postaci zrzeczenia się Najemcy od dochodzenia wszelkich roszczeń związanych z Umową Najmu,

2.bezpośrednim beneficjentem świadczenia jest Państwa Spółka,

3.ww. świadczeniu odpowiada określone w Porozumieniu Odszkodowanie.

Reasumując, zapłata przez Państwa kwoty wynikającej z zawartego pomiędzy Stronami Porozumienia jest zapłatą wynagrodzenia za wykonanie usługi na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy w tym miejscu wskazać, że zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

Zgodnie art. 106b ust. 1 ustawy:

W myśl art. 106b ust. 2 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.

Jak wcześniej wywiedziono, kwota nazywana przez Państwa Odszkodowaniem, jest wynagrodzeniem za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowej sprawie odpłatne świadczenie usługi przez Najemcę, za którą otrzyma on kwotę ustaloną w Porozumieniu (Odszkodowanie), podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy. Najemca jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Tak więc skoro Najemca jest podatnikiem podatku VAT i dokona czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem, to będzie zobowiązany do udokumentowania świadczonej usługi poprzez wystawienie na Państwa rzecz faktury, w myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy.

Mając zatem na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy, należy stwierdzić, że z tytułu odpłatnego świadczenia usługi, za którą Najemca otrzyma od Państwa kwotę ustaloną w Porozumieniu, Najemca będzie zobowiązany wystawić fakturę, zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko do pytania nr 1 jestnieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również tego, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Najemcę, dokumentującej Odszkodowanie.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT:

Stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższymi przepisami, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, a transakcja udokumentowana fakturą podlega opodatkowaniu i nie jest zwolniona od podatku.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ww. ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczające jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Jak wskazali Państwo we wniosku, Państwa Spółka jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Przedmiotem Państwa działalności jest m.in. realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków oraz wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Zatem wydatki, które poniosą Państwo w związku z rozwiązaniem Umowy Najmu (wynagrodzenie zapłacone Najemcy) wykazują pośredni związek z działalnością opodatkowaną VAT.

W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że będą Państwo mieli prawo do odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturze dokumentującej obciążenie Państwa Odszkodowaniem. Wynika to z faktu, że w analizowanym przypadku będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych zawartych w art. 88 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać należy, że wyroki, które powołali Państwo we wniosku nie mogą wpłynąć na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, ponieważ zapadły one w odniesieniu do indywidualnej i właściwej tylko temu orzecznictwu opisie sprawy. W związku z powyższym należy zauważyć, że moc obowiązująca zaprezentowanych przez Państwa wyroków zamyka się w obrębie spraw, dla których zostały wydane.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).