Inwentaryzacja w 2021 roku nadal w cieniu pandemii

Przeprowadzenie i rozliczenie inwentaryzacji jest jednym z warunków prawidłowego sporządzenia sprawozdania finansowego. Celem tych prac jest bowiem urealnienie wartości majątku i źródeł jego finansowania w księgach, sprawdzenie, czy rzeczywiście posiadane aktywa istnieją. Chodzi też o ocenę, czy jest szansa na to, aby przyniosły korzyści ekonomiczne.

Jednostki w coraz większym stopniu korzystają z rozwiązań informatycznych, a także komunikacji na odległość. Dotyczy to również prac inwentaryzacyjnych. Zmienia się sposób ich przeprowadzania, bo nowe technologie wpływają na sposób prowadzenia działalności. Inwentaryzacja nadal jednak jest wyzwaniem i w praktyce pojawia się wiele problemów o charakterze organizacyjnym czy proceduralnym. Liczne wątpliwości dotyczą możliwości stosowania uproszczeń, np. przy środkach trwałych, należnościach czy paliwach. Wydaje się, że niektóre kwestie były wielokrotnie podnoszone, ale nadal księgowi oraz członkowie komisji inwentaryzacyjnych zastanawiają się, czy wykonują swe zadania prawidłowo. Nie ułatwiają im tego przepisy, bo ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 217; dalej: u.r.) w zakresie regulacji o inwentaryzacji jest oszczędna - poświęcono jej tylko dwa artykuły. Z innej strony może to i dobrze, bo przepisy te wskazują uniwersalne reguły, a kwestie techniczne powinny być dostosowane do specyfiki danej jednostki. Uszczegółowienia przepisów przynoszą stanowiska Komitetu Standardu Rachunkowości i zapisy standardów stosowanych przez jednostki na podstawie art. 10 ust. 3 u.r. Jest to np. stanowisko Komitetu w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów oraz poświęcone zagadnieniom inwentaryzacji części stanowiska w sprawie rozrachunków z kontrahentami oraz rozdział X Krajowego Standardu Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe”. Korzystając z nich, trzeba zawsze pamiętać, że obowiązkiem osób uczestniczących w pracach inwentaryzacyjnych jest zadbanie, aby wyniki dały podstawę do wyjaśnienia i ujęcia w księgach rzeczywistego stanu aktywów i pasywów jednostki. Konieczne jest też rozliczenie wyników inwentaryzacji w księgach 2021 r., mimo że większość prac związanych z wyjaśnieniem różnic i sama decyzja kierownika jednostki o przyjętych rozwiązaniach będzie podejmowana w 2022 r. Nie bez znaczenia jest też obecnie, że jednostki funkcjonują w warunkach pandemii i niektóre działania mogą być ograniczone przez to zjawisko. Jednak sama pandemia nie jest przeszkodą w prawidłowym przeprowadzeniu prac związanych z inwentaryzacją. Trzeba je tylko właściwie rozplanować. W opracowaniu wskazano, na co zwrócić szczególną uwagę, aby nie popełnić błędów, i jak właściwie rozliczyć inwentaryzację, aby w sprawozdaniu za 2021 r. pokazać prawidłowe dane.