Data publikacji: 2003-10-14
Rezerwy i odpisy aktualizujące
Tworzenie rezerw i dokonywanie odpisów aktualizujących sprawia wiele problemów księgowym i dyrektorom finansowym. Przyjęte przez jednostkę zasady tworzenia rezerw i dokonywania odpisów aktualizujących mają bowiem znaczny wpływ na wynik jednostki, a więc stanowią jeden z najważniejszych elementów polityki rachunkowości każdej jednostki. Konieczność pogodzenia często sprzecznych interesów (w niektórych przypadkach korzystne jest wykazanie jak najwyższego zysku, a w innych zmniejszenie wyniku finansowego) bardzo utrudnia ustalenie stałych i niezmiennych reguł w tym zakresie. Ponadto ustawa o rachunkowości i Międzynarodowe Standardy Rachunkowości przyznają jednostce możliwość wyboru zasad tworzenia rezerw i dokonywania odpisów aktualizujących. Jednocześnie powoduje to konieczność dokładnego opisania przyjętych rozwiązań w dokumencie określającym zasady rachunkowości jednostki (w polityce rachunkowości).
Tadeusz Jaworski, Paweł Szalacha
Stan prawny na 2 października 2003 r.
Kolejną przyczyną trudności związanych z rezerwami i odpisami aktualizującymi jest rozbieżność rozwiązań bilansowych i podatkowych. Rezerwy nie stanowią z reguły kosztów uzyskania przychodów. W efekcie księgowi niechętnie tworzą rezerwy i dokonują odpisów, bowiem pogłębiają one różnicę między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania. Ponadto dokonywanie tych czynności to dodatkowa praca dla służb finansowo-księgowych.
Niniejszy „Poradnik GP” przedstawia zasady tworzenia rezerw i dokonywania odpisów aktualizujących dla potrzeb rachunkowości, wskazuje które z nich mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, a także omawia zasady tworzenia rezerw na odroczony podatek dochodowy (są to rezerwy o innym charakterze, ponieważ obciążają wynik finansowy).
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j.
Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.; ost. zm.
Dz.U. z 2003 r. nr 139, poz. 1324), rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Natomiast zobowiązanie jest to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki (art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości).
