Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Zaznajomienie się z problematyką rozliczeń międzyokresowych kosztów warto zacząć od zagadnienia „zasady memoriału” stanowiącej jednocześnie podstawową zasadę rachunkowości. Ustanowiona jest ona w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tą zasadą w księgach rachunkowych muszą zostać ujęte wszystkie wydarzenia gospodarcze, które wystąpiły w danym roku obrotowym (lub innymi słowy w danym okresie sprawozdawczym). „Wszystkie”, to znaczy również i te, które nie wiązały się z wypływem czy też wpływem środków pieniężnych do firmy. Szczególny nacisk w rozumieniu tego typu zdarzeń kładziemy na sam fakt ich zaistnienia. Dlatego przykładowo w ujęciu rachunkowym mamy do czynienia z przychodem ze sprzedaży - zgodnie z zasadą memoriału - już w momencie wystawienia faktury za sprzedane wyroby gotowe, pomimo że płatność za nie może wpłynąć do naszej firmy dopiero np. za 45 dni.

Obok zasady memoriału ustawa o rachunkowości obliguje księgowych do stosowania drugiej, równie ważnej, zasady (art. 6 ust. 2 ustawy o rachunkowości) nazywanej zasadą współmierności kosztów i przychodów. Zgodnie z tą zasadą, dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów, do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane powinny być koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty jeszcze nie poniesione. Znaczy to, że operacje należy tak księgować, aby umiejętnie wyodrębnić z ogółu transakcji te przychody i te koszty, które powinny wpływać na wynik finansowy za dany okres sprawozdawczy. Oznacza to konieczność wyodrębniania kosztów i przychodów rozliczanych w kolejnych miesiącach (por. przykład 1, 2 i 3).