Interpretacja indywidualna z dnia 13 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.1101.2023.2.MN

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup działki.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 2 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup działki. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 18 stycznia 2024 r. (data wpływu 22 stycznia 2024 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

E. P.

ul. (…)

(…)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

T. P.

ul. (…)

(…)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Dnia (…) 2007 r. zawarli Państwo wspólnie umowę z bankiem o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF.

Zgodnie z treścią umowy kredytowej celem zaciągnięcia ww. kredytu hipotecznego było finansowanie zakupu działki gruntu numer ewidencyjny (…) położonej w miejscowości (…), gmina (…). Na działce tej zamierzali Państwo wybudować dom i w nim zamieszkać.

Zabezpieczeniem prawnym umowy kredytowej została hipoteka na kredytowanej działce.

Działka zakupiona została na własność do Państwa wspólności majątkowej małżeńskiej. Potwierdzeniem zakupu jest akt notarialny z dnia (…) 2007 r.

Na nieruchomości nie była prowadzona, ani rejestrowana żadna działalność gospodarcza.

Umowa przedmiotowego kredytu hipotecznego została zawarta dnia (…) 2007 r. z (…) Bank Spółka Akcyjna, obecnie (…) S.A. z siedzibą w (…), Oddział Bankowości Detalicznej w (…), zwany w umowie (…) Bank.

Kredytobiorcą byli Państwo. W umowie kredytowej nie ma ustaleń co do różnej odpowiedzialności za zobowiązania. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji zawarte w umowie kredytowej zostało podpisane przez Państwa na tę samą kwotę (wyższą niż kwota udzielonego kredytu).

Kwota kredytu została wyrażona w walucie waloryzacji, tj. w CHF i została w całości przeznaczona na zakup ww. nieruchomości. Kwota kredytu stanowiła część ceny działki. Pozostała część ceny została zapłacona ze środków własnych kupujących, tj. Państwa. Okres kredytowania zapisany w umowie to 360 miesięcy.

Na skutek rosnących rat kredytowych oraz słabszej sytuacji finansowej przez ponad 12 lat nie udało się Państwu wybudować domu i zamieszkać na zakupionej nieruchomości.

W roku 2019 z powodów wynikających ze stosunków sąsiedzkich zdecydowali się Państwo na sprzedaż kredytowanej działki oraz zakup nowej działki w nieco innej lokalizacji. Plany budowy domu i zamieszkania na niej nie uległy zmianie. Wyżej wymieniona sytuacja wymusiła jednak przed sprzedażą działki uwolnienie jej ze wszelkich obciążeń, tj. z hipoteki kredytowej. Ponieważ nie byli Państwo w stanie spłacić kredytu, zmuszeni byli Państwo przenieść hipotekę na inną nieruchomość. Zabezpieczeniem prawnym umowy kredytowej w roku 2020 stało się mieszkanie w (…), które w tej chwili jest przez Państwa wynajmowane. Jest to najem prywatny, a podatek dochodowy rozliczany jest na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).

Poza przedmiotową nieruchomością do dnia dzisiejszego nie zaciągali Państwo żadnego innego kredytu mieszkaniowego i nie mają ani nie mieli Państwo żadnego innego zabezpieczenia hipotecznego.

Do dnia dzisiejszego nie skorzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej niż omawiana inwestycji mieszkaniowej.

W roku 2023 wystąpili Państwo do Sądu z roszczeniem o ustalenie nieważności umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia roszczenia. Dnia (…) 2023 r. Sąd przychylił się do Państwa wniosku i udzielił zabezpieczenia roszczenia.

Obecnie Bank kredytujący zakup nieruchomości wyszedł do Państwa z propozycją ugody.

W treści zaproponowanej ugody, Bank informuje także o kwestii podatkowej odwołując się do rozporządzenia Ministra Finansów z 27 marca 2020 r., z której wynika, że w sytuacji ugody i umorzenia przez bank części kwoty kredytu, kredytobiorca może skorzystać z możliwości zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej części kredytu, jeśli spełnione są poniższe warunki:

1.wierzytelność umorzona zgodnie z Ugodą wynika z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i zabezpieczonego hipotecznie, udzielonego przed 15 stycznia 2015 r.;

2.zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie.

Do dnia zawarcia Ugody nie skorzystano z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego/ kredytów mieszkaniowych zabezpieczonego/zabezpieczonych hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż określona w umowie kredytu będącej przedmiotem Ugody.

Ugodę z Bankiem planują Państwo podpisać w pierwszej połowie roku 2024, po uzyskaniu interpretacji indywidualnej, o którą w niniejszym piśmie Państwo wnioskują.

Stroną ugody będą Państwo jako kredytobiorcy oraz Bank.

Umorzenie ww. kredytu przez Bank będzie dotyczyło części kredytu i będzie dotyczyło wszystkich kredytobiorców (tj. Państwa).

Proponowana przez Bank ugoda ustala aktualne zadłużenie w walucie CHF i przelicza na walutę PLN. Dodatkowo Bank nalicza odsetki za okres od ostatniej spłaty rat, tj. od dnia udzielenia sądowego zabezpieczenia roszczenia do daty podpisania ugody.

Ugoda, którą proponuje Bank zmienia walutę zadłużenia na PLN (przeliczenie na PLN po kursie średnim NBP wg tabeli kursów średnich walut obcych publikowanych przez NBP na stronie www.nbp.pl) oraz umarza aktualne zadłużenie salda, tj. aktualne zadłużenie przeliczone na PLN wraz z odsetkami za okres od ostatniej spłaty kredytu, tj. od (…) 2023 r. Ugoda ma skutkować wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Kredyt, o którym mowa we wniosku, został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Umorzenie będzie dotyczyło niespłaconego kapitału kredytu przeliczonego na PLN po kursie średnim NBP oraz odsetek naliczonych z okres od ostatniej spłaty rat (tj. od daty udzielenia przez sąd zabezpieczenia) do daty podpisania ugody przeliczanych na PLN po kursie średnim NBP.

Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie, tj. do pełnej wysokości.

Przed przeniesieniem zabezpieczenia na mieszkanie w (…) kredyt był zabezpieczony na działce, na którą zaciągnęli Państwo kredyt, tj. na działce gruntu numer ewidencyjny (…) położonej w miejscowości (…), gmina (…).

Pytanie

Czy w przypadku przyszłego umorzenia przez Bank pozostałej części kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r. wraz z naliczonymi odsetkami za okres od ostatniej spłaty kredytu, zastosowanie znajdzie w stosunku do Państwa jako kredytobiorców zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Państwa stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, Pani i Pani mąż spełniacie wszystkie warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, dlatego urząd skarbowy zaniecha poboru podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia przez Bank części kwoty przedmiotowego kredytu od Pani i od Pani małżonka.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazali Państwo, że w wyniku zawarcia ugody z bankiem, bank umorzy Państwu część zadłużenia.

Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. 2022 poz. 2743):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawili Państwo informacje, z których wynika, że:

1.w dniu (…) 2007 roku zaciągnęli Państwo solidarnie kredyt waloryzowany kursem CHF na zakup działki gruntu celem wybudowania domu;

2.kredyt był udzielony przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt został zabezpieczony hipotecznie;

4.nie korzystali Państwo dotychczas z zaniechania poboru podatku;

5.bank zaproponował zawarcie ugody, na mocy której umorzy Państwu część zadłużenia.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będą Państwo mogli skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w ust. 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.

W literze c) tego przepisu zostało wymienione m.in. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie.

Zatem zakup działki gruntu pod budowę budynku mieszkalnego z kredytu wymienionego w rozporządzeniu daje prawo do zaniechania w związku z umorzeniem wierzytelności.

Zmiana nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia hipotecznego nie ma wpływu na możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku na podstawie ww. rozporządzenia.

Zatem do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup działki znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. Spełniają Państwo bowiem wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Wobec powyższego nie będą Państwo zobowiązani do opodatkowania tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Państwa stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani - E. P. (Zainteresowana będąca stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).