Nieodpłatne świadczenie usług a VAT – wybrane zagadnienia na przykładach

Co do zasady świadczenie usług na terytorium kraju podlega opodatkowaniu, jeżeli jest odpłatne. Ustawodawca wprowadził jednak pewne wyjątki, tj. objął opodatkowaniem VAT takie sytuacje, gdy nie pobrano wprawdzie należności, ale miało miejsce pewne świadczenie na cele prywatne, konsumpcyjne, niezwiązane z działalnością gospodarczą. 

Kwestie świadczeń nieodpłatnych nastręczają wiele praktycznych trudności. Poniżej wyjaśniamy wybrane problemy, związane m.in. z: oceną przesłanki związania świadczenia z działalnością gospodarczą, związkiem opodatkowania z prawem do odliczenia, użyczeniem, ustalaniem podstawy opodatkowania, tzw. świadczeń częściowo odpłatnych.

Publikacja omawia szczegółowe problemy z rozliczeniem VAT od nieodpłatnego świadczenia usług. Dowiesz się że:

1. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, czyli np. nie mają wpływu na przyszły obrót przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek itp. 

2. Oceniając, czy świadczenie służy działalności przedsiębiorstwa, trzeba zbadać, czy jest ono do tego celu niezbędne, nadto bierze się pod uwagę, czyja korzyść jest dominująca. Jeśli więc korzyść podatnika przeważa nad korzyścią np. pracownika, to świadczenie nie podlega opodatkowaniu.

3. Przepisy VAT nie przewidują świadczeń „częściowo odpłatnych”. Podstawą opodatkowania jest co do zasady cena faktycznie zapłacona. Gdy świadczenia odbywają się między podmiotami powiązanymi, podstawą opodatkowania jest cena rynkowa.

4. W przypadku świadczeń nieodpłatnych podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia, którego ustalenie nastręcza wiele problemów.

Na wstępie przypomnijmy, że na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych,