Interpretacja indywidualna z dnia 12 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.994.2023.1.MN

W zakresie obowiązków informacyjnych płatnika w związku ze zwrotem świadczeń i zwrotem kosztów procesu oraz w związku z wypłatą odsetek.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków informacyjnych płatnika w związku ze zwrotem świadczeń i zwrotem kosztów procesu oraz w związku z wypłatą odsetek.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Są Państwo bankiem krajowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm., dalej: „Prawo bankowe”) i podlegają Państwo nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu CIT w Polsce.

Podstawowym przedmiotem Państwa działalności gospodarczej jest działalność bankowa, prowadzona na podstawie i zgodnie z wymogami Prawa bankowego oraz regulacji Komisji Nadzoru Finansowego. Prowadzona przez Państwa działalność bankowa obejmuje m.in. prowadzenie rachunków bankowych, przyjmowanie wkładów pieniężnych, udzielanie kredytów oraz usługi powiernicze.

W ramach prowadzonej działalności bankowej zawierali Państwo w przeszłości z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej (dalej: “Klient” / “Klienci” lub “Kredytobiorca” / “Kredytobiorcy”) umowy o kredyt na cele mieszkaniowe, wyrażony (denominowany) w walucie obcej, w szczególności we franku szwajcarskim. Zawarte przez Bank Umowy kredytu/pożyczki obejmowały następujące produkty:

• kredyt mieszkaniowy w walutach obcych;
• kredyt konsolidacyjny w walutach obcych;
• pożyczka hipoteczna w walutach obcych;
• pożyczka konsumpcyjna zabezpieczona hipoteką w walucie CHF oraz EUR.

Państwo (jako kredytodawca/pożyczkodawca) mogą być również stroną umów kredytu/pożyczki udzielonych przez inne banki, w zakresie w jakim są Państwo następcą prawno-podatkowym (zgodnie z art. 93 lub art. 93c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) tych innych banków, w wyniku dokonanych połączeń lub innych działań restrukturyzacyjnych.

Wyżej wymienione umowy kredytu/pożyczki zawarte przez Państwa oraz przez inne banki - w zakresie w jakim są Państwo następcą prawno-podatkowym - będą zwane w dalszej części niniejszego wniosku łącznie: „Umowami kredytu”.

W Umowach kredytu wysokość zobowiązania kredytowego zostaje określona w walucie obcej. Kredyt może być wypłacony w tej walucie obcej albo w złotych (dalej: “PLN”) po przewalutowaniu wypłacanej kwoty kredytu według klauzuli umownej (w praktyce, w takim przypadku Klient na datę zawarcia umowy nie ma pewności jaka dokładnie kwota zostanie mu wypłacona w PLN). Równowartość w PLN salda kredytu, udzielonego w walucie obcej na mocy Umów kredytu, stanowi równowartość kwoty salda kredytu w walucie obcej i kursu tej waluty do PLN z dnia przeliczenia. Należy podkreślić, że udzielanie kredytów/pożyczek wyrażanych w walutach obcych (w tym w szczególności we franku szwajcarskim) było powszechną praktyką w Polsce w pierwszej dekadzie XXI wieku po uchwaleniu w 2002 r. ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe. W latach udzielania takich kredytów przez banki w Polsce nie identyfikowano ryzyka, że zawarte w umowach kredytu/pożyczki klauzule walutowe mogą zostać uznane za / stanowią abuzywne postanowienia umowne. W szczególności, na takie ryzyko nie wskazywało ówczesne orzecznictwo sądowe, stanowiska doktryny czy organu nadzoru nad rynkiem finansowym w Polsce. W konsekwencji, udzielanie kredytów wyrażonych w walutach obcych zawierających określone klauzule walutowe było powszechną i akceptowalną praktyką sektora bankowego, pożądaną z perspektywy rozwoju gospodarczego w Polsce w tamtym okresie.

Dopiero późniejsza zmiana w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, uznawanie typowych klauzul walutowych ujmowanych w zawieranych przez banki umowach kredytu/pożyczki za abuzywne /niedozwolone postanowienia umowne i wpisywanie ich do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak również istotna zmiana kursu wymiany PLN do walut obcych (deprecjacja PLN), która pogorszyła sytuację kredytobiorców, doprowadziły do zmiany podejścia co do dopuszczalności oferowanych wcześniej przez banki umów kredytów/pożyczek walutowych.

W konsekwencji, ze względu na powyższe okoliczności oraz w związku z uznawaniem za abuzywne postanowień Umów kredytu zawierających odesłania do tabel kursowych publikowanych przez Bank, niektórzy Państwa Klienci wystąpili i występują z powództwami cywilnymi przeciwko Państwu. Powództwa Kredytobiorców sprowadzają się zasadniczo do dwóch typów roszczeń:

1)o unieważnienie zawartej Umowy kredytu w całości (ustalenia jej nieważności w rozumieniu art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm., dalej „KPC”) oraz zapłaty wszystkich uiszczonych na Państwa rzecz kwot,

2)o uznanie za abuzywne poszczególnych klauzul zawartych w Umowie kredytu, w szczególności postanowień zawierających odesłania do tabel kursowych publikowanych przez Bank oraz:

a)zapłaty wszystkich uiszczonych na Państwa rzecz kwot - w przypadku, w którym Umowa kredytu nie mogłaby być dalej wykonywana bez ww. postanowień, lub

b)zapłaty różnicy powstałej w wyniku uiszczania kolejnych rat z uwzględnieniem abuzywnych klauzul - w przypadku, w którym Umowa kredytu mogłaby być wykonywana bez ww. postanowień.

Coraz częściej dochodzi do sytuacji, w których sądy uwzględniają powództwa wniesione przez Klientów uznając w orzeczeniach, że:

1)umowy kredytu są w całości dotknięte sankcją bezwzględnej nieważności na podstawie art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 poz. 1360, ze zm.; dalej: „Kodeks Cywilny”) - w tych przypadkach sądy uznają, że konstrukcja mechanizmu funkcjonowania zawartych Umów kredytu pozostaje w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, a przez to nie można przyjąć, że strony w ogóle zawarły Umowę kredytu. W konsekwencji, umowę należy potraktować jako niezawartą;

2)postanowienia umowne zawierające odesłania do tabel kursowych publikowanych przez Bank stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 3851 § 1 Kodeksu Cywilnego i należy je wyeliminować z Umów kredytu - w tych przypadkach sądy uznają, że:

a)umowa kredytu pozbawiona ww. klauzul jest niewykonalna, a w konsekwencji nieważna w całości; albo

b)umowę kredytu pozbawioną ww. klauzul można dalej wykonywać, lecz wtedy kredyt udzielony przez Państwa powinien zostać uznany za udzielony w PLN od początku jego trwania (tzw. odwalutowanie/odfrankowienie)

- orzeczenia, o których mowa w pkt 1) i 2) a) powyżej będą określane w dalszej części wniosku jako: „Wyroki stwierdzające nieważność”; orzeczenia, o których mowa w pkt 2) b) powyżej będą określane dalej jako „Wyroki stwierdzające abuzywność”; a łącznie określane będą w dalszej części wniosku jako: „Wyroki”.

W wyniku wydania Wyroku stwierdzającego nieważność, co do zasady, strony umowy dokonują zwrotu otrzymanych kwot (świadczeń) jako świadczeń nienależnych w rozumieniu art. 410 Kodeksu Cywilnego, tj. Kredytobiorca dokonuje zwrotu pierwotnie otrzymanego kredytu w PLN a Państwo dokonują zwrotu wszelkich płatności otrzymanych od Klienta w okresie trwania umowy i spłaty zadłużenia (szczegóły dotyczące samego sposobu rozliczenia zwrotu wzajemnych świadczeń mogą się różnić w zależności od konkretnego orzeczenia sądu, w tym dokonania potrącenia w ramach rozliczenia czy stosowania przez sąd teorii salda lub teorii dwóch kondykcji).

Natomiast w wyniku wydania Wyroku stwierdzającego abuzywność, w efekcie którego dochodzi, co do zasady, do tzw. odwalutowania kredytu, zadłużenie Klienta ulega zmniejszeniu wskutek przeliczenia uiszczanych płatności według historycznego kursu walutowego z dnia zawarcia umowy czy uruchomienia (wypłaty) kredytu (tak, jak gdyby kredyt był od początku udzielony w PLN).

W konsekwencji, po stronie Kredytobiorcy powstaje w takiej sytuacji co do zasady nadpłata rat kapitałowo-odsetkowych lub ew. innych opłat.

Tym samym w następstwie wydawanych Wyroków, mogą Państwo wypłacać, a Kredytobiorca może otrzymać następujące kwoty:

a)zwrot świadczenia głównego dochodzonego przez powodów obejmującego:

• zwrot uiszczonych przez Kredytobiorcę rat kapitałowych, rat odsetkowych oraz innych opłat i prowizji około-kredytowych w części przekraczającej kwotę faktycznie wypłaconego kapitału kredytu - w przypadku Wyroków stwierdzających nieważność, lub
• zwrot nadpłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz zwrot nadpłaty innych prowizji/opłat wynikającej z zastosowanego kursu wymiany walut i będącej ekwiwalentem zrealizowanych na tych płatnościach różnic kursowych - w przypadku Wyroków stwierdzających abuzywność (dalej: „Zwrot świadczenia głównego”);

b)zwrot kosztów procesu w rozumieniu działu I KPC, tj. zwrot poniesionych przez powoda (Kredytobiorcę) kosztów związanych z dochodzeniem jego praw np. kosztów sądowych, kosztów zastępstwa procesowego („Zwrot kosztów procesu”);

c)odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie dochodzonego świadczenia (tj. opóźnienia w zapłacie Zwrotu świadczenia głównego i/lub Zwrotu kosztów procesu) - dalej jako: „Odsetki ustawowe”.

Pytania

1.Czy w związku z opisaną w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, dokonywaną przez Państwa wypłatą Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na rzecz Kredytobiorcy, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym nie są Państwo obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT?

2.Czy opisana w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, wypłata Odsetek ustawowych dokonywana przez Państwa od dnia 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy jest wolna od podatku dochodowego po stronie Kredytobiorcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, a tym samym nie są Państwo obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Państwa zdaniem, w związku z wypłatą zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na rzecz Kredytobiorcy, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym nie są Państwo obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z powyższego wynika, że art. 42a ust. 1 ustawy o PIT nakłada obowiązki informacyjne na podmioty dokonujące wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

W konsekwencji, w celu ustalenia, czy w przedstawionym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym spoczywa na Państwu obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, należy ustalić czy w związku z wypłatą Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na mocy Wyroku, dokonują Państwo wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT. za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Mając na uwadze powyższe, należy zbadać, czy po stronie Klienta powstaje przychód z innych źródeł w rozumieniu ustawy o PIT. W Państwa ocenie, w tym celu w pierwszej kolejności należy ustalić, czy po stronie Klienta dochodzi w ogóle do powstania przychodu w rozumieniu ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne lub wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Tym samym przychodem podatkowym na gruncie ustawy o PIT mogą być świadczenia pieniężne lub niepieniężne. Aby dane świadczenie stanowiło przychód musi być to świadczenie o charakterze definitywnym i bezzwrotnym, które powoduje faktyczne wzbogacenie się podatnika.

Powyższe oznacza, że nie każda otrzymana przez podatnika kwota prowadzi do powstania po jego stronie przychodu podatkowego dla celów PIT. Dla rozpoznania przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o PIT nie jest bowiem wystarczające zidentyfikowanie strumienia pieniężnego, który płynie w kierunku podatnika. Konieczne jest przy tym również ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje rzeczywiste wzbogacenie się podatnika (przyrost w jego majątku).

Stanowisko takie potwierdzają sądy administracyjne oraz organy podatkowe. Przykładowo w wyroku z 29 listopada 2018 r. sygn. akt II FSK 799/18, Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) wskazał, iż: „Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny”.

Również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”) w interpretacji indywidualnej z 2 grudnia 2022 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.965.2022.1.JK3, stwierdził, że: „Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny”.

Z kolei w interpretacji indywidualnej z 3 marca 2022 r. sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP, organ interpretacyjny uznał, że: „(...) do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów nakładów własnych poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych nakładów”.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione także w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 9 lutego 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.696.2022.1.MM.

Powyższe rozstrzygnięcia potwierdzają, że pomimo literalnego brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT - zgodnie z którym za przychody uważa się wszelkie pieniądze i wartości pieniężne otrzymane przez podatnika - nie każda kwota otrzymana przez podatnika skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu PIT.

W szczególności do powstania przychodu podatkowego skutkującego realnym przysporzeniem majątkowym nie prowadzi zwrot wydatków poniesionych pierwotnie przez podatnika i następnie mu zwróconych. W takiej sytuacji koszty są w pierwszej kolejności ponoszone (finansowane) z własnych środków podatnika, a następnie zwracane na jego rzecz - a w konsekwencji po jego stronie nie powstaje przysporzenie majątkowe, lecz jedynie „wyrównanie” (w całości lub w części) wcześniejszego uszczuplenia jego majątku.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy - w Państwa ocenie - Zwrot świadczenia głównego i Zwrot kosztów procesu stanowi wyłącznie „wyrównanie” i zwrócenie poniesionych przez Klienta w przeszłości wydatków, które to ten Klient zapłacił uprzednio ze swoich własnych środków. Kwoty te nie powodują więc faktycznego przyrostu majątku Klienta, a tylko prowadzą do „zrekompensowania” wcześniejszego zmniejszenia tego majątku. W konsekwencji zarówno Zwrot świadczenia głównego, jak i Zwrot kosztów procesu nie spełniają warunków koniecznych dla uznania ich za zwiększenie majątku podatnika - ani przez zwiększenie jego aktywów, ani też poprzez zmniejszenie jego pasywów czy zobowiązań.

Co istotne, w przypadku Zwrotu świadczenia głównego kwoty otrzymywane przez Kredytobiorcę stanowią równowartość świadczeń nienależnie pobranych w przeszłości przez Państwa - były one bowiem pobierane na podstawie nieważnej Umowy kredytu (w przypadkach dotyczących Wyroków stwierdzających nieważność) lub też wskutek zastosowania bezskutecznych (abuzywnych) klauzul waloryzacyjnych (denominacyjnych/indeksacyjnych) (w przypadkach dotyczących Wyroków stwierdzających abuzywność).

Potwierdza to, że Zwrot świadczenia głównego stanowi jedynie „wyzerowanie” nienależnych i opartych na nieważnych czy abuzywnych postanowieniach umownych rozliczeń pomiędzy Państwem a Kredytobiorcą, a więc - stanowiąc tylko przywrócenie stanu majątku Kredytobiorcy do odpowiadającego sytuacji, w której nie pobrano by z tego majątku nienależnych Państwu świadczeń - nie prowadzi on do przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy.

Powyższe podejście potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 27 marca 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.72.2023.2.DA, wskazując, że: „Wobec powyższego wskazać należy, że otrzymanie przez Pana środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie jest Pana przychodem. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do Banku. Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych”.

Podobnie Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 29 czerwca 2022 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.355.2022.1.SR oraz w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lipca 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.255.2023.1.ŁS, a także w interpretacji indywidualnej z dnia 8 maja 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.250.2023.1.MN.

Także Zwrot kosztów procesu nie stanowi realnego wzrostu majątku Kredytobiorcy. Należy bowiem zaznaczyć, że koszty procesu, które są - w postaci Zwrotu kosztów procesu - rekompensowane Kredytobiorcy, zostały przez niego rzeczywiście poniesione w przeszłości, a wskutek Wyroku są mu jedynie zwracane, nie doprowadzając tym samym do przysporzenia majątkowego po jego stronie.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 21 kwietnia 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.195.2023.1.MN, w której stwierdzono, że: „Mając zatem na uwadze zwrotny charakter kosztów wygranego procesu sądowego należy uznać, że zwrot ten nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków powoda, a następnie na podstawie wyroku zostały mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo. Mając na uwadze powyższe, zwrot poniesionych przez Panią kosztów postępowania sądowego, zarówno przed sądem okręgowym, jak i sądem apelacyjnym - do wysokości poniesionych przez Panią wydatków - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych”. Podobnie Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 18 lipca 2022 sygn. 0115-KDIT2.4011.360.2022.1.HD, a także w interpretacji indywidualnej z dnia 31 maja 2021 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4011.128.2021.3.DJ.

Mając na uwadze powyższą argumentację, jak również przywołane przykłady praktyki interpretacyjnej organów podatkowych oraz praktyki orzeczniczej sądów administracyjnych, należy stwierdzić, że kwoty Zwrotów świadczenia głównego oraz Zwrotów kosztów procesu nie stanowią - po stronie Klient - przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. W rezultacie na Państwu nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Brak obowiązku wystawiania informacji PIT-11 po stronie innego banku w analogicznej sprawie potwierdził również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lipca 2023 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.255.2023.1.ŁS, uznając za prawidłowe stanowisko podatnika (i odstępując od uzasadnienia prawnego), zgodnie z którym „(...) w związku z opisaną w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, dokonywaną przez Bank wypłatą Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na rzecz Kredytobiorcy, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT”.

Ad. 2.

W Państwa ocenie, wypłata odsetek ustawowych dokonywana od dnia 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy jest wolna od podatku dochodowego po stronie Kredytobiorcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, a tym samym nie są Państwo obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Przywołany uprzednio art. 42a ust. 1 ustawy o PIT nakłada obowiązek informacyjny na podmioty, które dokonują wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT - tj. wypłat należności lub świadczeń stanowiących dla podatników tzw. przychody z innych źródeł. Jednocześnie art. 42a ust. 1 ustawy o PIT stanowi, iż z powyżej wskazanego obowiązku informacyjnego są wyłączone m. in. dochody (przychody) enumeratywnie wymienione w art. 21 ustawy o PIT.

Zgodnie zaś z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednocześnie na mocy przepisu intertemporalnego wprowadzonego przez art. 70 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm., dalej: „ustawa nowelizująca”) przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, o którym mowa powyżej, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Na podstawie powyższych przepisów zwolnieniu od podatku podlegają odsetki:

• stanowiące odsetki z tytułu nieterminowych wypłat należności;
• które, naliczane są od należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;
• uzyskane nie wcześniej niż 1 stycznia 2021 r.

A zatem zwolnieniu od podatku podlegają nie wszystkie odsetki a, jedynie odsetki spełniające kumulatywnie powyżej wskazane warunki.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Odsetki ustawowe wypłacane są, odpowiednio, na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, tj. za opóźnienie w zapłacie dochodzonego przez Kredytobiorcę Zwrotu świadczenia głównego oraz/lub na podstawie art. 98 § 11 Kodeksu postępowania cywilnego tj. za opóźnienia w zapłacie Zwrotu kosztów procesu.

Zgodnie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z kolei w myśl art. 98 § 11 KPC od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.

Powyższe przepisy potwierdzają, iż Odsetki ustawowe stanowią odsetki za nieterminową wypłatę odpowiednio Zwrotu świadczenia głównego lub Zwrotu kosztów procesu.

Jednocześnie - w Państwa ocenie - spełniony jest drugi z warunków wymaganych do zastosowania zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, tj. opóźniona należności (od której naliczono odsetki za opóźnienie) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Odsetki ustawowe naliczane są bowiem od Zwrotu świadczenia głównego lub Zwrotu kosztów procesu, a jak wykazano w uzasadnieniu stanowiska w zakresie pytania nr 1, zarówno Zwrot świadczenia głównego, jak też Zwrot kosztów procesu nie prowadzi do przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy.

Ponadto przedmiotowy wniosek dotyczy odsetek wypłaconych od 1 stycznia 2021 r. A zatem spełniony został ostatni z powyżej wskazanych warunków.

Tym samym z powyższego wynika, że wypłacane od dnia 1 stycznia 2021 r. Odsetki ustawowe z tytułu nieterminowej wypłaty należności - którą jest dochodzony przez Kredytobiorcę Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu - są wolne od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT. Jednocześnie nie są Państwo obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu.

Powyższe stanowisko potwierdził również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lipca 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.255.2023.1.ŁS, uznając za prawidłowe stanowisko podatnika (i odstępując od uzasadnienia prawnego), zgodnie z którym „dokonywana przez Bank wypłata Odsetek ustawowych od 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy jest wolna od podatku dochodowego po stronie Kredytobiorcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT”.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 20 lipca 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.270.2023.2.MM, wskazując, że „W opisanej sytuacji odsetki za opóźnienie zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń na podstawie unieważnionej przez sąd umowy kredytu dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wobec powyższego ww. odsetki objęte są zwolnieniem od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji w związku z ich wypłatą nie powstanie u Pani zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Ponadto analogiczne stanowisko zaprezentowano:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 22 lipca 2022 r. sygn. 0114-KDIP2-2.4011.388.2022.2.IN;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.117.2023.1.HD;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 21 kwietnia 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.195.2023.1.MN;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 27 marca 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.72.2023.2.DA;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 28 lipca 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.548.2023.1.MN;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 12 lipca 2023 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4011.379.2023.2.KP;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 26 czerwca 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.238.2023.2.EC;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 18 maja 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.229.2023.2.AKU;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 8 maja 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.250.2023.1.MN;
• w interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.117.2023.1.HD.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Natomiast na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że:

1.zawierają Państwo z klientami umowy kredytów i pożyczek;

2.klienci występują do sądów z pozwami o uznanie umów za nieważne lub abuzywne;

3.w wyniku wydanych wyroków może ciążyć na Państwu obowiązek zwrotu świadczenia głównego, kosztów procesu i wypłaty należnych odsetek.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w związku z tym zwrotem będą na Państwu ciążyły obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zwrot świadczenia głównego

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488):

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Skoro przy uznaniu umowy za nieważną bądź abuzywną dochodzi do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, to zwrot ten nie stanowi przysporzenia po stronie klienta, a zatem w ogóle nie stanowi przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej/abuzywnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

W konsekwencji, skoro w związku z dokonywaniem zwrotów świadczenia głównego po stronie klientów nie powstaje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to tym samym nie sposób mówić o wypłacie przez Państwa kwot stanowiących przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9.

W rezultacie nie są Państwo zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w tej części Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Zwrot kosztów procesu

Przechodząc do Państwa wątpliwości dotyczących zwrotu kosztów procesu wskazać należy, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Mając zatem na uwadze zwrotny charakter kosztów wygranego procesu sądowego należy uznać, że zwrot ten nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków powoda, a następnie na podstawie wyroku zostały mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

W konsekwencji, skoro w związku z dokonywaniem zwrotów kosztów procesu po stronie klienta nie powstaje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym, to również nie są Państwo zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Państwa stanowisko w powyższym zakresie również należało uznać za prawidłowe.

Zwrot odsetek

Odnosząc się do kwestii odsetek wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. przepisem:

Wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy PIT zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro zwrot świadczenia głównego i kosztów procesu na rzecz klienta nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki również nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 95b. W tej sytuacji również nie sąPaństwo zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W kwestii odsetek Państwa stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych i wyroków sądów stwierdzam, że rozstrzygnięcia te dotyczą tylko spraw konkretnych podatników i nie są wiążące dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).