Interpretacja indywidualna z dnia 26 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.160.2023.2.AD

Wnioskodawca otrzyma od żony – na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego – ½ udziału w nieruchomości – będzie mu przysługiwało zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, co spowoduje, że mimo powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymaną darowizną, nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku, bo zobowiązanie nie powstanie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 26 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie nabycia udziału w nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – 18 września 2023 r. (wpływ dodatkowej opłaty) oraz w piśmie z 19 września 2023 r. (data wpływu – 26 września 2023 r. – pozostałe braki formalne).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski i posiadającą nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Polski.

Pozostaje Pan ze swoją małżonką w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Wskutek zawarcia przez Pana i Pana małżonkę umowy majątkowej małżeńskiej, każdy z Państwa zachował majątek nabyty przed zawarciem umowy majątkowej małżeńskiej, jak i majątek nabyty później, zarządzając samodzielnie swoim majątkiem. Pan i Pana małżonka nie zgromadziliście majątku wspólnego.

Obecnie podejmuje Pan ze swoją małżonką działania celem rozwiązania Państwa związku małżeńskiego przez rozwód. Czynności Pana i Pana małżonki mają na celu w szczególności:

- ustalenie najważniejszych elementów wyroku rozwodowego;

- potwierdzenie kwestii związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej oraz utrzymywaniem kontaktów z dziećmi oraz

- uregulowanie kwestii majątkowych na etapie poprzedzającym rozwiązanie Państwa związku małżeńskiego przez rozwód.

W ramach ustaleń o charakterze majątkowym w związku z planowanym rozwodem, zawarł Pan wraz ze swoją małżonką porozumienie majątkowe, obejmujące w szczególności zobowiązanie każdego z nich do:

- współdziałania, w tym poprzez dostarczanie sobie nawzajem niezbędnych informacji i dokumentów w celu jak najszybszego rozwiązania małżeństwa przez rozwód;

- podejmowania w uzgodnieniu ze sobą działań zmierzających do uzyskania wyroku sądowego orzekającego rozwód o treści odpowiadającej tej uzgodnionej przez małżonków;

- niezaskarżania wyroku orzekającego rozwód w całości ani części;

- przekazania określonych składników majątkowych majątku osobistego drugiemu małżonkowi na podstawie umów darowizn w razie ziszczenia się zastrzeżonych przez małżonków warunków zawieszających

(„Porozumienie Majątkowe”).

W wykonaniu zobowiązania zawartego w Porozumieniu Majątkowym doszło między Stronami do zawarcia:

- przedwstępnych umów darowizn (w zakresie nieruchomości będących własnością odpowiednio Pana i Pana małżonki) oraz

- warunkowej umowy darowizn (w zakresie pozostałych składników majątku będących własnością Pana i Pana małżonki).

Istotą wspomnianych umów darowizn jest przekazanie przez jednego małżonka drugiemu małżonkowi tych składników majątku, które zostały nabyte za środki pochodzące z majątku osobistego obdarowywanego małżonka lub w zamian za nie. Tym samym, chce Pan wraz z małżonką doprowadzić do sytuacji, że każdemu z Państwa przysługiwać będzie prawo własności tych rzeczy i praw majątkowych, które zostały nabyte ze środków pochodzących z Pana/małżonki majątku osobistego. Wskutek umów darowizn oddany zostanie rzeczywisty skład i wartość majątków osobistych każdego z małżonków.

Istotą darowizn dokonywanych przez każdego z małżonków będzie bezpłatne świadczenie wykonywane z majątku danego małżonka na rzecz drugiego małżonka.

Zgodnie ze zobowiązaniem z Porozumienia Majątkowego, powyższe darowizny objęły następujące rzeczy i prawa majątkowe:

- udziały w spółkach kapitałowych;

- ogół praw i obowiązków w spółkach osobowych;

- środki pieniężne;

- samochody osobowe;

- kolekcję sprzętu komputerowego i gier wideo oraz

- nieruchomości.

Zawarcie przyrzeczonej umowy darowizny (w zakresie nieruchomości), jak i przejście prawa własności na podstawie warunkowej umowy darowizn (w zakresie pozostałych rzeczy i praw majątkowych), zostało uzależnione od łącznego ziszczenia się zastrzeżonych przez Strony warunków zawieszających.

W razie łącznego ziszczenia się warunków zawieszających:

- na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny, nabędzie Pan od małżonki udział ½ w nieruchomości oraz

- na podstawie warunkowej umowy darowizn, nabędzie Pan od małżonki udziały w spółkach kapitałowych, ogół praw i obowiązków w spółkach osobowych, samochody osobowe, kolekcję sprzętu komputerowego oraz gier wideo.

W dacie zawarcia warunkowej umowy darowizn pozostawaliście Państwo małżeństwem. W dacie spełnienia się warunków zawieszających umowy darowizny, będziecie Państwo nadal pozostawać w związku małżeńskim.

W uzupełnieniu wniosku, wskazał Pan, że zawarte przez Pana i Pana małżonkę – warunkowa umowa darowizn oraz przedwstępna umowa darowizny miały formę aktu notarialnego. Przyrzeczona umowa darowizny będzie miała formę aktu notarialnego (wszystkie opisane we wniosku umowy darowizn mają formę aktu notarialnego).

Pytanie

Czy nabycie przez Pana udziału w nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej z małżonką będzie podlegało zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a tym samym po Pana stronie nie dojdzie do powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn? (zagadnienie poruszone jako drugie w pytaniu zawartym we wniosku)

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, nabycie przez Pana udziału w nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej z małżonką będzie podlegało zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a tym samym, po Pana stronie, nie dojdzie do powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn.

Wskazał Pan, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

- darowizny, polecenia darczyńcy;

- zasiedzenia;

- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Na mocy art. 1 ust. 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Katalog tytułów nabycia podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ww. ustawy ma charakter zamknięty. W konsekwencji, jedynie wymienione w tym przepisie tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych podlegać mogą opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Jak stanowi art. 5 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Pojęcie „darowizny”, jakim posługuje się ustawa o podatku od spadków i darowizn, należy rozumieć w cywilistycznym znaczeniu, określonym w art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z tym przepisem, umowa darowizny jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie. Istotą darowizny jest zatem nieekwiwalentność świadczenia darczyńcy.

Jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 stycznia 2013 r. sygn. II FSK 1125/11: „Spełnienie świadczenia „kosztem” majątku darczyńcy odnosi ten skutek, że majątek ten albo ulega pomniejszeniu, albo wskutek darowizny nie zostaje powiększony, natomiast korzyść odnotowuje się w majątku obdarowanego. Obserwuje się bowiem u obdarowanego powiększenie się jego aktywów – tzw. przysporzenie pozytywne – lub zmniejszenie pasywów – tzw. przysporzenie negatywne (zob. L. Stecki, Darowizna, w: System prawa cywilnego, t. VII, Prawo zobowiązań część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2011, s. 335).

Jak się wyraźnie podaje w piśmiennictwie, świadczenie na rzecz obdarowanego może polegać m.in. na: przeniesieniu własności rzeczy lub innego prawa majątkowego (np. użytkowania wieczystego, własnościowego prawa do lokalu, wierzytelności), ustanowieniu prawa (np. służebności, najmu), zapłacie kwoty pieniężnej, zniesieniu prawa obciążającego rzecz obdarowanego, zwolnieniu obdarowanego z długu, lub – jak w rozpatrywanym przypadku – zapłacie długu obdarowanego na rzecz osoby trzeciej. Kierując się wykładnią językową art. 1 ust. 1 SamPowiatUd., z nabyciem praw majątkowych mielibyśmy do czynienia tylko w przypadku tzw. przysporzenia pozytywnego, czyli powiększenia majątku nabywcy, tak zwane przysporzenie negatywne łączyłoby się bowiem wyłącznie z wyzbyciem się obowiązków majątkowych, poprzez usunięcie istniejących pasywów. Wymaga jednak podkreślenia, że owo wyzbycie się obowiązków majątkowych również stanowi wymierną korzyść majątkową, gdyż w efekcie prowadzi do usunięcia istniejących u obdarowanego pasywów. Jak się podkreśla w literaturze, „kierowanie się w sposób ścisły rezultatami wykładni zwrotu byłoby zaprzeczeniem samej natury darowizny, które szczególne przypadki nie muszą (...) na takim nabyciu polegać” (tak np. A. Goettel, Podatek od spadków i darowizn..., s. 298-299; zob. również S. Babiarz, Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym..., s. 203).”

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Istota darowizny polega na bezpłatnym świadczeniu, które darczyńca wykonuje ze swojego majątku na rzecz innej osoby. Świadczenie darczyńcy musi być subiektywnie i obiektywnie bezpłatne, tj. niezależne od uzyskania korzyści lub ekwiwalentu od obdarowanego. Darowizna jest świadczeniem jednostronnym, gdyż darczyńca nie żąda od obdarowanego żadnego świadczenia wzajemnego.

Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

W myśl art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeśli zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Jak stanowi art. 6 ust. 2 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu pod warunkiem zawieszającym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ziszczenia się warunku.

Podkreślić należy, że co do zasady darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy w związku z § 1 pkt 2 lit. a) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 11 095 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Jak stanowi art. 14 ust. 2 ww. ustawy, zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 cyt. ustawy, do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz

- w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Na podstawie art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

- wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

- nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Przepis art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jednoznacznie wskazuje, że zwolnieniem tym objęte jest nabycie przez osoby, których łączą relacje ściśle w przepisie określone (tzw. grupa zerowa). Między innymi są to małżonkowie.

Zgodnie z art. 18 ww. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od dokonanej w formie aktu notarialnego:

- darowizny;

- umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie;

- umowy nieodpłatnego ustanowienia służebności;

- umowy nieodpłatnego ustanowienia użytkowania.

Odnosząc powyższe do przedstawionego zdarzenia przyszłego należy wskazać, że w zakresie nabycia udziału w nieruchomości przez Pana od małżonki na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny, spełnione zostaną warunki skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn przewidziane w art. 4a cyt. ustawy, gdyż:

- wspomniane nabycie przez Pana rzeczy i praw majątkowych nastąpi pod tytułem darmym (w drodze darowizny);

- wraz z małżonką pozostawali Państwo w związku małżeńskim w dacie zawarcia przedwstępnej umowy darowizny;

- wraz z małżonką w dacie zawarcia przyrzeczonej umowy darowizny będą Państwo nadal pozostawać w związku małżeńskim.

Jednocześnie, z uwagi na fakt, że wszystkie wspomniane umowy darowizn (przedwstępna i przyrzeczona umowa darowizny) mają/będą mieć formę aktu notarialnego, nie wystąpi obowiązek zgłoszenia przez nabywcę (Pana) właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Stosownie do art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek taki nie obejmuje bowiem przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej z stron. W konsekwencji, dla celów skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn – wg Pana – nie będzie Pan miał obowiązku zgłoszenia nabycia ww. rzeczy i praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2.

Powyżej przywołano tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do nabycia udziału w nieruchomości na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 389 § 1 ww. ustawy:

Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Stosownie do art. 390 § 1 i 2 cyt. ustawy

Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.

Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.

Umowa przedwstępna stanowi umowne zobowiązanie do zawarcia oznaczonej umowy (tzw. umowy przyrzeczonej). Służy stronom, które dążą do zawarcia określonej umowy, ale z jakichś powodów nie chcą lub nie mogą jej zawrzeć, a pragną zapewnić sobie jej zawarcie w przyszłości. Umowa przedwstępna nie stawowi zatem właściwej umowy, a jedynie zobowiązanie (roszczenie) do zawarcia takowej.

Właściwą umową realizującą określoną zobowiązanie jest zatem umowa przyrzeczona. Jeżeli więc zawarta została przedwstępna umowa darowizny, to darowizna ma miejsce dopiero z chwilą zawarcia przyrzeczonej (właściwej) umowy.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2023 r.:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 zdanie pierwsze omawianej ustawy:

Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.

Opodatkowaniu podlega – zgodnie z art. 9 ust. 1 – nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej tzw. kwoty wolne, określone dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych.

Jak wynika z art. 14 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

 1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz

 2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W myśl art. 4a ust. 4 ww. ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

 1) wartość majątku ostatnio nabytego doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

 2) nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z treści wniosku wynika, że pozostaje Pan ze swoją małżonką w ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Zawarli Państwo porozumienie majątkowe przekazania określonych składników majątkowych majątku osobistego drugiemu małżonkowi na podstawie umów darowizn w razie ziszczenia się zastrzeżonych przez małżonków warunków zawieszających. W razie łącznego ziszczenia się ww. warunków na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny, nabędzie Pan od małżonki ½ udziału w nieruchomości. Zarówno w dacie zawarcia przedwstępnej umowy darowizny jak i w dacie zawarcia przyrzeczonej umowy darowizny byli/będą Państwo małżeństwem. Wszystkie umowy darowizny zostały/zostaną zawarte w formie aktu notarialnego.

Należy zauważyć, że – co do zasady – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na obdarowanym.

Niezależnie od powyższego, w ww. ustawie przewidziano sytuacje, w których nabycie własności rzeczy i praw majątkowych jest zwolnione z opodatkowania, jeżeli zostaną spełnione określone warunki.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest:

- otrzymanie darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

- złożenie w terminie 6 miesięcy zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (obowiązek zgłoszenia nie jest konieczny wówczas, gdy nabycie następuje na podstawie dokumentu sporządzonego w formie aktu notarialnego).

Z opisu zdarzenia wynika, że zawarł Pan z żoną przedwstępną umowę darowizny, następnie zamierza Pan zawrzeć przyrzeczoną umowę darowizn w formie aktu notarialnego; w momencie zawarcia umowy – będą Państwo małżeństwem.

Jeżeli zatem otrzyma Pan od żony – na podstawie przyrzeczonej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego – ½ udziału w nieruchomości – będzie Panu przysługiwało zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, co spowoduje, że mimo powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymaną darowizną, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku, bo zobowiązanie nie powstanie. Wypełni Pan bowiem warunki określone w ww. przepisie. Ze względu na formę zawarcia umowy darowizny (akt notarialny) nie będzie Pan zobowiązany do złożenia SD-Z2.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie nabycia rzeczy i praw majątkowych na podstawie warunkowej umowy darowizny wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie – znak: 0111-KDIB2-3.4015.159.2023.2.AD.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.