Interpretacja indywidualna z dnia 8 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDWP.4011.54.2023.4.PP

Opodatkowanie dochodów osiągniętych w Polsce przez rezydenta Ukrainy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych przedstawionego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy kwestii opodatkowania dochodów osiągniętych w Polsce.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jako osoba fizyczna, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w 2022 roku podatkowym, zapłaciła Pani podatek z dochodów otrzymanych w Ukrainie zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Złożyła Pani zeznanie PIT-36 metodą proporcjonalnego odliczenia i zapłaciła Pani podatek 7945.00 zł 2 maja 2023 r. W Polsce przebywa Pani czasowo, z uwagi na wojnę w Ukrainie (od 6 marca 2022 r.), jest Pani rezydentem Ukrainy. Pracuje Pani zdalnie, gospodarcza działalność jest zarejestrowana w Ukrainie. Płaci Pani podatki w Ukrainie.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że wniosek dotyczy 2022 roku. Stałe miejsce zamieszkania dla celów podatkowych posiada Pani w Ukrainie. Przyjechała Pani do Polski tylko na okres wojny. Po zakończeniu wojny zamierza Pani wrócić na Ukrainę. W Polsce posiada Pani rachunek bankowy. Otrzymała Pani 500+ na dzieci w 2022 roku, a także nieopodatkowane wynagrodzenie z Banku (…) za usługi konsultacyjne, które świadczyła Pani zdalnie dla rządu ukraińskiego (dla Ministerstwa). Była Pani krótkoterminowym konsultantem Banku (…), opłacanym na zasadzie netto bez podatku (net of taxes), jak wszyscy konsultanci Banku (…) w Ukrainie i również w Polsce. Nie ma Pani żadnego majątku, inwestycji, kredytu, męża/partnera w Polsce. Pani dzieci są Ukraińcami. Nie szuka Pani klientów w Polsce i nie oferuje swoich usług na rynku polskim. Wykonuje Pani usługi tylko dla klientów z Ukrainy. Świadczy Pani usługi zdalnie, z mieszkania, w którym Pani i Pani córkom pozwolili mieszkać znajomi na czas wojny. Nie posiada Pani w Polsce placówki działalności gospodarczej, tj. miejsca produkcyjnego, pomieszczenia, maszyn, urządzeń, biur, warsztatów, fili. W okresie będącym przedmiotem zapytania osiągnęła Pani dochody z pozarolniczą działalności gospodarczą. Jest Pani zarejestrowana jako indywidualny przedsiębiorca w Ukrainie. Osiągnęła Pani dochód na podstawie umowy o świadczenie usług konsultingowych dla Ministerstwa (...) Ukrainy zawartej z Unią publiczną „(…)" („…").

Umowa ta została zawarta w ramach realizacji projektu "(...)" zgodnie z umową o dofinansowanie (pomoc techniczna) pomiędzy Unią publiczną (…) (…) a (…) Bankiem (…).

Pytanie

Czy miała Pani obowiązek złożyć zeznanie PIT-36 w Polsce i zapłacić podatek dochodowy z tytułu osiągniętych dochodów w Polsce?

Pani stanowisko w sprawie

Złożyła Pani zeznanie PIT-36 w Polsce i zapłaciła podatek jako osoba fizyczna, jaka przebywa na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (zgodnie z treścią art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Nieograniczony obowiązek podatkowy – przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Na podstawie art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Przepis ten wskazuje na dwa warunki, od spełnienia których uzależnia się kwalifikację danej osoby jako mającej miejsce zamieszkania w Polsce. Te przesłanki są rozdzielone spójnikiem „lub”, co oznacza, że wystarczy spełnienie którejkolwiek z nich, aby stwierdzić, że osoba ma miejsce zamieszkania w Polsce w rozumieniu tych przepisów.

Jak wynika z opisu Pani sprawy, Pani centrum interesów osobistych i gospodarczych jest na Ukrainie. Świadczą o tym następujące okoliczności:

a)posiada Pani rezydencję podatkową na terytorium Ukrainy;

b)ma Pani bliższe więzi osobiste i gospodarcze (ośrodek życiowych interesów) na Ukrainie; jak Pani bowiem wskazała:

1.W Polsce przebywa Pani czasowo z uwagi na wojnę;

2.Zamierza Pani wrócić na Ukrainę po zakończeniu wojny;

3.Pani działalność gospodarcza jest zarejestrowana na Ukrainie;

4.Stałe miejsce zamieszkania posiada Pani na Ukrainie;

5.W Polsce nie posiada Pani majątku, inwestycji ani kredytu;

6.Nie szuka pani klientów w Polsce;

7.Nie oferuje Pani swoich usług na polskim rynku

Nie jest więc Pani osobą, która ma miejsce zamieszkania w Polsce z uwagi na centrum interesów życiowych w Ukrainie.

Z opisu sprawy wynika jednak, że Pani pobyt w 2022 r. na terytorium Polski przekroczył 183 dni w roku podatkowym, tj. w 2022 i 2023 roku. W takim przypadku, po upływie 183 dni pobytu jest Pani uważana za osobę, która ma miejsce zamieszkania w Polsce w świetle art. 3 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ten przepis stosuje się jednak z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Zgodnie bowiem z art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ostateczne przesądzenie, czy jest Pani polskim rezydentem podatkowym wymaga zatem odniesienia się do Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Kijowie dnia 12 stycznia 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 63 poz. 269) - dalej: Konwencja.

Pani rezydencja podatkowa na gruncie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Jak Pani wskazała, jest Pani rezydentem podatkowym Ukrainy. Zgodnie natomiast z polskimi przepisami, po przekroczeniu 183 dni pobytu na terytorium Polski posiada Pani miejsce zamieszkania również w Polsce.

Zastosowanie w Pani sytuacji znajdą zatem tzw. reguły kolizyjne, które określa art. 4 Konwencji.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Konwencji:

W rozumieniu niniejszej konwencji określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie” oznacza każdą osobę, która zgodnie z prawem tego Państwa podlega tam opodatkowaniu z uwagi na miejsce zamieszkania, jej miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne kryterium o podobnym charakterze. Jed­nakże określenie to nie obejmuje osoby, która podlega opodatkowaniu w Umawiającym się Państwie z tytułu do­chodu uzyskiwanego tylko w tym Państwie lub z tytułu majątku znajdującego się w danym Państwie.

Natomiast art. 4 ust. 2 Konwencji stanowi, że:

Jeżeli stosownie do postanowień ustępu 1 tego artykułu osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to jej status będzie określony według następujących zasad:

a)osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania; jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek jej interesów życiowych);

b)jeżeli nie można ustalić, w którym Umawiającym się Państwie osoba ma ośrodek interesów życiowych, albo jeżeli nie posiada ona stałego miejsca zamieszkania w żadnym z Umawiających się Państw, to uważa się ją za mającą miejsce zamieszkania w tym Umawiającym się Państwie, w którym zwykle przebywa;

c)jeżeli przebywa ona zazwyczaj w obydwu Państwach lub nie przebywa zazwyczaj w żadnym z nich, to będzie ona uważana za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, którego jest obywatelem;

d)jeżeli jest ona obywatelem obu Państw lub nie jest obywatelem żadnego z nich, właściwe władze Umawiających się Państw rozstrzygną zagadnienie w drodze wzajemnego porozumienia.

Z Pani wniosku wynika, że Pani pobyt w Polsce jest przejściowy i związany z działaniami wojennymi. Ponadto ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych) ma Pani na Ukrainie.

Okoliczności te przesądzają, że nie ma Pani miejsca zamieszkania dla celów podatkowych (tzw. rezydencji podatkowej) w Polsce, tylko w Ukrainie.

Pani przychody z działalności gospodarczej a opodatkowanie w Polsce

Według art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 2b pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład.

W Polsce ma Pani ograniczony obowiązek podatkowy. Oznacza to, że podlega Pani obowiązkowi podatkowemu w Polsce tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski. Za takie dochody uważa się m.in. dochody (przychody) z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski, w tym przez położony na terytorium RP zagraniczny zakład.

Zakład

Zgodnie z art. 5a pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o zagranicznym zakładzie – oznacza to:

a) stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,

b) plac budowy, budowę, montaż lub instalację, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa,

c) osobę, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje

- chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.

Jak stanowi art. 5 ust. 1 Konwencji:

W rozumieniu niniejszej konwencji określenie „zakład” oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa. Placówka oznacza również miejsce produkcyjne.

Stosownie do art. 5 ust. 2 Konwencji:

Określenie „zakład” obejmuje w szczególności:

a) miejsce zarządu,

b) filię,

c) biuro,

d) zakład fabryczny,

e) warsztat oraz

f) kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu, kamieniołom albo inne miejsca wydobywania kopalnych zasobów naturalnych.

Tak więc, aby można było mówić o zakładzie, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• istnieje placówka,
• ma ona stały charakter,
• służy ona prowadzeniu działalności przedsiębiorstwa.

Zasadniczo wszystkie wymienione przesłanki prowadzące do uznania, że dana osoba ma na terenie Polski stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej powinny być spełnione łącznie. Brak spełnienia któregokolwiek spośród wymienionych warunków oznacza, że nie powstanie zakład w postaci stałej placówki w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Określenie „placówka” obejmuje każde pomieszczenie, środki lub urządzenia wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, niezależnie od tego, czy są wykorzystywane wyłącznie w tym celu. Placówka - jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej – może istnieć również wtedy, gdy nie ma żadnych pomieszczeń lub gdy nie są one wymagane do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa; wystarczy posiadanie pewnej przestrzeni do własnej dyspozycji bądź urządzeń/maszyn (komputer) do wykonywania tej działalności. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorstwo jest właścicielem czy najemcą lokalu, środków lub urządzeń, czy dysponuje nimi w inny sposób.

Sam fakt, że przedsiębiorstwo ma do własnej dyspozycji urządzenie służące wykonywaniu działalności gospodarczej, wystarczy, aby zaistniała stała placówka gospodarcza.

Określenie „za pośrednictwem” należy interpretować w szerokim sensie, mającym zastosowanie do każdej sytuacji, w której działalność gospodarcza jest prowadzona w konkretnym pomieszczeniu, czy maszyn/urządzeń pozostających w tym celu do dyspozycji przedsiębiorstwa. Aby placówka mogła stać się zakładem, przedsiębiorstwo musi prowadzić własną działalność całkowicie lub częściowo za jej pośrednictwem.

We wniosku wskazała Pani, że Pani pobyt w Polsce jest czasowy i spowodowany wyłącznie sytuacją w Ukrainie. Zamierza Pani wrócić na Ukrainę po zakończeniu wojny. Jest Pani zarejestrowana jako indywidualny przedsiębiorca w Ukrainie. Tam też płaci Pani podatki. Nie prowadzi Pani interesów w Polsce. Osiągnęła Pani dochód na podstawie umowy o świadczenie usług konsultingowych dla Ministerstwa (...) z Unią publiczną „(…)”. W ramach działalności gospodarczej w Ukrainie nie szukała Pani klientów w Polsce ani nie oferowała Pani swoich usług na rynku polskim. W Polsce świadczy pani usługi zdalnie na rzecz klientów z Ukrainy z mieszkania, w którym pozwolili Pani i Pani córkom mieszkać znajomi na czas wojny.

Dysponuje Pani zatem w Polsce miejscem, w którym prowadzi Pani działalność gospodarczą. Docelowo planuje Pani co prawda wrócić do Ukrainy, jednak aktualnie sam fakt prowadzenia działalności z terytorium Polski pozwala stwierdzić, że ma Pani zakład w Polsce w rozumieniu art. 5 Konwencji.

Opodatkowanie dochodów na gruncie Konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania

Na mocy art. 7 ust. 1 Konwencji:

Zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

W myśl art. 7 ust. 2 Konwencji:

Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3 tego artykułu, jeżeli przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa wykonuje działalność w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład, to w każdym Umawiającym się Państwie należy przypisać temu zakładowi takie zyski, jakie mógłby on osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność w takich samych lub podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach z przedsiębiorstwem, którego jest zakładem.

Oznacza to, że – co do zasady – dochód uzyskiwany z działalności gospodarczej zarejestrowanej na terytorium Ukrainy podlega opodatkowaniu w Ukrainie, chyba że działalność gospodarcza prowadzona jest na terytorium Polski przez położony tu „zakład”.

Reasumując – skoro działalność gospodarczą wykonuje Pani zdalnie z terytorium Polski, dysponując pewną przestrzenią służącą tej działalności gospodarczej, stwierdzam, że prowadzi Pani działalność gospodarczą w Polsce, która spełnia warunki uznania ją za prowadzoną za pomocą „zakładu”, o którym mowa w art. 5 Konwencji. Uzyskany przez Panią dochód z tak prowadzonej działalności, który może być przypisany temu zakładowi położonemu na terytorium Polski, podlega opodatkowaniu w Polsce.

W opisie sprawy nie wskazała Pani, że składała oświadczenia o wyborze formy opodatkowania. Zatem uzyskane przez Panią przychody podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego Pani stanowisko jest nieprawidłowe, gdyż składając zeznanie PIT-36 w Polsce nie powinna Pani stosować, jak wskazała Pani w treści wniosku metody unikania podwójnego opodatkowania.

W odniesieniu do metody proporcjonalnego odliczenia w stosunku do dochodu uzyskanego w Ukrainie wskazuję, co następuje.

W opisie sprawy oraz w uzupełnieniu wskazała Pani, że przyjechała do Polski czasowo, tylko na okres wojny w Ukrainie. Planuje Pani powrót na Ukrainę po zakończeniu wojny.

W interpretacji stwierdziłem, że jest Pani rezydentem Ukrainy. Stwierdziłem również, że w Polsce ma Pani ograniczony obowiązek podatkowy. Zatem w Polsce opodatkowane są tylko te dochody, które osiąga Pani w Polsce. Metodę unikania podwójnego opodatkowania jest Pani zobowiązana stosować w kraju, w którym rozliczy Pani całość swoich dochodów, w Pani przypadku w Ukrainie.

Reasumując – metoda unikania podwójnego opodatkowana wskazana w Konwencji znajdzie zastosowanie przy rozliczaniu wszystkich Pani dochodów w Ukrainie.

Informacje dodatkowe

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j Dz. U. 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. 2022 r. poz. 2651 ze zm.).