Interpretacja indywidualna z dnia 23 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.187.2023.2.MG

Dotyczy kwestii zwolnienia z podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji oraz kwestii ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług opisanej we wniosku usługi sekurytyzacji w przypadku uznania, że ww. usługa nie korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

-prawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa nie będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogące być/będących objętych postępowaniem sądowym,

-nieprawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogących być/będących objętych postępowaniem sądowym.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy kwestii zwolnienia z podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji oraz kwestii ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług opisanej we wniosku usługi sekurytyzacji w przypadku uznania, że ww. usługa nie korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 maja 2023 r. (wpływ 11 maja 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest (…) (czyli z mocy prawa (…)) wpisanym do stosownego rejestru Komisji Nadzoru Finansowego. Wnioskodawca działa w formie prawnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce.

Wnioskodawca zamierza przeprowadzać transakcje sekurytyzacji wierzytelności, polegające na nabywaniu pakietów wierzytelności. Nabywanie będzie finansowane przez środki zgromadzone w ramach wewnętrznej polityki inwestycyjnej, będzie pochodzić innymi słowy z własnych kapitałów. Nabywane będą m.in. pakiety wierzytelności od (…), która zajmuje się zupełnie inną działalnością (działalność m.in. (…) i (…)).

Nabycie wierzytelności będzie dotyczyło pakietów wierzytelności (obejmujących wielu dłużników).

Nabycie będzie dokonywane poprzez zapłatę ceny na ryzyko Wnioskodawcy, tj. Wnioskodawca będzie ponosić ryzyko wyegzekwowania długu od poszczególnych dłużników.

W uzupełnieniu wskazali Państwo, że:

1.Transakcje dotyczące nabycia pakietów wierzytelności będą dokonywane na terytorium Polski.

2.Zarówno Wnioskodawca jak i podmioty od których będą nabywane pakiety wierzytelności w ramach sekurytyzacji posiadają siedziby działalności gospodarczej w Polsce.

3.Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

4.Na dzień nabycia pakietu wierzytelności przez Wnioskodawcę będą istnieć przesłanki do uznania niektórych nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością.

5.W stosunku do nabywanych pakietów wierzytelności, niektóre z wierzytelności wchodzące w skład pakietu będą/są objęte postępowaniem sądowym (egzekucyjnym nie).

6.Wierzytelności w dacie ich nabycia będą wymagalne.

7.Cena nabycia pakietu wierzytelności będzie odpowiadać ich wartości rynkowej w chwili zbycia.

8.W ramach umowy sekurytyzacji dochodzi do nabycia wierzytelności, które są finansowane częściowo przez środki pochodzące z „emisji" udziałów Wnioskodawcy (Wnioskodawca ma status (…) ale w formie sp. z o.o. a nie spółki akcyjnej), a częściowo z pożyczek od udziałowców.

9.Umowa sekurytyzacji nie będzie przewidywać zwrotnego przeniesienia wierzytelności na rzecz zbywcy.

10.Kwota zapłaty będzie uwzględniać sporny charakter części wierzytelności, wymagający zaangażowania przez Wnioskodawcę dodatkowych środków i sił na spory sądowe i windykacje, na (…) pakietów wierzytelności, ryzyka przedawnień a ponadto będzie zawierać w sobie element kosztu pieniądza w czasie.

Pytania

Czy usługa sekurytyzacji będzie podlegać zwolnieniu z podatku od towarów i usług?

W przypadku uznania, że opisana usługa nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług jak będzie ustalana podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem opisana usługa sekurytyzacji będzie podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług, co potwierdzają dotychczasowe interpretacje, przykładowo - interpretacja Dyrektora Krajowej informacji Skarbowej nr 0111-KDIB3-1.4012.95.2022.2.ICZ z 25 marca 2022 r.

W takiej sytuacji ustalanie podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług jest bezprzedmiotowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest:

-prawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa nie będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogące być/będących objętych postępowaniem sądowym,

-nieprawidłowe - w w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogących być/będących objętych postępowaniem sądowym.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT” opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy,

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy,

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT,

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.) oraz w przepisach ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – ilekroć w ustawie jest mowa o,

Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania funduszów sekurytyzacyjnych zawiera Rozdział III ustawy o funduszach inwestycyjnych (…).

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo (…) (…), wpisaną do stosownego rejestru Komisji Nadzoru Finansowego.

Zamierzają Państwo przeprowadzać transakcje sekurytyzacji wierzytelności polegające na nabywaniu pakietów wierzytelności. Umowa sekurytyzacji nie będzie przewidywać zwrotnego przeniesienia wierzytelności na rzecz zbywcy.

Są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Transakcje dotyczące nabycia pakietów wierzytelności będą dokonywane na terytorium Polski. Państwo jak i podmioty od których będą nabywane pakiety wierzytelności w ramach sekurytyzacji posiadają siedziby działalności w Polsce.

Nabywanie pakietów wierzytelności będzie finansowane przez środki zgromadzone w ramach wewnętrznej polityki inwestycyjnej tj. z własnych kapitałów. W ramach umowy sekurytyzacji dochodzić będzie do nabycia wierzytelności, które będą finansowane częściowo przez środki pochodzące z „emisji” Państwa udziałów (mają Państwo status (…)w formie Sp. z o.o.), a częściowo z pożyczek od udziałowców.

Nabycie będzie dotyczyło pakietów wierzytelności obejmujących wielu dłużników. Wierzytelności w dacie ich nabycia będą wymagalne. Na dzień nabycia pakietu wierzytelności przez Państwa będą istnieć przesłanki do uznania niektórych nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością. W stosunku do nabywanych pakietów wierzytelności, niektóre z wierzytelności wchodzące w skład pakietu będą/są objęte postępowaniem sądowym (egzekucyjnym nie).

Cena nabycia pakietu wierzytelności będzie odpowiadać ich wartości rynkowej. Nabycie będzie dokonywane poprzez zapłatę ceny na Państwa ryzyko tj. Państwo będą ponosić ryzyko wyegzekwowania długu od poszczególnych dłużników. Kwota zapłaty będzie uwzględniać sporny charakter części wierzytelności, wymagający zaangażowania przez Państwa dodatkowych środków i sił na spory sądowe i windykacje, na (…) pakietów wierzytelności, ryzyka przedawnień a ponadto będzie zawierać w sobie element kosztu pieniądza w czasie.

Na tle tak przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego, Państwa wątpliwości dotyczą kwestii czy usługa sekurytyzacji będzie podlegać zwolnieniu z podatku od towarów i usług, a w przypadku uznania, że opisana usługa nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług jak będzie ustalana podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Transakcja sekurytyzacyjna stanowi złożony proces, na który składa się szereg czynności, np. wyodrębnienie jednolitej puli aktywów przez inicjatora sekurytyzacji, przeniesienie tych aktywów na rzecz podmiotu emisyjnego (np. cesja wierzytelności), emisja papierów wartościowych przez podmiot emisyjny.

Mając na uwadze powyższe, w celu rozstrzygnięcia Państwa wątpliwości należy przywołać definicję wierzytelności.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego,

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego,

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Zaznaczyć należy, że do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też innego jej wykorzystania do celów prawno-gospodarczych. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie natomiast o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Zatem usługą na rzecz cedenta jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Powyższe rozumienie przelewu wierzytelności jako usługi znajduje potwierdzenie w wyrokach polskich sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku WSA w Warszawie z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt 1766/99 wskazano: „Tymczasem w przypadku cesji wierzytelności podmiot, który wstąpił w prawa i obowiązki wierzyciela może dokonać na swoją rzecz windykacji nabytej należności, może też podjąć inne czynności takie jak potrącenie wierzytelności czy też konwersja wierzytelności na inne prawa majątkowe czy też wreszcie dokonać dalszej cesji wierzytelności. (…) Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. W żadnym razie z wniosku nie wynika natomiast, by Skarżąca zobowiązała się do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Jest to zresztą logiczne, skoro nabywając we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność za własne środki finansowe podatnik wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem. Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Ewentualne podjęcie przez Skarżącą działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący nadal dług Skarżąca będzie ściągała dla siebie, a nie dla innego podmiotu”.

W orzeczeniu z 6 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Po 628/09 WSA w Poznaniu stwierdził: „Biorąc pod uwagę powyższe Sąd podziela pogląd organów podatkowych, że wierzytelność nie jest towarem, a zakup wierzytelności jest usługą. Istotą tej usługi jest zdjęcie z dotychczasowego wierzyciela (zbywcy) ciężaru egzekucji, czy też niewypłacalności dłużnika. Usługa ta wyraża się w tym, że usługodawca uzyskuje zysk generowany »kosztem zbywcy«. Zbywca w tym wypadku otrzymuje za wierzytelność cenę niższą od jej wartości nominalnej. Z drugiej strony zbywca uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niego: ryzyka niewypłacalności dłużnika, konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki. Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej. Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie. Nie można więc przyjąć, że usługa trwa od chwili nabycia wierzytelności do czasu jej zbycia albo wyegzekwowania”.

Zatem usługa świadczona na rzecz zbywców wykonana zostanie przez Fundusz już w momencie nabycia od nich portfeli wierzytelności. Od tego momentu bowiem zbywcy zostaną uwolnieni od konieczności dochodzenia we własnym zakresie spłaty tych wierzytelności.

Natomiast w kwestii sprzedaży wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania ww. dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

Z powołanego wyżej orzeczenia wynika zatem, że o ile ustalona przez strony umów przelewu (cesji) wierzytelności cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności a ceną jej sprzedaży, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W ślad za ww. orzeczeniem TSUE, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku podjętym w składzie siedmiu sędziów z 19 marca 2012 r., sygn. akt I FPS 5/11 stwierdził, że: „nabycie wierzytelności pieniężnej, co wymaga podkreślenia, na własne ryzyko, w celu windykacji w swoim imieniu i na swoją rzecz, nie jest odpłatną usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, tym samym art. 8 ust. 1 u.p.t.u., jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”.

W uzasadnieniu powołanej wyżej uchwały NSA stwierdził ponadto: „Przyjąć zatem należy, że podstawowym i koniecznym warunkiem do uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenia wzajemnego za wykonaną usługę. Zatem badając konkretną transakcję należy poszukiwać takiego ewentualnego bezpośredniego wynagrodzenia, które otrzymuje kupujący – cesjonariusz, jako świadczenie wzajemne za ewentualnie wykonaną na rzecz zbywcy – cedenta usługę. Plastyczniej rzecz ujmując poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy-cedenta do nabywcy cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego, niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy. Podkreślenia wymaga bowiem, że dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z odpłatną usługą, konieczne jest ustalenie, czy – obok transakcji kupna-sprzedaży wierzytelności – wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę”.

O ile więc ustalona przez strony umowy cena wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między wartością nominalną tej wierzytelności, a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Podkreślenia wymaga, że analiza wierzytelności w ramach dokonywanych transakcji powinna dotyczyć rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services).

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że czynności polegającej na nabyciu wierzytelności trudnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru.

Nabycie wierzytelności trudnych nie stanowi również świadczenia usługi, z uwagi na rodzaj nabywanych wierzytelności.

Z Państwa wniosku wynika, że przedmiotem przeprowadzanej transakcji sekurytyzacji będą wierzytelności wymagalne na dzień ich nabycia. Ponadto na dzień nabycia pakietu wierzytelności przez Państwa – co również wynika z wniosku – będą istnieć przesłanki do uznania niektórych nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością, a w stosunku do nabywanych pakietów wierzytelności, niektóre z wierzytelności wchodzące w skład pakietu będą/są objęte postępowaniem sądowym.

Mając na względzie przedstawione okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie, w związku z wykonywaniem przez Państwa w ramach opisanej transakcji sekurytyzacji czynności na rzecz inicjatorów tj. podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji, polegających na nabyciu wierzytelności wymagalnych zagrożonych nieściągalnością nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Bowiem samo nabycie wierzytelności trudnych prowadzi wyłącznie do zmiany osoby wierzyciela i wstąpienia nabywcy – cesjonariusza w miejsce zbywcy – cedenta.

Wobec tego czynność wykonywana przez Państwa na rzecz tzw. inicjatorów czyli podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji, na podstawie transakcji sekurytyzacji, której przedmiotem będzie nabycie wierzytelności już wymagalnych, stanowiących tzw. wierzytelności trudne, nie będzie stanowić ani dostawy towarów, ani świadczenia usług i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się natomiast do czynności wykonywanych przez Państwa na rzecz inicjatorów (podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji) na podstawie przeprowadzanej transakcji sekurytyzacji w odniesieniu do wierzytelności wymagalnych, niespornych, pozbawionych wad prawnych należy stwierdzić, że czynności te na gruncie podatku od towarów i usług stanowić będą nabycie praw majątkowych, będące usługą zdefiniowaną w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ustawodawca w treści wskazanej ustawy zastosował zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy,

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy,

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 112. W myśl art. 135 ust. 1 Dyrektywy 112 – państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne – wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych (lit. a), transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę (lit. b).

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Jak wskazano powyżej, sekurytyzacja, czyli operacja finansowa, której zasadniczym celem jest pozyskiwanie kapitału, polega na emisji dłużnych papierów wartościowych pod zastaw należności, którymi są najczęściej wierzytelności. Transakcja sekurytyzacyjna stanowi złożony proces, na który składa się szereg czynności, np. wyodrębnienie jednolitej puli aktywów przez inicjatora sekurytyzacji, przeniesienie tych aktywów na rzecz podmiotu emisyjnego (np. cesja wierzytelności), emisja papierów wartościowych przez podmiot emisyjny.

W niniejszej sprawie przedmiotem transakcji sekurytyzacji wierzytelności będą m.in. wierzytelności wymagalne, które będą wierzytelnościami niespornymi, pozbawionymi wad prawnych.

Wobec tego należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Państwa na rzecz inicjatorów (podmioty od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji) w ramach przeprowadzanych transakcji sekurytyzacji wierzytelności, w jakiej będą one dotyczyć nabywania wierzytelności wymagalnych, niespornych, pozbawionych wad prawnych stanowić będą usługę finansową w zakresie długów, korzystającą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Podsumowując:

-czynności wykonywane przez Państwa na rzecz inicjatorów tj. podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji na podstawie transakcji sekurytyzacji wierzytelności, których przedmiotem będą wierzytelności już wymagalne, zagrożone nieściągalnością, w stosunku do których prowadzone będą/są postępowania sądowe stanowiące tzw. wierzytelności trudne, nie będą stanowić ani dostawy towarów, ani świadczenia usług i w konsekwencji nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług;

-czynności wykonywane przez Państwa na rzecz inicjatorów tj. podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji na podstawie transakcji sekurytyzacji wierzytelności, których przedmiotem będą wierzytelności wymagalne, niesporne, pozbawione wad prawnych stanowić będą świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT jednakże korzystające – w myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy – ze zwolnienia od podatku.

W konsekwencji Państwa stanowisko w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa nie będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogące być/będących objętych postępowaniem sądowym, jest prawidłowe. Natomiast w części dotyczącej zwolnienia od podatku od towarów i usług usługi sekurytyzacji w stosunku do pakietów wierzytelności co do których na dzień nabycia przez Państwa będą istnieć przesłanki do uznania nabywanych w ramach pakietu wierzytelności za zagrożone niewypłacalnością oraz mogących być/będących objętych postępowaniem sądowym, jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do pytania cyt. „W przypadku uznania, że opisana usługa nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług jak będzie ustalana podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług?” wskazać należy, że jest to pytanie warunkowe, na które odpowiedzi oczekiwali Państwo w przypadku uznania przez Organ, że opisana usługa nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Natomiast w zakresie pytania pierwszego Organ wyjaśnił, że:

-czynności wykonywane przez Państwa na rzecz inicjatorów tj. podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji na podstawie transakcji sekurytyzacji wierzytelności, których przedmiotem będą wierzytelności już wymagalne, zagrożone nieściągalnością, w stosunku do których prowadzone będą/są postępowania sądowe stanowiące tzw. wierzytelności trudne, nie będą stanowić ani dostawy towarów, ani świadczenia usług i w konsekwencji nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług;

-czynności wykonywane przez Państwa na rzecz inicjatorów tj. podmiotów od których będą nabywane wierzytelności w ramach sekurytyzacji na podstawie transakcji sekurytyzacji wierzytelności, których przedmiotem będą wierzytelności wymagalne, niesporne, pozbawione wad prawnych stanowić będą świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT jednakże korzystające – w myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy – ze zwolnienia od podatku.

Zatem w niniejszej interpretacji nie udzielono odpowiedzi na ww. pytanie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do interpretacji indywidualnej nr 0111-KDIB3-1.4012.95.2022.2.ICZ z 25 marca 2022 r. poruszającej kwestie opodatkowania czynności sprzedaży wierzytelności, którą powołali Państwo na poparcie własnego stanowiska wskazać należy, że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą organu wydającego interpretacje indywidualne w sprawach innych podatników. Wskazana interpretacja indywidualna dotyczy innego stanu faktycznego niż przedstawiony w niniejszym wniosku zatem powołana przez Państwa interpretacja indywidualna nie może wpłynąć na ocenę analizowanych kwestii, bowiem rozstrzyga w indywidualnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Należy również podkreślić, że organ wydający interpretacje indywidualne jest zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste okoliczności sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będą z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.