Interpretacja indywidualna z dnia 10 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.18.2023.1.AD

Skutki podatkowe zbycia lokalu mieszkalnego nabytego do majątku wspólnego małżonków oraz w wyniku podziału majątku po rozwodzie.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 stycznia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 5 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia nieruchomości. Treść wniosku jest następująca.

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Stan faktyczny

A.1

(28 luty 2007 r.) Mieszkanie i garaż przy ul. A. 1/1 w O..

28 lutego 2007 r. w formie aktu notarialnego rep. A nr 1/2007 przed notariuszem E. F zawarta została umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży lokalu mieszkalnego wraz z garażem, przy ul. A. 1/1 w O. pomiędzy X (Sprzedający), a G. H. oraz Panem (Kupujący). Dla mieszkania założona została księga wieczysta KW nr 1/1/1, a dla garażu założona została księga wieczysta KW nr 2/1/1 - obie księgi wieczyste załączono do wniosku ORD-IN.

Zakup powyższych nieruchomości sfinansowany został z kredytu denominowanego w CHF udzielonego przez (...) w ramach umowy kredytowej NR 0001 z 28 marca 2006 r.

A.2.

(23 października 2010 r.) Działka Budowlana 112/2 obręb geodezyjny O., przy ul. B. w O..

23 października 2010 r. w formie aktu notarialnego rep. A Nr 2/2010 przed notariuszem E. F. w ramach ustawowej wspólności majątkowej zawarta została umowa przeniesienia własności działki budowlanej nr 112/2, obręb geodezyjny O. przy ul. B. w O. pomiędzy Archidiecezją (...) z siedzibą w M. (Sprzedający), a G. H. oraz Panem (Kupujący).

Dla tej nieruchomości założona została księga wieczysta KW nr 3/1/1, załączona do wniosku ORD-IN.

Zakup powyższej nieruchomości sfinansowany został z kredytu denominowanego w EUR udzielonego przez (...) w ramach umowy kredytowej NR 1/2010 z 20 grudnia 2010 r.

B.1.

Sytuacja osobista: rozwód, rozdzielność majątkowa, podział majątku.

W związku z zaistniałą sytuacją życiową podjął Pan decyzję o rozstaniu z G. H. i skierował formalnie wniosek do Sądu jak niżej przedstawiono. Strategia rozwodowa przyjęta przez pozwaną G. H. opierała się na utrudnianiu i przedłużaniu postępowań formalnych. Efektem takiego stanu rzeczy było znaczne opóźnienie procedur i uzyskiwanie prawomocnych wyroków. Dodatkowo pozwana G. H. nie wywiązuje się z umowy kredytowej NR 0001 z 28 marca 2006 r. i nie uiszcza opłat tytułem rat kredytowych, które w całości pokrywa Pan, pomimo, że w sprawie sądowej o podział majątku mieszkanie przy ul. A. 1/1 w całości przyznane zostało G. H. i jest przez nią zamieszkiwane.

B.2

(1 maja 2014 r.) ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Sąd Rejonowy (...) 19 czerwca 2015 r. postanowił, że z dniem 1 maja 2014 r. ustanawia rozdzielność majątkową pomiędzy powodem, tj. Panem a pozwaną G. H..

B.3

(18czerwca 2018 r.) rozwód.

22 września 2017 r. Sąd okręgowy w M. X Wydział Cywilny Rodzinny postanowił rozwiązać małżeństwo powoda, tj. Pana i pozwanej G. H. zawarte 15 lipca 2006 r. w M. przez rozwód z winy pozwanej. Ponadto Sąd ustalił miejsce pobytu małoletniego syna I. K., urodzonego (...) 2007 r., przy powodzie, tj. Panu. Wyrok został zaskarżony i skierowany do Sądu Apelacyjnego. 18 czerwca 2018 r. Sąd Apelacyjny w M. I Wydział Cywilny zmienił zaskarżony wyrok z 22 września 2017 r. tylko w zakresie doprecyzowania kontaktów pozwanej z małoletnim synem stron.

Oba postanowienia sądu załączone do wniosku ORD-IN.

B.4.

(4 listopada 2021 r.) podział majątku wspólnego.

Postanowieniem z 15 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy M. - (...) w M. podzielił majątek wspólny stron w ten sposób, że:

1)G. H. przyznał mieszkanie i garaż przy ul. A. 1/1,

2)Panu przyznał działkę budowlaną nr 112/2 przy ul. B. w O..

Ze względu na zbliżoną wartość obu nieruchomości i w skutek skrupulatnej analizy składników majątku tytułem spłaty z majątku wspólnego i rozliczenia nakładów zasądzono od Pana na rzecz G. H. kwotę 3 430 zł 31 gr (słownie: trzy tysiące czterysta trzydzieści złotych i trzydzieści jeden groszy).

Postanowienie zostało zaskarżone i skierowane do Sądu Apelacyjnego. 4 listopada 2021 r. Sąd Okręgowy w M. II Wydział Cywilny Odwoławczy po rozpoznaniu na rozprawie 4 listopada 2021 r. oddalił apelację uzyskując status prawomocny.

Postanowienie sądu załączone do wniosku ORD-IN.

Zdarzenie przyszłe

C.1.

Pani G. H. nie realizuje umowy kredytowej NR 0001 z 28 marca 2006 r. i nie uiszcza opłat tytułem rat kredytowych, które w zaistniałej sytuacji w całości, jako solidarny kredytobiorca, zmuszony jest pokrywać Pan, pomimo że mieszkanie z garażem przy ul. A. 1/1 w drodze wyroku sądowego zostało przyznane i jest zamieszkiwane przez G. H..

C.2.

Zła sytuacja makroekonomiczna w kraju i na świecie, niska wartość polskiej waluty w odniesieniu do walut zagranicznych oraz wysoka inflacja wpłynęło na podniesienie stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski. Powyższe przełożyło się na znaczny wzrost kosztów życia i znacznie zwiększyło obciążenia związane z płatnością rat kredytowych, które bezpośrednio obciążają Pana, tj.: umowy kredytowej NR 0001 z 28 marca 2006 r. (Mieszkanie ul. A. 1/1 w O.), umowy kredytowej NR 1/2010 z 20 grudnia 2010 r. (Działka 112/2 w O.).

D.1.

W związku z powyższym, zamierza Pan sprzedać działkę budowlaną 112/2 w O. przy ul. B., by zmniejszyć ciążące na nim obciążanie kredytowe wynikające z umowy kredytowej NR 1/2010 z 20 grudnia 2010 r.

Pytanie

Czy Wnioskodawca w świetle opisanego wyżej stanu faktycznego i przyszłych zdarzeń przychód ze sprzedaży działki budowlanej 112/2 w O. przy ul. B. będzie korzystał ze zwolnienia z opodatkowania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości bez obowiązku składania zeznania i płatności podatku dochodowego od osób fizycznych za zbycie?

Pana stanowisko w sprawie

Przedstawiając własne stanowisko wskazuje Pan, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów podlegających opodatkowaniu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub jej części, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Pytanie Pana dotyczy działki budowlanej nr 112/2 obręb geodezyjny O., przy ul. B. w O., która zakupiona została 23 grudnia 2010 r. w ramach ustawowej wspólności majątkowej.

W wyniku przeprowadzonego postępowania sądowego w sprawie o podział majątku wspólnego, działka 112/2 w O. przyznana została Panu, a pozostałe składniki majątku (mieszkanie i garaż przy ul. A. 1/1 w O.) przyznane zostały G. H. co potwierdza postanowienie sądu z 15 czerwca 2021 r.

Pan zdaniem, dla działki budowlanej 112/2 w O. okres pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie w ramach ustawowej wspólności upływa w styczniu 2016 r., gdyż działka 112/2 w O. nabyta została 23 grudnia 2010 r. Postanowienie sądu z 15 czerwca 2021 r. o podziale majątku wspólnego i przyznanie na wyłączność tytułu własności działki budowlanej 112/2 w O. dla Pana, z ostatecznym wyrokiem sądowym z 4 listopada 2021 r. nie zmienia daty nabycia nieruchomości.

Tym samym, Pana zdaniem, w przypadku sprzedaży działki budowlanej 112/2 w O. w 2023 r. skorzysta Pan ze zwolnienia z opodatkowania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości bez obowiązku składania zeznania i płatności podatku dochodowego od osób fizycznych za zbycie.

Dodatkowe uzasadnienie w przedmiocie pytania: Jak ustalić datę nabycia nieruchomości w przypadku dokonania podziału majątku na skutek rozwodu?

Mając na uwadze powyższe, pojawia się pytanie, jak należy zakwalifikować stan faktyczny, gdy małżonkowie nabyli nieruchomość w trakcie trwania małżeństwa, po czym w wyniku rozwodu i wzajemnych rozliczeń nieruchomość otrzymał jeden z nich, który postanowił ją sprzedać. Czy jako datę nabycia nieruchomości, od której liczony jest termin 5 lat, należy uznać dzień nabycia nieruchomości przez małżonków wspólnie czy dzień, w którym jedynym właścicielem nieruchomości stał się jeden z nich.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Warto przy tym zaznaczyć, że w czasie trwania wspólności małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością.

Zasadą jest, że wspólność majątkowa trwa tak długo, jak trwa samo małżeństwo.

Stanowisko w tej sprawie zajął NSA w Warszawie w uchwale siedmiu sędziów z 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17. Przyjął, że: „(...) dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nabytych przez małżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków”.

Sprawa poruszona w ww. uchwale dotyczyła co prawda nabycia nieruchomości w drodze spadku, jednak jak słusznie wskazał NSA w Warszawie: „(...) dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu lub drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. NSA zwrócił uwagę, że inne rozumienie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. prowadziłoby do niezamierzonego przez ustawodawcę opodatkowania przychodu ze źródła - odpłatne zbycie nieruchomości - zamiast dochodu i bezzasadnie różnicowałaby sytuację podatników w zależności od sposobu nabycia”.

Teza wyrażona w przytoczonej wyżej uchwale NSA w Warszawie ma zastosowanie również w sytuacji, gdy do nabycia udziału w prawie własności lokalu mieszkalnego dojdzie po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej w wyniku innego zdarzenia niż śmierć jednego z małżonków – konkretnie w wyniku ustania małżeństwa przez rozwód i zawarcia przed sądem ugody o podziale majątku wspólnego.

Takie stanowisko potwierdza również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 7 stycznia 2019 roku, 0115-KDIT2-1.4011.421.2018.1.JG, który wskazał, że: „(...) brak jest bowiem przyczyn, żeby w inny sposób traktować podatnika sprzedającego nieruchomość czy prawo majątkowe, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., przed upływem pięciu lat od dnia uzyskania prawa w wyniku podziału majątku dorobkowego po rozwodzie, a inaczej podatnika, który uzyskał to prawo w wyniku ustania wspólności ustawowej wobec śmierci jednego z małżonków. W obu bowiem przypadkach już wcześniej doszło bowiem do nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego do ustawowej wspólności małżeńskiej, a skoro tak, to za datę nabycia – w świetle ww. uchwały [tj. uchwały NSA przytoczonej wyżej] - należy uznać tę właśnie datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego”.

Zatem uwidaczniając to stanowisko na przykładzie Pana, należy wskazać, że jeżeli małżonkowie nabyli nieruchomość do majątku wspólnego w 2010 r., a rozwód i podział majątku został dokonany w 2021 r., to termin 5-letni należy liczyć od roku następującego po 2010 r., tzn., że za datę nabycia nieruchomości uznaje się moment nabycia w czasie trwania wspólności ustawowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości miało miejsce po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy, a kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Zgodnie z art. 10 ust. 6 ww. ustawy:

W związku z tym, że wskazana we wniosku nieruchomość (działka budowlana) została nabyta przez Pana w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, to należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. Kodeksu:

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa.

Stosownie do art. 35 ww. Kodeksu:

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania.

Stosownie natomiast do art. 50¹ wspomnianej ustawy:

Z reguły jest to stan przejściowy, który prowadzi do podziału majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) – podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie bowiem z tym przepisem:

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności – tzw. „współwłasność łączna”. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela.

W związku z powyższym, zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych − datą nabycia przedmiotowej nieruchomości (działki budowlanej) przez Pana jest data jej nabycia do majątku wspólnego małżonków, tj. 23 grudnia 2010 r. Zatem, pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy upłynął 2015 r.

Wobec powyższego, zbycie przedmiotowej nieruchomości, z uwagi na to, że nastąpiło niewątpliwie po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie do majątku wspólnego małżonków, nie będzie skutkowało powstaniem po Pana stronie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie będzie Pan zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu jej sprzedaży i złożenia zeznania podatkowego.

Pana stanowisko jest więc – co do zasady – prawidłowe.

W stanowisku wskazał Pan jednak, że Pana przychód ze sprzedaży nieruchomości (działki budowlanej) będzie korzystał ze zwolnienia z opodatkowania.

Zastrzec trzeba więc, że stwierdzenie to jest błędne, gdyż w Pana sytuacji przychód nie będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym brak jest podstaw do zastosowania zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wskazać również należy, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych przez Pana dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Końcowo, w odniesieniu do powołanych we wniosku orzeczeń sądowych oraz powołanej interpretacji indywidualnej, stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyOrdynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny  co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy  z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).