(85)

Rumunia przedstawiła źródła wkładu własnego CE Oltenia w koszty restrukturyzacji w wysokości do 1,98 mld EUR. Z tej kwoty 1 275 mln EUR miałoby pochodzić ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku OPCOM i za pośrednictwem innych istniejących kanałów (z czego 315 mln EUR na podstawie umów o okresie obowiązywania powyżej 1 roku), do 350 mln EUR z kredytów bankowych, 250 mln EUR z udziału inwestorów w spółkach celowych, a 104 mln EUR z wkładu rzeczowego CE Oltenia na rzecz spółek celowych.

(86)

Większość wkładu własnego Rumunii pochodzi ze sprzedaży energii elektrycznej w segmentach rynku krajowego zarządzanych przez operatora rynku (OPCOM) lub operatora systemu przesyłowego (Transelectrica): rynek dnia następnego i dnia bieżącego, przetargi konkurencyjne/umowy, rynki regulowane lub bilansujące.

(87)

Rumunia uwzględnia - jako część wkładu własnego - przychody ze sprzedaży energii elektrycznej w wysokości 1 275 mln EUR za lata 2021-2025, z czego zaksięgowano 574 mln EUR ze sprzedaży energii elektrycznej za 2021 r.

(88)

Ponadto CE Oltenia negocjuje umowy PPA o docelowej wartości [...] EUR. Jednak pomimo faktu, że od połowy czerwca 2021 r. podpisano szereg podstawowych ustaleń dotyczących możliwych PPA, nie zawarto żadnych takich umów. Ponieważ przewidywane zawarcie umów PPA nie doszło do skutku, również dlatego, że umowy te nie są obecnie dozwolone w rozumieniu prawa rumuńskiego, nie stanowią one części wkładu własnego przedstawionego przez Rumunię.

(89)

Pierwotny plan restrukturyzacji zakładał sprzedaż aktywów niezwiązanych z podstawową działalnością, co miało przynieść wkład własny w wysokości 2 mln EUR. Jednak proces sprzedaży tych aktywów jeszcze się nie rozpoczął, a w zmienionym planie restrukturyzacji nie uwzględniono takiej sprzedaży jako źródła wkładu własnego.

(90)

W zmienionym planie restrukturyzacji uwzględniono ponadto jako wkład własny utworzenie spółek celowych do na potrzeby prowadzenia wspólnych inwestycji z innymi operatorami w nowe elektrownie gazowe i fotowoltaiczne (zob. motyw 110 i następne). Całkowita kwota wkładu inwestorów w kapitał podstawowy [...] spółek celowych wynosi około [...] EUR, co - wraz z całkowitymi wydatkami kapitałowymi w wysokości [...] EUR, które mają zostać sfinansowane przez inwestorów - oznacza całkowity wkład kapitałowy inwestorów w wysokości ok. [...] EUR. Wkład inwestorów w koszty związane z nowymi instalacjami energetycznymi zostanie uzupełniony finansowaniem z funduszu modernizacyjnego, pod warunkiem przedstawienia przez Rumunię stosownych wniosków dotyczących inwestycji oraz zatwierdzenia tych wniosków przez Europejski Bank Inwestycyjny lub komitet inwestycyjny funduszu modernizacyjnego, zależnie od przypadku, banki i CE Oltenia.

(91)

CE Oltenia wniosłaby do kapitału zakładowego spółek celowych wkład rzeczowy w łącznej wysokości ok. 104 mln EUR w postaci rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, na które składają się grunty, istniejące przyłącza do sieci elektrycznej i gazowej, studia wykonalności i rozwiązań prowadzących do podłączenia do sieci, istniejące media, obiekty logistyczne i inne. Kwota ta wynika z wyceny dokonanej przez PwC i została potwierdzona i zaakceptowana przez (wybranych) inwestorów w projektach dotyczących spółek celowych jako wartość godziwa wkładu CE Oltenia.

(107)

Rumunia proponuje następujące środki ograniczające zakłócanie konkurencji przez CE Oltenia: (i) zamknięcie jednostek energetycznych i kopalni węgla brunatnego (motyw 70) i utworzenie "spółki zależnej ds. węgla brunatnego" (motyw 108)); (ii) utworzenie spółek celowych dla nowych inwestycji (motywy 110-113)); oraz (iii) wydzielenie elektrowni Krajowa (motywy 116-117).

(108)

Plan restrukturyzacji zakłada stopniowe wycofywanie węgla brunatnego poprzez zamknięcie jednostek energetycznych opalanych węglem brunatnym oraz kopalni węgla brunatnego (zob. motywy 70-73). Rumunia zaproponowała jako środek ograniczający zakłócenia konkurencji zamknięcie jednostek opalanych węglem brunatnym, któremu towarzyszyłoby odpowiednie zamknięcie kopalni węgla brunatnego, ale jednocześnie przyznała, że, biorąc pod uwagę nowe założenia dotyczące cen uprawnień do emisji CO2, żadna z istniejących jednostek eksploatowanych przez CE Oltenia nie jest rentowna.

(109)

W związku ze stopniowym wycofywaniem węgla brunatnego władze rumuńskie zobowiązały się do utworzenia odrębnej spółki zależnej od CE Oltenia ("spółka zależna ds. węgla brunatnego"), która będzie obejmowała i obsługiwała istniejące jednostki energetyczne opalane węglem brunatnym oraz powiązane aktywa CE Oltenia, które nie są przeznaczone do przejścia na gaz lub źródła odnawialne. Księgowość spółki zależnej ds. węgla brunatnego zostanie wyraźnie oddzielona od księgowości CE Oltenia. Takie moce produkcyjne wygenerowane w wyniku opalania węglem brunatnym powinny z czasem maleć i ostatecznie zostać wycofane zgodnie z krajowym kalendarzem wycofywania węgla brunatnego. Władze rumuńskie zobowiązały się ponadto do rozpoczęcia procesu tworzenia spółki zależnej działającej w sektorze węgla brunatnego po zatwierdzeniu przez Komisję planu restrukturyzacji CE Oltenia i zakończenia go przed końcem okresu restrukturyzacji zgodnie z poniższym orientacyjnym harmonogramem: decyzja o rozpoczęciu wydzielenia węgla brunatnego do lutego lub marca 2023 r., przygotowanie projektu wydzielenia węgla brunatnego do marca lub kwietnia 2023 r., realizacja wydzielenia węgla brunatnego do września lub października 2023 r. W każdym razie władze rumuńskie zobowiązały się do utworzenia spółki zależnej ds. węgla brunatnego przed końcem okresu restrukturyzacji, tj. przed końcem 2026 r. Przy tworzeniu spółki zależnej ds. węgla brunatnego uwzględniona zostanie współzależność z innymi środkami przewidzianymi w planie restrukturyzacji, takimi jak operacje kapitałowe (podwyższenie/obniżenie kapitału zakładowego, wydzielenie elektrowni Krajowa II) lub utworzenie spółek celowych na potrzeby nowych inwestycji.

(110)

W ramach planu restrukturyzacji zostaną utworzone spółki celowe na potrzeby nowych dwóch projektów wytwarzania energii elektrycznej z gazu i ośmiu projektów wytwarzania energii elektrycznej z ogniw fotowoltaicznych, po jednej spółce celowej na każdy projekt. Rumunia twierdzi, że utworzenie spółek celowych wzmacnia konkurencję poprzez umożliwienie powstania nowych konkurentów.

(111)

Rumunia przeprowadziła konsultacje rynkowe (ich wiążącą fazę rozpoczęto w październiku 2021 r.) w celu znalezienia współinwestorów w spółki celowe na potrzeby nowych projektów (dotyczących wytwarzania energii elektrycznej z gazu i odnawialnych źródeł energii). W terminie do 6 grudnia 2021 r. wpłynęły trzy wiążące oferty, a mianowicie od przedsiębiorstw Tinmar Energy SA ("Tinmar Energy"), OMV Petrom SA ("OMV Petrom") i Electrica. Po przeprowadzeniu oceny ofert wybrano Tinmar Energy i OMV Petrom, którym przyznano 9 z 10 projektów SPV. Nie otrzymano żadnej oferty dla elektrowni I?alni?a z układem gazowo-parowym z turbiną gazową.

(112)

Tinmar Energy to mający siedzibę w Rumunii prywatny dostawca energii elektrycznej, gazu ziemnego i produktów naftowych. Posiada 13 parków fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej 75 MW i planuje dalszy rozwój swojego portfela. OMV Petrom to zintegrowane przedsiębiorstwo z branży naftowej, gazowej i chemicznej, które wchodzi w skład austriackiej grupy OMV i jest jednym z największych przedsiębiorstw w Rumunii, prowadzącym działalność międzynarodową. Posiada i eksploatuje 860 MW mocy w elektrowniach cieplnych i planuje zainwestować w 1 GW mocy w energetyce odnawialnej.

(113)

Przedsiębiorstwo OMV Petrom zostało wybrane jako zwycięski oferent w przypadku 4 projektów fotowoltaicznych (I?alni?a, Tismana Rosia Rovinari, Tismana 1 TPP Rovinari i Rovinari Est) i wniesie 50 % wkładu do kapitału podstawowego każdej z odpowiednich spółek celowych, natomiast pozostałe 50 % wkładu pokryje spółka CE Oltenia. Przedsiębiorstwo Tinmar Energy SA zostało wybrane do realizacji 1 projektu związanego z gazem ziemnym (Turceni CCGT) i 4 projektów fotowoltaicznych (Rovinari, SE Turceni, Pinoasa SE Rovinari i Bohorelu SE Rovinari), a jego udział w kapitale podstawowym odpowiednich spółek celowych wyniesie 55 % (pozostałe 45 % pokryje CE Oltenia).

(114)

Łączna kwota wkładu inwestorów w kapitał podstawowy 9 spółek celowych wynosi około [...] EUR. Udział inwestorów w kapitale podstawowym spółek celowych będzie się wahał w granicach 50-55 %. Wraz z łącznymi wydatkami kapitałowymi, które mają być sfinansowane przez inwestorów w wysokości [...] EUR, łączny wkład kapitałowy inwestorów w 9 spółek celowych wyniesie [...] EUR.

(115)

Nie otrzymano żadnej oferty na elektrownię I?alni?a z układem gazowo-parowym z turbiną gazową, głównie z powodu niepewności co do potencjalnego finansowania z funduszu modernizacyjnego, ale kilku oferentów wyraziło duże zainteresowanie i Rumunia zasygnalizowała, że proces przetargowy na ten projekt zostanie wznowiony. Rumunia oczekuje, że projekt uzyska wsparcie finansowe w ramach funduszu modernizacyjnego i planuje wznowić procedurę przetargową. Całkowity koszt inwestycji wynosi [...] EUR, z czego finansowanie z funduszu modernizacyjnego ma wynieść 50 % całkowitego kosztu ([...] EUR), z zastrzeżeniem złożenia przez Rumunię odpowiedniego wniosku inwestycyjnego (wniosków inwestycyjnych) oraz późniejszego potwierdzenia przez komitet inwestycyjny funduszu modernizacyjnego. Jeżeli do projektu I?alni?a z układem gazowo-parowym z turbiną gazową wniesie wkład inwestor prywatny, oczekuje się, że przyniesie to w przybliżeniu dodatkowy wkład w wysokości [...] EUR w kapitał podstawowy odpowiedniej spółki celowej oraz dodatkowe [...] EUR wydatków inwestycyjnych inwestora. Pozostała część zostanie sfinansowana z kredytu bankowego. W przypadku braku zainteresowania ze strony podmiotów prywatnych pozostała kwota zostanie pokryta przez CE Oltenia i sfinansowana z kredytu bankowego. Biorąc pod uwagę, że nie ma pewności, czy którykolwiek z oferentów zostanie wybrany i wniesie wkład do tego projektu, Rumunia proponuje jako wkład własny inwestorów jedynie wkład do 9 spółek celowych w wysokości [...] EUR

(116)

W ramach planu restrukturyzacji grupa energetyczna zajmująca się kogeneracją S.E. Krajowa II (dostarczająca ciepło do miasta Krajowa) zostałaby wydzielona i przekazana gminie Krajowa. CE Oltenia jest jedynym podmiotem gospodarczym dostarczającym energię cieplną w gminie Krajowa w kraju Dolj. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy CE Oltenia zatwierdziło (częściowe) wydzielenie elektrowni Krajowa II w sierpniu 2021 r., a realizacja transakcji przebiega zgodnie z jasnym harmonogramem, z terminem zakończenia w połowie maja 2022 r. W każdym razie wydzielenie mogłoby zostać przeprowadzone nie później niż w czerwcu 2022 r.

(117)

Rumunia twierdzi, że outsourcing elektrowni Krajowa II powinien zostać uznany za środek ograniczający zakłócenia konkurencji, ponieważ dzięki niemu powstanie realny konkurent na rynku energii elektrycznej o mocy 120 MW.

(140)

Art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE stanowi, że pomoc przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeżeli nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

(141)

Tak więc, aby pomoc państwa mogła zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, musi spełniać dwa warunki: (i) musi być przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych; oraz (ii) nie może zmieniać warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. Powyższe dwa warunki są bez uszczerbku dla faktu, że decyzje przyjęte przez Komisję na tej podstawie muszą zapewniać zgodność z prawem Unii (53). W ramach pierwszego warunku Komisja bada, czy pomoc ma ułatwiać rozwój niektórych rodzajów działalności gospodarczej. W ramach drugiego warunku Komisja rozważa stosunek pozytywnych skutków proponowanej pomocy do negatywnych skutków, jakie pomoc może mieć dla rynku wewnętrznego (54).

(142)

Ze zgłoszenia i informacji zgromadzonych w trakcie formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy na restrukturyzację nie wynika, aby pomoc na restrukturyzację lub warunki z nią związane, ani działalność gospodarcza polegająca na wytwarzaniu energii elektrycznej, którą ułatwia pomoc, mogły wiązać się z naruszeniem odpowiedniego przepisu prawa Unii. W szczególności Komisja nie przesłała Rumunii uzasadnionej opinii w sprawie możliwego naruszenia prawa Unii ani nie wszczęła formalnego postępowania w tym zakresie, które miałoby związek z przedmiotową sprawą. Komisja nie otrzymała również żadnych istotnych skarg.

(143)

Komisja otrzymała informacje od osób trzecich (motywy 49-58) sugerujące, że pomoc państwa, związane z nią warunki lub działalność gospodarcza ułatwiona dzięki pomocy mogą być sprzeczne z prawem Unii. Osoby trzecie wskazały w szczególności, że w ostatnich latach CE Oltenia nie przestrzegała dopuszczalnych wartości emisji (dotyczących NOx, SO2, cząstek stałych itp.).

(144)

Komisja stwierdza, że zgodność z obowiązującymi normami emisji, do której odnoszą się osoby trzecie, jest możliwa do oddzielenia od pomocy i związanych z nią warunków lub rozwoju działalności polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej, którą pomoc wspiera, ani nie jest z nimi nierozerwalnie związana. Odpowiednie technologie kontroli i redukcji zanieczyszczeń eliminują korelację między emisjami NOx, SO2, cząstek stałych lub innych szkodliwych zanieczyszczeń, a wytwarzaniem energii elektrycznej. Dlatego też Komisja uważa, że pomoc na restrukturyzację nie wspiera działania sprzecznego z prawem Unii i nie jest nierozerwalnie związana z jakimkolwiek możliwym naruszeniem innych przepisów prawa Unii. Ponadto plan restrukturyzacji obejmuje inwestycje mające na celu poprawę efektywności środowiskowej instalacji w zakresie ograniczania szkodliwych zanieczyszczeń (motyw 77). Z dostępnych informacji nie wynika, aby CE Oltenia naruszyła swoje obowiązki w zakresie emisji NOx, SO2, cząstek stałych lub innych szkodliwych zanieczyszczeń bądź inne przepisy dotyczących ochrony środowiska.

(145)

Komisja dodatkowo przeanalizowała argument, jakoby pomoc na restrukturyzację udzielona CE Oltenia na pokrycie kosztów uprawnień do emisji CO2 byłaby sprzeczna z zasadą "zanieczyszczający płaci" zapisaną w art. 191 ust. 2 TFUE oraz w dyrektywie 2003/87/WE, która wymaga od operatorów płacenia za swoje emisje CO2 (motyw 57). Zasadę "zanieczyszczający płaci" określono w art. 191 ust. 2 TFUE, zgodnie z którym polityka Unii w dziedzinie środowiska opiera się między innymi na zasadzie, że płacić powinien zanieczyszczający.

(146)

W preambule dyrektywy 2003/87/WE odwołano się do art. 175 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecny art. 192 ust. 1 TFUE), w którym określono procedurę stosowaną przez Radę przy podejmowaniu decyzji o działaniu służącym osiągnięciu celów określonych w art. 174 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (obecny art. 191 TFUE), które ma być podjęte przez Unię, obejmujące, obok zasady "zanieczyszczający płaci", uwzględnienie różnorodności sytuacji w różnych regionach Unii oraz inne zasady.

(147)

Argument osób trzecich można by zinterpretować jako sugerujący, że dyrektywa 2003/87/WE w sposób dorozumiany wdraża zasadę "zanieczyszczający płaci", uznając, że CO2 jest zanieczyszczeniem powietrza, ponieważ jego stężenie powoduje problemy środowiskowe, a emitenci CO2 objęci zakresem dyrektywy powinni koniecznie ponosić koszty związane z uprawnieniami do emisji CO2.

(148)

Argument ten opiera się na założeniu, że dyrektywa 2003/87/WE w sposób dorozumiany wdraża zasadę "zanieczyszczający płaci" oraz że wdrożenie to powinno nastąpić bez uwzględnienia sytuacji regionalnych, do których odniesiono się również w art. 174 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (w obecnym art. 191 TFUE). Nawet gdyby założenie to było słuszne, należy zauważyć, że zasada "zanieczyszczający płaci" nie jest zasadą absolutną i bezwarunkową, która przeważa nad wszystkimi innymi względami. Należy ją zrównoważyć z pozostałymi celami dyrektywy 2003/87/WE, która jest przede wszystkim ukierunkowana na osiągnięcie celu środowiskowego polegającego na obniżeniu emisji w sektorach objętych dyrektywą do poziomu poniżej wcześniej ustalonego pułapu. Komisja zauważa, że w przedmiotowej sprawie przyspieszone i pewne zamknięcie elektrowni opalanych węglem brunatnym oraz ich częściowe zastąpienie gazem ziemnym i fotowoltaicznymi źródłami energii pozwala osiągnąć redukcję emisji, co jest istotne dla osiągnięcia celu środowiskowego systemu handlu emisjami. Komisja zauważa ponadto, że nawet w przypadku przedsiębiorstw, które nie znajdują się w trudnej sytuacji, istnieją możliwości wsparcia, które zmniejszają sygnał cenowy dotyczący emisji dwutlenku węgla, ale skutkują redukcją emisji i innymi korzyściami dla środowiska, takimi jak wsparcie dotyczące nowych technologii. Komisja zauważa również, że chociaż część uprawnień, których CE Oltenia potrzebuje, zostanie sfinansowana przez państwo, przedsiębiorstwo nadal będzie płacić za część swoich uprawnień, a zatem nadal będzie mieć do czynienia z sygnałem cenowym dotyczącym emisji dwutlenku węgla, ponieważ dzięki redukcji emisji nadal będzie mogło ograniczać koszty emisji dwutlenku węgla. Gdy tylko beneficjent odzyska rentowność, ponownie zacznie ponosić pełne koszty emisji dwutlenku węgla. W związku z tym Komisja nie uważa, aby pomoc na restrukturyzację na rzecz CE Oltenia - która obejmuje również tymczasowe i częściowe finansowanie uprawnień do emisji CO2, zgodnie z wytycznymi R&R - naruszała dyrektywę 2003/87/WE.

(149)

Jeżeli chodzi o pogląd przedstawiony przez osoby trzecie, że pomoc państwa nie może pokrywać kosztów przestrzegania norm emisji, Komisja zauważa, że odpowiednimi ramami oceny zgodności zgłoszonej pomocy na restrukturyzację na rzecz CE Oltenia jest ocena na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE przy zastosowaniu wytycznych R&R, a nie wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią, do których odwołują się osoby trzecie (motyw 50). Te drugie wytyczne nie mają zastosowania do zgłoszonej pomocy na restrukturyzację, biorąc pod uwagę sytuację CE Oltenia jako przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji oraz uwzględniając fakt, że pomoc na restrukturyzację nie jest pomocą na ochronę środowiska ani na cele związane z energią, która podlega temu samemu zestawowi warunków zgodności (55). O ile w przypadku pomocy na ochronę środowiska pomoc państwa na spełnienie wiążących norm prawnych nie miałaby efektu zachęty (ponieważ operatorzy są wystarczająco zmotywowani do przestrzegania takich wiążących przepisów), o tyle pomoc taka może być konieczna w przypadku restrukturyzacji przedsiębiorstwa, które bez takiej pomocy nie byłoby w stanie pokryć swoich kosztów w okresie niezbędnym do przeprowadzenia tej restrukturyzacji.

(150)

Zgodnie z wytycznymi R&R pomoc na ratowanie lub restrukturyzację można wykorzystać na pokrycie różnych rodzajów kosztów, takich jak koszty operacyjne lub koszty przestrzegania zobowiązań dotyczących kwestii społecznych lub zobowiązań w zakresie ochrony środowiska, w tym koszty zakupu uprawnień do emisji CO2, jak miało to miejsce w przypadku pomocy na ratowanie, którą CE Oltenia otrzymała zgodnie z prawem. W praktyce zgodna ze rynkiem wewnętrznym pomoc na ratowanie lub restrukturyzację przeznaczona na cele inne niż pokrycie kosztów operacyjnych związanych z emisjami CO2 skutkowałaby uwolnieniem środków, które przedsiębiorstwo mogłoby wykorzystać na opłacenie związanych z tym uprawnień do emisji CO2, co w efekcie wywołałoby taki sam skutek, jak pomoc przeznaczona na pokrycie takich kosztów.

(151)

Ponadto pomoc na restrukturyzację przyczyni się do przestawienia się na paliwa mniej zanieczyszczające środowisko i nie stworzy sytuacji, w której CE Oltenia nie miałaby wystarczającej motywacji do przestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska. Bez pakietu pomocy, w tym jego elementu obejmującego przestrzeganie przepisów w zakresie ochrony środowiska, CE Oltenia szybko opuści rynek w sposób, który doprowadzi do sytuacji, w której rozwój wytwarzania energii elektrycznej w regionie, w którym zlokalizowane jest przedsiębiorstwo CE Oltenia, nie będzie odpowiednio zabezpieczony. Dlatego też, biorąc pod uwagę tymczasowy charakter, plan zmniejszenia emisji CO2 oraz sytuację regionalną, do której odnosi się również art. 191 TFUE, przedmiotowa pomoc na restrukturyzację nie narusza art. 191 TFUE w odniesieniu do zasady "zanieczyszczający płaci".

(152)

Rumunia uważa również, że pomoc na restrukturyzację można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym zgodnie z wytycznymi R&R.

(153)

Mając na uwadze charakter i cele przedmiotowej pomocy państwa oraz argumenty władz rumuńskich, Komisja oceni, czy planowana pomoc na restrukturyzację jest zgodna z odpowiednimi przepisami określonymi w wytycznych R&R. W wytycznych R&R Komisja określiła warunki, na jakich pomoc państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorstw niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE.

(154)

Komisja - badając, czy pomoc na restrukturyzację ma negatywny wpływ na warunki wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem - przeprowadza test bilansujący zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE oraz wytycznymi R&R. Jeżeli beneficjent kwalifikuje się do otrzymania pomocy na restrukturyzację, Komisja porównuje w ramach tego testu pozytywne skutki pomocy z negatywnymi skutkami dla konkurencji i wymiany handlowej między państwami członkowskimi spowodowanymi wpływem pomocy państwa. Podczas tej oceny Komisja bierze pod uwagę potrzebę interwencji państwa, stosowność, proporcjonalność i przejrzystość pomocy, zasadę "pierwszy i ostatni raz" oraz środki mające na celu ograniczenie zakłóceń konkurencji określone w wytycznych R&R.

(165)

Wśród przypadków, w których ratowanie przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji może przyczynić się do rozwoju działań gospodarczych lub regionów gospodarczych, w pkt 44 lit. a) i c) wytycznych R&R wymieniono przypadki, gdy stopa bezrobocia w regionie, w którym beneficjent prowadzi działalność, jest wyższa od średniej krajowej, utrzymuje się na stałym poziomie oraz towarzyszą jej trudności związane z tworzeniem nowych miejsc pracy w danym regionie (pkt 44 lit. a) ppkt (ii) wytycznych R&R) lub gdy pomoc ma na celu zapobieżenie ryzyku wywarcia niekorzystnego wpływu na wzrost gospodarczy wskutek upadku przedsiębiorstwa odgrywającego ważną rolę systemową w danym regionie lub sektorze (pkt 44 lit. c) wytycznych R&R).

(166)

W tym względzie władze rumuńskie powołały się na okoliczności, o których mowa w pkt 44 lit. a) ppkt (ii) wytycznych R&R, tj. stwierdziły, że beneficjent prowadzi działalność w regionie (na poziomie NUTS 2), w którym stopa bezrobocia jest wyższa od średniej krajowej, utrzymuje się na stałym poziomie oraz towarzyszą jej trudności związane z tworzeniem nowych miejsc pracy w tym regionie. W decyzji o wszczęciu postępowania Komisja stwierdziła, że celem pomocy na restrukturyzację jest zapobieżenie trudnościom społecznym w okolicznościach opisanych w pkt 44 lit. a) ppkt (ii) wytycznych R&R (59). Osoby trzecie zgłaszające uwagi w toku postępowania nie zakwestionowały tego twierdzenia.

(167)

Stopa bezrobocia w regionie południowo-zachodniej Oltenii utrzymywała się na poziomie wyższy od średniej krajowej co najmniej od 2015 r. Stopa bezrobocia w południowo-zachodniej Oltenii w latach 2015-2020 wahała się od 8,2 % do 5,5 %, podczas gdy średnia krajowa w analogicznym okresie wynosiła między 5 % a 3,4 %, przy czym stopa bezrobocia w tym regionie była każdorazowo wyższa od średniej krajowej (motyw 8). W tym względzie należy wspomnieć, że CE Oltenia zatrudnia pracowników w sektorze wydobycia węgla brunatnego i wytwarzania energii elektrycznej - w przypadku nagłego opuszczenia przez to przedsiębiorstwo rynku wspomniani pracownicy z pewnością nie byliby w stanie znaleźć zatrudnienia odpowiadającego ich umiejętnościom zawodowym w regionie z uwagi na fakt, że nie funkcjonują w nim żadne inne przedsiębiorstwa zajmujące się wydobyciem lub wytwarzaniem energii elektrycznej. Wysokiej stopie bezrobocia towarzyszyły trudności związane z tworzeniem nowych miejsc pracy w regionie, o czym świadczy treść terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji dla okręgu Gorj (motyw 9).

(168)

Komisja stwierdza zatem, że w omawianym regionie doszło do wystąpienia okoliczności, o których mowa w pkt 44 lit. a) wytycznych R&R.

(169)

Pomoc ma również na celu zapobieżenie ryzyku opuszczenia rynku przez przedsiębiorstwo odgrywające rolę systemową w rozumieniu pkt 44 lit. c) wytycznych R&R.

(170)

CE Oltenia jest trzecim co do wielkości producentem energii elektrycznej w Rumunii, który dysponuje znacznym udziałem zainstalowanej zdolności produkcyjnej (motyw 11). Władze rumuńskie argumentowały, że opuszczenie rynku przez CE Oltenia mogłoby zagrozić bezpieczeństwu dostaw energii elektrycznej w Rumunii (zob. motyw 61). Choć władze rumuńskie nie przekazały oceny wystarczalności zasobów sporządzonej zgodnie z metodą, o której mowa w art. 24 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 (60) w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Komisja nie może wykluczyć, że opuszczenie rynku przez CE Oltenia może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami dla dostaw energii na szczeblu regionalnym w południowo-zachodniej Oltenii, gdzie znajdują się zakłady. Nagłe zaprzestanie prowadzenia działalności przez zakłady, które dostarczają energię elektryczną oraz - w przypadku Krajowej - również energię cieplną, lub nagłe zaprzestanie prowadzenia działalności wydobywczej przez przedsiębiorstwo mogłoby, przynajmniej tymczasowo, wygenerować dodatkowe koszty dla spółek i gospodarstw domowych w celu zapewnienia stabilności dostaw energii na szczeblu regionalnym. Jednocześnie w tym kontekście Komisja nie uważa za konieczne zajmowania stanowiska w kwestii argumentu dotyczącego bezpieczeństwa dostaw dla całego rumuńskiego rynku krajowego.

(171)

Potencjalne negatywne konsekwencje niepowiązane z rolą CE Oltenia jako dostawcy energii w regionie obejmują niekorzystne skutki uboczne dla działalności gospodarczej i sytuacji w regionie, a w szczególności w okręgu Gorj. Jak wspomniano w motywie 18, przedsiębiorstwo CE Oltenia nawiązało stosunki biznesowe z około 120 spółkami w okręgu Gorj, które według stanu z 2019 r. odpowiadają łącznie za około 50 % gospodarki tego okręgu mierzonej całkowitym obrotem w skali roku. W przypadku opuszczenia rynku przez CE Oltenia region - a w szczególności okręg Gorj - prawdopodobnie doświadczyłby ograniczenia skali prowadzenia działalności gospodarczej i obniżenia poziomu tworzonej wartości ekonomicznej.

(172)

Ponadto przedsiębiorstwo CE Oltenia, które zatrudnia około 12 268 pracowników, jest ważnym pracodawcą w regionie południowo-zachodniej Oltenii (motyw 7). Likwidacja beneficjenta doprowadziłaby nie tylko do bezpośredniej utraty ponad 12 000 miejsc pracy, ale wiązałaby się również z utratą znacznej liczby pośrednich miejsc pracy, biorąc pod uwagę dużą liczbę aktualnych partnerów na całej długości łańcucha wartości. Prawdopodobna niewypłacalność, z jaką przedsiębiorstwo CE Oltenia musiałoby się zmierzyć wobec braku pomocy na restrukturyzację, wiązałaby się zatem z poważnymi negatywnymi skutkami ubocznymi dla sytuacji w regionie i poza jego granicami.

(173)

Dlatego też Komisja uważa, że beneficjent niewątpliwie odrywa kluczową rolę systemową na szczeblu regionalnym w rozumieniu pkt 44 lit. c) wytycznych R&R, nie tylko jeżeli chodzi o rozwój produkcji i dostaw w regionie, ale również jeżeli chodzi o rozwój szerzej rozumianej działalności gospodarczej uzależnionej od zapewnianych przez niego dostaw.

(176)

Zgodnie z pkt 46 wytycznych R&R przyznanie pomocy na restrukturyzację musi być uwarunkowane wdrożeniem planu restrukturyzacji, który przywróci rentowność beneficjenta. Usunięcie przyczyn, które doprowadziły do trudności beneficjenta, poprzez ułatwienie mu przywrócenia długoterminowej rentowności, jest warunkiem koniecznym, aby pomoc na restrukturyzację służyła rozwojowi działalności gospodarczej i obszarów, na których beneficjent prowadzi działalność.

(177)

Zgodnie z pkt 45-48 wytycznych R&R pomoc na restrukturyzację powinna być udzielana wyłącznie w celu wsparcia realistycznego, spójnego i dalekosiężnego planu restrukturyzacji, którego środki muszą mieć na celu przywrócenie długoterminowej rentowności w rozsądnych ramach czasowych, wykluczając wszelką dalszą pomoc poza tą, która służy wsparciu planu restrukturyzacji beneficjenta. W planie restrukturyzacji należy podać przyczyny trudności beneficjenta i jego słabe punkty oraz wyjaśnić, jak proponowane środki restrukturyzacyjne pomogą rozwiązać zasadnicze problemy beneficjenta.

(178)

Wyniki restrukturyzacji należy wykazać w różnych scenariuszach, w szczególności poprzez określenie parametrów wydajności i głównych przewidywalnych czynników ryzyka. Przywrócenie rentowności beneficjenta musi skutkować odpowiednim zwrotem z zainwestowanego kapitału po pokryciu kosztów, bez uzależnienia od optymistycznych założeń dotyczących takich czynników jak zmiany cen lub popytu. Długoterminową rentowność osiąga się, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie zapewnić odpowiedni przewidywany zwrot z kapitału po pokryciu wszystkich swoich kosztów, w tym amortyzacji i kosztów finansowych, a także jest w stanie samodzielnie konkurować na rynku.

(179)

Zmieniony plan restrukturyzacji CE Oltenia został opracowany z myślą o przezwyciężeniu trudności zidentyfikowanych przez beneficjenta po przeprowadzeniu dogłębnej analizy przyczyn jego trudności finansowych (zob. motywy 22-26) i w celu przywrócenia jego rentowności. Sześcioletni okres realizacji planu obejmujący okres przypadający na lata 2021-2026 nie jest nieracjonalnie długi, zważywszy że: […].

(180)

W kolejnej sekcji Komisja oceni najpierw wiarygodność założeń leżących u podstaw planu restrukturyzacji beneficjenta, a następnie dowody na przywrócenie rentowności beneficjenta po zakończeniu realizacji planu restrukturyzacji.

(181)

Komisja uważnie zbadała kluczowe założenia leżące u podstaw prognoz finansowych zawartych w zmienionym planie restrukturyzacji przedłożonym przez władze rumuńskie.

(182)

Jeżeli chodzi o wiarygodność założeń leżących u podstaw prognoz dotyczących poziomu przychodów, Komisja zwraca uwagę na fakt, że całkowita zdolność produkcyjna CE Oltenia będzie ustawicznie zmniejszała się z poziomu [...] w 2021 r. do poziomu [...] w 2025 r. i do poziomu [...] w 2026 r. (motyw 97) i że podobną tendencję będzie można zaobserwować w odniesieniu do przychodów uzyskiwanych w tym samym okresie (tabela 3). Całkowita zdolność produkcyjna zmniejszy się o [...] % w latach 2021-2025, podczas gdy przychody uzyskiwane w tym samym okresie obniżą się o [...] %. Niższe tempo obniżania się poziomu przychodów w porównaniu z tempem zmniejszania się zdolności produkcyjnej wynika z dwóch przyczyn: z jednej strony, jest spowodowane wzrostem średniej ceny energii elektrycznej o [...] % w latach 2021-2026, a z drugiej strony wynika z faktu, że CE Oltenia zastąpi część sprzedaży energii elektrycznej dokonywanej obecnie na mniej lukratywnym rynku OPCOM sprzedażą dokonywaną na bardziej lukratywnym szczytowym rynku dnia następnego (motyw 99).

(183)

Ponadto w prognozach uwzględniono przychody generowane przez elektrownię wodną, elektrownie fotowoltaiczne i instalacje gazowe, począwszy odpowiednio od 2023, 2024 i 2025 r. W prognozie dotyczącej poziomu przychodów wzięto pod uwagę stopniowe odchodzenie od korzystania z węgla brunatnego, a także sytuację, w której w 2026 r. będzie on pełnił funkcję rezerwowego źródła energii wykorzystywanego w sytuacjach awaryjnych (motyw 97).

(184)

W prognozach uwzględniono gwałtowny spadek przychodów o ponad [...] % w 2026 r., [...] a także zwrócono uwagę na fakt, że instalacje gazowe będą w użyciu tylko przez połowę 2026 r. (motyw 98). W 2025 r. całkowita zdolność produkcyjna CE Oltenia wyniesie [...], a w 2027 r. osiągnie poziom [...] po uwzględnieniu pełnej zdolności produkcyjnej instalacji gazowych, co odpowiada wzrostowi całkowitej zdolności produkcyjnej o [...] % w latach 2025-2027. Opisana tendencja wzrostowa znajduje potwierdzenie w poziomie przychodów, które mają zwiększyć się o analogiczny odsetek w tym samym okresie (motyw 98).

(185)

Ponadto w swoich prognozach dotyczących poziomu przychodów przedsiębiorstwo CE Oltenia wzięło pod uwagę inne istotne czynniki takie jak średni współczynnik obciążenia, założenia technologiczne i wielkość sprzedaży energii elektrycznej w podziale na poszczególne segmenty rynku (motyw 96). Komisja uznaje zatem prognozy dotyczące poziomu przychodów sporządzone przez beneficjenta za uzasadnione.

(186)

Jeżeli chodzi o koszty związane z uprawnieniami do emisji CO2, należy podkreślić, że początkowy plan restrukturyzacji, w odniesieniu do którego Komisja wszczęła formalne postępowanie wyjaśniające, opierał się na zaniżonych cenach uprawnień do emisji CO2 (61). Wspomniany plan opracowano, bazując na cenach uprawnień do emisji CO2 wahających się od 25,3 EUR do 31,2 EUR/t w latach 2020-2030, podczas gdy już 24 stycznia 2021 r. cena tych uprawnień osiągnęła poziom 33 EUR/t (motyw 45). Zmieniony plan restrukturyzacji z czerwca 2021 r. sporządzono w oparciu o ceny mieszczące się w przedziale od 44 do 63 EUR/t w latach 2021-2026 (motyw 100). W perspektywie długoterminowej, w której wspomniany plan ma zostać oceniony, prognozy dotyczące cen uprawnień do emisji CO2 w 2026 r. są o 57 % wyższe niż średnie ceny w latach 2017-2021. Dlatego też Komisja uznaje te prognozy za uzasadnione. Jeżeli ceny uprawnień do emisji CO2 zwiększyłyby się w jeszcze większym stopniu, w opinii Komisji nie wywarłoby to wpływu na rentowność CE Oltenia, ponieważ przedsiębiorstwo byłoby w stanie przenieść tego rodzaju wzrost cen na swoich klientów, podwyższając cenę energii elektrycznej (motyw 102), co znalazło potwierdzenie w wynikach przedstawionej analizy wrażliwości (motywy 101 i 191).

(187)

Jeżeli chodzi o prognozy dotyczące kosztów pracy, Komisja zwraca uwagę na fakt, że beneficjent zamierza stopniowo zmniejszać liczbę swoich pracowników z uwagi na zamknięcie grup bloków energetycznych opalanych węglem brunatnym - redukcja personelu będzie odbywała się poprzez realizowanie programów zwolnień i wcześniejszego przechodzenia na emeryturę (motyw 73). Koszt personelu ma obniżyć się o [...] w latach 2021-2025 (motyw 103), co odpowiada zmniejszeniu poziomu zatrudnienia o ponad [...] % w tym samym okresie. Dlatego też Komisja uznaje te prognozy za wiarygodne.

(242)

Komisja stwierdza, że Rumunia wdrożyła część przedmiotowej pomocy w sposób niezgodny z prawem i z naruszeniem art. 108 ust. 3 TFUE. Komisja stwierdza jednak, że pomoc na restrukturyzację jest zgodna z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE,