(1)

Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/338 (2) wprowadzono zmiany w art. 57 dyrektywy 2014/65/UE w odniesieniu do między innymi do limitów pozycji, obejmujące również nowe powiązane upoważnienia.

(2)

W celu zwiększenia stabilności i integralności rynków finansowych w Unii należy określić metodę obliczania w zharmonizowany sposób limitów pozycji dla towarowych instrumentów pochodnych. Metoda ta powinna zapobiegać arbitrażowi regulacyjnemu i wspierać spójność, dając jednocześnie właściwym organom wystarczającą elastyczność, aby uwzględnić różnice pomiędzy poszczególnymi rynkami towarowych instrumentów pochodnych oraz rynkami towarów bazowych. Metoda obliczania limitów powinna umożliwić właściwym organom znalezienie równowagi między celem, jakim jest ustalenie limitów na poziomie wystarczająco niskim, by uniemożliwić osobom posiadającym pozycje w towarowych instrumentach pochodnych dokonywanie nadużyć na rynku lub jego zakłócanie, a celami, jakimi są wspieranie prawidłowych procesów wyceny i rozliczania, rozwijanie nowych towarowych instrumentów pochodnych i umożliwianie towarowym instrumentom pochodnym dalszego wspierania funkcjonowania działalności handlowej na rynku towaru bazowego.

(3)

Należy zdefiniować szereg pojęć wynikających z dyrektywy 2014/65/UE oraz terminów technicznych stosowanych w niniejszym rozporządzeniu, tak aby zapewnić jednolite rozumienie przepisów.

(4)

Długie i krótkie pozycje uczestników rynku w danym towarowym instrumencie pochodnym powinny być wzajemnie kompensowane w celu ustalenia rzeczywistej wielkości pozycji posiadanej przez danego uczestnika w dowolnym momencie. Wielkość pozycji posiadanej w ramach umowy opcji lub towarowego instrumentu pochodnego będącego przedmiotem obrotu w tym samym systemie obrotu, która to umowa lub który to instrument stanowi podzbiór głównego kontraktu, należy obliczać na podstawie ekwiwalentu delta. Aby umożliwić kompleksowy, scentralizowany i reprezentatywny ogląd działalności danej osoby oraz aby zapobiec obchodzeniu celu limitu pozycji ustalonego dla głównego kontraktu, zagregowana pozycja posiadana przez daną osobę w towarowym instrumencie pochodnym będącym przedmiotem obrotu w systemie obrotu powinna również obejmować pozycję wynikającą z dezagregacji składników kontraktu na spread dopuszczonego do obrotu jako pojedynczy zbywalny instrument w tym samym systemie obrotu oraz pozycje w towarowych instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu w tym samym systemie obrotu, które stanowią podzbiór głównego kontraktu pod względem ich wielkości (tzw. kontrakty mini) lub terminu wyceny, takie jak kontrakty oparte na saldzie miesięcznym (tzw. kontrakty balmo, z ang. balance-of-the-month).

(5)

Dyrektywa 2014/65/UE wymaga, by wszelkie pozycje posiadane przez osoby trzecie w imieniu danej osoby były uwzględniane przy obliczaniu limitu pozycji tej osoby oraz limitów pozycji, które mają być stosowane zarówno na poziomie podmiotu, jak i na poziomie grupy. Konieczne jest zatem agregowanie pozycji na poziomie grupy. Agregację na poziomie grupy należy przewidzieć jedynie wówczas, gdy jednostka dominująca może kontrolować wykorzystanie pozycji. W związku z tym jednostki dominujące powinny agregować pozycje posiadane przez swoje jednostki zależne z wszystkimi pozycjami, które jednostka dominująca posiada bezpośrednio, w uzupełnieniu agregowania własnych pozycji przez same jednostki zależne. W wyniku takiej agregacji można otrzymać pozycje obliczone na poziomie jednostki dominującej, które są większe lub - ze względu na kompensowanie pozycji długich i krótkich posiadanych przez różne jednostki zależne - mniejsze niż na poziomie poszczególnych jednostek zależnych. Pozycje nie powinny być agregowane na poziomie jednostki dominującej, jeżeli pozycje są posiadane przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, które posiadają te pozycje w imieniu swoich inwestorów, a nie w imieniu swoich jednostek dominujących, w przypadku gdy jednostka dominująca nie może kontrolować wykorzystania tych pozycji dla własnych korzyści.

(6)

Zmiany wprowadzone dyrektywą (UE) 2021/338 zawierają wymóg, by limity pozycji miały zastosowanie do kluczowych lub istotnych towarowych instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu w systemach obrotu oraz do ekonomicznie równoważnych kontraktów będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Kluczowe lub istotne towarowe instrumenty pochodne to instrumenty pochodne z otwartymi pozycjami wynoszącymi przynajmniej średnio 300 000 lotów w okresie jednego roku. Ze względu na kluczowe znaczenie towarów rolnych dla obywateli instrumenty pochodne oparte na towarach rolnych oraz związane z nimi ekonomicznie równoważne kontrakty będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym są nadal objęte systemem limitów pozycji poniżej 300 000 lotów. W niniejszym rozporządzeniu należy określić próg płynności, powyżej którego limity pozycji zaczynają mieć zastosowanie do instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych, przy czym instrumenty te należy traktować jako będące przedmiotem obrotu o znacznym wolumenie w systemie obrotu, jeżeli przekroczą one ten próg płynności przez wystarczająco długi okres.

(7)

W przypadku gdy kontrakt będący przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest wyceniany na podstawie tego samego towaru bazowego, który jest dostarczany w tym samym miejscu i na takich samych warunkach umownych, i jeżeli jego wynik gospodarczy jest wysoce skorelowany z kontraktem będącym przedmiotem obrotu w systemie obrotu, powinien on być uznany za ekonomicznie równoważny niezależnie od niuansów różniących umowne specyfikacje dotyczących wielkości lotów i daty dostawy. Różnice w rozwiązaniach w zakresie zarządzania ryzykiem potransakcyjnym, takich jak uzgodnienia rozliczeniowe, nie powinny być przeszkodą do uznania tych kontraktów za ekonomicznie równoważne. W celu zapobieżenia niewłaściwej kompensacji potencjalnie dominujących pozycji będących przedmiotem obrotu w systemie obrotu poprzez stosowanie uzgodnień dwustronnych w kontraktach będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym oraz w celu zapewnienia wydajnego funkcjonowania w praktyce systemu limitów pozycji, towarowe instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą wyłącznie w szczególnych okolicznościach zostać uznane za ekonomicznie równoważne kontraktom będącym przedmiotem obrotu w systemie obrotu. Aby zapobiec obchodzeniu limitów pozycji oraz wzmocnić integralność systemu limitów pozycji, definicja ekonomicznie równoważnego kontraktu będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym musi być na tyle wąska, by nie pozwolić danej osobie skompensować pozycji w kontrakcie będącym przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym z wieloma innymi pozycjami. Ponadto swoboda uznania w zakresie spójnego wyboru pozycji, z którymi kompensowana jest pozycja w kontrakcie będącym przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, powinna być ograniczona do szczególnych okoliczności, gdy taki kontrakt będący przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest ekonomicznie równoważny więcej niż jednemu towarowemu instrumentowi pochodnemu będącemu przedmiotem obrotu w systemie obrotu w Unii.

(8)

W celu ustalenia, które pozycje w towarowych instrumentach pochodnych są obiektywnie mierzalne jako zmniejszające ryzyko bezpośrednio związane z działalnością handlową, należy określić pewne kryteria, w tym stosowanie księgowej definicji umowy zabezpieczenia opartej na międzynarodowych standardach sprawozdawczości finansowej (MSSF). Ta księgowa definicja powinna również być stosowana przez podmioty niefinansowe, nawet jeżeli nie stosują one przepisów MSSF na szczeblu podmiotu.

(9)

Ponadto podmioty niefinansowe powinny mieć możliwość stosowania technik zarządzania ryzykiem w celu zmniejszenia ogólnego ryzyka związanego z ich działalnością handlową lub działalnością handlową ich grupy, w tym ryzyka wynikającego z różnych rynków geograficznych, produktów, horyzontów czasowych lub podmiotów (zabezpieczenie w skali makro lub zabezpieczenie portfela). Podobnie podmioty finansowe będące częścią grupy o zasadniczo handlowym charakterze powinny mieć możliwość stosowania technik zarządzania ryzykiem w celu zmniejszenia ogólnego ryzyka związanego z działalnością handlową podmiotów niefinansowych wchodzących w skład danej grupy. Jeżeli podmiot niefinansowy lub podmiot finansowy stosuje zabezpieczenie w skali makro lub zabezpieczenie portfela, może on nie być w stanie ustalić bezpośredniego związku między konkretną pozycją w towarowym instrumencie pochodnym a szczególnym ryzykiem związanym z działalnością handlową, którą ten towarowy instrument pochodny ma zabezpieczać. Podmiot niefinansowy lub podmiot finansowy może również stosować nierównoważne towarowe instrumenty pochodne do zabezpieczenia szczególnego ryzyka wynikającego z działalności handlowej podmiotu niefinansowego, w przypadku gdy taki sam towarowy instrument pochodny nie jest dostępny lub gdy ściślej skorelowany towarowy instrument pochodny nie ma wystarczającej płynności (zabezpieczenie zastępcze). W takich przypadkach zasady i systemy zarządzania ryzykiem powinny być w stanie zapobiec kwalifikowaniu transakcji niezabezpieczających jako zabezpieczenie oraz powinny być w stanie zapewnić wystarczająco zdezagregowany obraz portfela zabezpieczeń, tak aby składniki spekulacyjne mogły zostać zidentyfikowane i uwzględnione w obliczeniach limitów pozycji. Nie należy kwalifikować pozycji jako zmniejszających ryzyko związane z działalnością handlową wyłącznie dlatego, że zostały one w ogóle włączone do portfela zmniejszającego ryzyko.

(10)

Ryzyko może zmieniać się w czasie i - w celu dostosowania się do zmian ryzyka - kontrakty na towarowe instrumenty pochodne, które zostały pierwotnie zawarte w celu zmniejszenia ryzyka związanego z działalnością handlową, mogą wymagać kompensowania za pomocą dodatkowych kontraktów na towarowe instrumenty pochodne zamykających te pozycje w kontraktach na towarowe instrumenty pochodne, które straciły związek z ryzykiem handlowym. Ponadto zmiana ryzyka, która została uwzględniona przez zajęcie pozycji w towarowym instrumencie pochodnym w celu zmniejszenia ryzyka, nie powinna następnie prowadzić do ponownej oceny tej pozycji jako transakcji od początku niebędącej transakcją uprzywilejowaną.

(11)

Podmioty finansowe i niefinansowe powinny mieć możliwość ubiegania się o wyłączenie w odniesieniu do zabezpieczenia działalności handlowej przed zajęciem pozycji. Wniosek o objęcie wyłączeniem powinien zapewnić właściwemu organowi jasny i zwięzły obraz działalności handlowej - która ma podlegać zabezpieczeniu - danego podmiotu niefinansowego w odniesieniu do towaru bazowego, powiązanego ryzyka oraz sposobu, w jaki towarowe instrumenty pochodne są wykorzystywane w celu zmniejszenia tego ryzyka. Limity pozycji obowiązują przez cały czas w odniesieniu do instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych oraz kluczowych lub istotnych towarowych instrumentów pochodnych i jeżeli właściwy organ ostatecznie nie przyzna wyłączenia, podmiot finansowy lub niefinansowy powinien odpowiednio ograniczyć wszelkie pozycje przekraczające limit oraz musi liczyć się z tym, że może być przedmiotem środków nadzorczych w związku z naruszeniem limitu. Podmioty finansowe i niefinansowe powinny okresowo poddawać swoją działalność ocenie, tak aby zapewnić, by dalsze stosowanie wyłączenia było uzasadnione.

(12)

Podmioty finansowe i niefinansowe powinny mieć możliwość ubiegania się o wyłączenie w odniesieniu do pozycji zajętych w celu wypełnienia obowiązków zapewnienia płynności w systemach obrotu przed zawarciem danych transakcji. Wniosek o objęcie wyłączeniem powinien zapewnić właściwemu organowi jasny i zwięzły obraz ram dotyczących obowiązkowego zapewnienia płynności, zgodnie z którymi działa dana osoba, działalności tej osoby w zakresie obrotu towarowymi instrumentami pochodnymi zgodnie z pisemną umową zawartą z systemem obrotu oraz otwartych pozycji wynikających z tej działalności. Limity pozycji obowiązują przez cały czas w odniesieniu do instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych oraz kluczowych lub istotnych towarowych instrumentów pochodnych i jeżeli właściwy organ ostatecznie nie przyzna wyłączenia, podmiot finansowy lub niefinansowy powinien odpowiednio ograniczyć wszelkie pozycje przekraczające limit oraz musi liczyć się z tym, że może być przedmiotem środków nadzorczych w związku z naruszeniem limitu. Podmioty finansowe i niefinansowe powinny okresowo poddawać swoją działalność ocenie, tak aby zapewnić, by dalsze stosowanie wyłączenia było uzasadnione.

(13)

Okres miesiąca wygaśnięcia, który jest okresem bezpośrednio poprzedzającym dostawę w momencie wygaśnięcia, jest specyficzny dla każdego towarowego instrumentu pochodnego i może nie odpowiadać dokładnie jednemu miesiącowi. Kontrakty dla miesiąca wygaśnięcia powinny się zatem odnosić do tego kontraktu na dany towarowy instrument pochodny, który ma najbliższy termin zapadalności. Ograniczenie pozycji, jakie dana osoba może posiadać w okresie, w którym ma nastąpić dostawa towaru fizycznego, limituje wielkość dostawy podlegającego dostarczeniu towaru bazowego, jakiej każda osoba może dokonać lub jaką może przyjąć, zapobiegając tym samym akumulacji pozycji dominujących przez poszczególne osoby, co mogłoby im umożliwić zawężenie rynku poprzez ograniczenie dostępu do odnośnego towaru. Standardową wartość odniesienia dla limitu pozycji dla miesiąca wygaśnięcia dotyczącego towarowych instrumentów pochodnych, zarówno tych rozliczanych fizycznie, jak i w środkach pieniężnych, należy zatem obliczać jako odsetek szacowanej ilości, która podlega dostarczeniu. Właściwe organy powinny mieć możliwość wdrożenia schematu, zgodnie z którym limity pozycji maleją od momentu, w którym kontrakt staje się kontraktem dla miesiąca wygaśnięcia, do terminu zapadalności, tak aby skuteczniej zapewnić, by limity pozycji były odpowiednio określone dla całego miesiąca wygaśnięcia, oraz aby zapewnić prawidłowe rozliczanie.

(14)

Tam, gdzie obrót instrumentami pochodnymi jest stosunkowo niski w porównaniu z ilością towaru, która podlega dostarczeniu, otwarte pozycje będą mniejsze niż ilość, która podlega dostarczeniu. W takich okolicznościach nawet zastosowanie w ramach metody najniższego odsetka ilości, która podlega dostarczeniu, może nie pozwolić właściwym organom na ustalenie limitu dla miesiąca wygaśnięcia, który byłby zgodny z celami, jakimi są zapewnienie prawidłowych warunków wyceny i rozliczania oraz zapobieżenie nadużyciom na rynku. Aby zapewnić osiągnięcie tych celów w każdych okolicznościach, w przypadku gdy ilość, która podlega dostarczeniu, jest dla danego towarowego instrumentu pochodnego znacznie wyższa niż całkowita liczba otwartych pozycji w takim stopniu, że limit dla miesiąca wygaśnięcia oparty na ilości, która podlega dostarczeniu, pozbawiałby wszelkich skutków wymóg stosowania przez właściwe organy limitów pozycji, właściwe organy powinny zastosować metodę rezerwową i ustalić wartość odniesienia dla limitu dla miesiąca wygaśnięcia w tym towarowym instrumencie pochodnym jako odsetek całkowitej liczby otwartych pozycji w tym towarowym instrumencie pochodnym, a następnie zastosować odpowiednie współczynniki korygujące.

(15)

Zbiory produktów rolnych mogą podlegać dużej zmienności ze względu na warunki pogodowe. Właściwe jest zatem, by okres odniesienia do celów ustalenia ilości, która podlega dostarczeniu, w przypadku instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych wykraczał poza okres odniesienia wykorzystywany do celów ustalenia ilości, która podlega dostarczeniu, w przypadku innych towarowych instrumentów pochodnych.

(16)

Limit pozycji dla pozostałych miesięcy stosuje się do wszystkich terminów zapadalności innych niż miesiąc wygaśnięcia. Standardową wartość odniesienia dla limitów pozycji dla pozostałych miesięcy dotyczących towarowych instrumentów pochodnych, zarówno tych rozliczanych fizycznie, jak i w środkach pieniężnych, należy zatem obliczać jako odsetek całkowitej liczby otwartych pozycji. Rozkład pozycji w pozostałych miesiącach danego kontraktu na towarowy instrument pochodny często wykazuje koncentrację pozycji w miesiącach najbliższych terminowi zapadalności. W związku z tym całkowita liczba otwartych pozycji stanowi lepszą podstawę do ustalania limitów pozycji niż uśredniona wartość dla wszystkich terminów zapadalności. Ponieważ otwarte pozycje mogą ulegać znacznym zmianom w krótkim okresie czasu, właściwe organy powinny je obliczać dla okresu czasu, który odpowiednio odzwierciedla cechy obrotu towarowym instrumentem pochodnym. Ten okres odniesienia powinien w szczególności uwzględniać sezonowość obrotu kontraktem.

(17)

Aby zapewnić, by limity pozycji ustalone przez właściwe organy opierały się na kompleksowym przedstawieniu ogółu otwartych pozycji posiadanych w towarowym instrumencie pochodnym, otwarte pozycje obliczane przez właściwy organ powinny obejmować zarówno nierozliczone pozycje w systemie obrotu, na którym prowadzony jest obrót towarowym instrumentem pochodnym, jak i otwarte pozycje w ekonomicznie równoważnych kontraktach będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym zgłaszane właściwemu organowi.

(18)

Standardową wartość odniesienia w wysokości 25 % ilości, która podlega dostarczeniu, i otwartych pozycji ustalono na podstawie doświadczeń zgromadzonych na innych rynkach i w innych jurysdykcjach. Właściwe organy powinny korygować wartość odniesienia, tak aby mogła ona zostać zmniejszona do 5 % (lub 2,5 % w przypadku niektórych instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych) sumy ilości, która podlega dostarczeniu, i otwartych pozycji oraz zwiększona do maksymalnie 35 % sumy ilości, która podlega dostarczeniu, i otwartych pozycji, jeżeli wymagają tego cechy rynku w celu wsparcia prawidłowego rozliczania oraz funkcjonowania kontraktu i jego rynku bazowego. Ponieważ wszelkie korekty wartości odniesienia stosuje się tylko jeżeli - oraz tak długo jak - wymagają tego obiektywne cechy rynku, tymczasowe korekty wartości odniesienia powinny być zatem możliwe. Właściwe organy powinny zapewnić, by korekty w dół wartości odniesienia dokonywano wówczas, gdy jest to konieczne do zapobieżenia powstaniu pozycji dominujących oraz w celu wspierania prawidłowej wyceny towarowego instrumentu pochodnego oraz towaru bazowego. W przypadku instrumentów pochodnych bez "konkretnego" instrumentu bazowego ilości, która podlega dostarczeniu, nie można wykorzystać do ustalenia limitu pozycji. W związku z tym właściwe organy powinny mieć możliwość rozwinięcia lub dostosowania metod ustalania limitów pozycji dla tych towarowych instrumentów pochodnych w oparciu o różne parametry, takie jak wykorzystanie otwartych pozycji również dla miesiąca wygaśnięcia.

(19)

Może się zdarzyć, że towarowy instrument pochodny nowo dopuszczony do obrotu w systemie obrotu był wcześniej przedmiotem obrotu w co najmniej jednym systemie obrotu w Unii lub w państwach trzecich. Aby umożliwić sprawne przeniesienie towarowego instrumentu pochodnego, otwarte pozycje w towarowym instrumencie pochodnym będącym wcześniej przedmiotem obrotu w innym systemie obrotu lub innych systemach obrotu powinny zostać uwzględnione przez właściwy organ przy ustalaniu początkowych limitów pozycji dla nowo dopuszczonego do obrotu towarowego instrumentu pochodnego. Może się również zdarzyć, że np. dwa towarowe instrumenty pochodne są przedmiotem obrotu w tym samym systemie obrotu i ze względu na niewielką różnicę w ich cechach charakterystycznych, taką jak np. zmiana indeksu bazowego lub obszaru rynkowego, można się spodziewać, że otwarte pozycje w starszych kontraktach ulegną szybkiemu przesunięciu do nowszego kontraktu. Ustalając limity pozycji dla nowszego kontraktu, właściwy organ powinien uwzględnić otwarte pozycje w starszym kontrakcie, tak aby umożliwić płynny rozwój nowszego kontraktu.

(20)

W przypadku niektórych towarowych instrumentów pochodnych, w szczególności tych, których instrumentem bazowym jest energia elektryczna lub gaz, zakłada się, że towar bazowy jest dostarczany w sposób ciągły przez określony okres, np. dzień, miesiąc lub rok. Ponadto niektóre kontrakty z dłuższymi okresami dostawy, takimi jak rok lub kwartał, mogą być automatycznie zastępowane przez powiązane kontrakty o krótszych okresach dostawy, takich jak kwartał lub miesiąc (tzw. kontrakty kaskadowe). W tych przypadkach limit pozycji dla miesiąca wygaśnięcia dla kontraktu, który ma zostać zastąpiony przed dostawą, byłby niewłaściwy, gdyż taki limit nie obejmowałby wygaśnięcia i dostawy fizycznej ani rozliczenia kontraktu w środkach pieniężnych. W zakresie, w jakim okresy dostawy w kontraktach na ten sam towar bazowy nakładają się na siebie, jeden limit pozycji powinien mieć zastosowanie do wszystkich powiązanych kontraktów w celu należytego uwzględnienia pozycji we wszystkich tych kontraktach, w których może potencjalnie mieć miejsce dostawa. Aby to ułatwić, powiązane kontrakty powinny być mierzone w jednostkach instrumentu bazowego i być odpowiednio poddawane agregacji i kompensacji.

(21)

W przypadku niektórych instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych, które mają istotny wpływ na ceny żywności dla konsumentów, metoda powinna umożliwiać właściwemu organowi ustalenie wartości odniesienia i limitu pozycji poniżej dolnej granicy ogólnego zakresu, jeżeli posiada on dowody na działalność spekulacyjną znacząco wpływającą na ceny.

(22)

Właściwy organ powinien ocenić, czy czynniki wymienione w art. 57 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE uzasadniają korektę wartości odniesienia w celu ustalenia ostatecznego poziomu limitu pozycji. Ocena ta powinna uwzględniać te czynniki jako istotne dla danego towarowego instrumentu pochodnego. Metody powinny umożliwić ustalenie limitu bez uszczerbku dla swobody podjęcia przez właściwy organ ostatecznej decyzji dotyczącej odpowiedniego limitu pozycji dla danego towarowego instrumentu pochodnego, mającej na celu zapobieżenie nadużyciom na rynku. Czynniki powinny stanowić ważne wskazówki dla właściwych organów oraz dla Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), ułatwiające im kształtowanie opinii i zapewnienie odpowiedniej harmonizacji limitów pozycji w całej Unii.

(23)

Limity pozycji nie powinny stwarzać barier dla rozwijania nowych instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych i nie powinny uniemożliwiać właściwego funkcjonowania mniej płynnych segmentów rynków takich towarowych instrumentów pochodnych. Metoda powinna uwzględniać czas potrzebny na rozwinięcie i przyciągnięcie płynności w przypadku zarówno nowych, jak i istniejących towarowych instrumentów pochodnych, a w szczególności instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych, które mogą wspierać zarządzanie ryzykiem na rynkach dedykowanych określonym instrumentom lub rynkach niepłynnych lub które służą opracowaniu nowych uzgodnień dotyczących zabezpieczenia w nowych towarach. Podobnie istnieją kontrakty na instrumenty pochodne oparte na towarach rolnych, które mogą nigdy nie przyciągnąć wystarczającej liczby uczestników lub wystarczającej płynności, aby umożliwić skuteczne stosowanie limitów pozycji bez ryzyka, że uczestnicy regularnie i nieumyślnie będą przekraczać limit, a co za tym idzie zakłócać wycenę i rozliczanie tych towarowych instrumentów pochodnych. Aby przeciwdziałać tym zagrożeniom dla wydajnego funkcjonowania rynków, limit pozycji dla miesiąca wygaśnięcia oraz dla pozostałych miesięcy należy ustalić na stałym poziomie 10 000 lotów, obowiązującym dopóki otwarte pozycje w instrumencie pochodnym opartym na towarach rolnych nie przekroczą progu 20 000 lotów.

(24)

Liczba, skład i rola uczestników rynku w zakresie danego towarowego instrumentu pochodnego mogą mieć wpływ na charakter i wielkość pozycji posiadanych na rynku przez niektórych uczestników rynku. W przypadku niektórych towarowych instrumentów pochodnych niektórzy uczestnicy rynku mogą posiadać znaczne pozycje, co odzwierciedla ich rolę w kupnie i sprzedaży oraz dostawie towaru, w przypadku gdy są oni po przeciwnej stronie rynku niż większość innych uczestników rynku zapewniających płynność lub świadczących usługi zarządzania ryzykiem w odniesieniu do rynku towaru bazowego.

(25)

Dostawa i wykorzystanie towaru bazowego oraz dostęp do niego i jego dostępność stanowią cechy charakterystyczne rynku towaru bazowego. Poprzez ocenę bardziej szczegółowych elementów tych cech charakterystycznych, takich jak okres ważności danego towaru oraz sposób transportu, właściwy organ powinien być w stanie określić elastyczność rynku i odpowiednio dostosować limity pozycji.

(26)

W przypadku niektórych towarowych instrumentów pochodnych może występować duża rozbieżność między otwartymi pozycjami a ilością, która podlega dostarczeniu. Może to mieć miejsce wtedy, gdy obrót instrumentami pochodnymi jest stosunkowo niski w porównaniu z ilością, która podlega dostarczeniu, w którym to przypadku otwarte pozycje będą mniejsze niż ilość, która podlega dostarczeniu, lub na przykład w przypadku, gdy dany towarowy instrument pochodny jest powszechnie stosowany do zabezpieczenia wielu różnych ekspozycji na ryzyko, w związku z czym ilość, która podlega dostarczeniu, jest mniejsza w porównaniu z otwartymi pozycjami. Takie znaczące rozbieżności pomiędzy otwartymi pozycjami a ilością, która podlega dostarczeniu, uzasadniają korekty w górę lub w dół wartości odniesienia mającej zastosowanie do limitu dla pozostałych miesięcy, tak aby uniknąć zakłóceń na rynku, gdy zbliża się miesiąc wygaśnięcia. Konkretnie rzecz ujmując, gdy otwarte pozycje są znacznie wyższe niż ilość, która podlega dostarczeniu, limit dla pozostałych miesięcy powinien zostać skorygowany w dół, aby uniknąć zjawiska nagłego spadku w przypadku limitu dla miesiąca wygaśnięcia opierającego się na ilości, która podlega dostarczeniu. W takich okolicznościach korekta w górę limitu dla miesiąca wygaśnięcia nie byłaby właściwa z uwagi na ryzyko kontrolowania cen w wyniku tzw. market cornering. W przypadku gdy ilość, która podlega dostarczeniu, jest znacznie wyższa niż otwarte pozycje, limit dla pozostałych miesięcy powinien zostać skorygowany w górę, aby uniknąć ryzyka nadmiernego ograniczenia obrotu. W przypadku gdy ilość, która podlega dostarczeniu, jest znacznie wyższa niż otwarte pozycje, można się spodziewać, że limit dla miesiąca wygaśnięcia oparty na ilości, która podlega dostarczeniu, wynikającej z wartości odniesienia przekroczy otwarte pozycje posiadane przez uczestników rynku w miesiącu wygaśnięcia. Aby zapewnić, by limit dla miesiąca wygaśnięcia nie uniemożliwiał uczestnikowi rynku budowania pozycji dominującej oraz aby zapewnić skuteczne osiągnięcie celów określonych w art. 57 ust. 1 dyrektywy 2014/65/UE, jakimi są zapobieganie nadużyciom na rynku i wspieranie prawidłowej wyceny, limit dla miesiąca wygaśnięcia powinien zostać skorygowany w dół, jeżeli opiera się na ilości, która podlega dostarczeniu.

(27)

Z myślą o tym samym celu, jakim jest ograniczenie zakłóceń na rynkach, gdy zbliża się miesiąc wygaśnięcia, spowodowanych dużymi rozbieżnościami między obliczeniami ilości, która podlega dostarczeniu, a otwartymi pozycjami, ilość, która podlega dostarczeniu, powinna zostać zdefiniowana w taki sposób, aby uwzględniała wszelkie zastępcze klasy lub rodzaje towarów, które mogą być dostarczane w ramach rozliczenia kontraktu na towarowy instrument pochodny zgodnie z warunkami tego kontraktu.

(28)

W art. 57 ust. 1, 3 i 12 dyrektywy 2014/65/UE upoważnia się Komisję do przyjęcia metody obliczania i stosowania limitów pozycji w celu ustanowienia zharmonizowanego systemu limitów pozycji w towarowych instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu w systemach obrotu oraz w ekonomicznie równoważnych im kontraktach będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Art. 57 ust. 1 zawiera wymóg określenia metody obliczania, którą właściwe organy mają stosować przy ustalaniu limitów pozycji dla towarowych instrumentów pochodnych. Art. 57 ust. 1 zawiera również wymóg określenia procedury ubiegania się o wyłączenie związane z zapewnieniem płynności oraz, w przypadku podmiotów finansowych będących częścią grupy o zasadniczo handlowym charakterze, o wyłączenie związane ze zmniejszaniem ryzyka. Art. 57 ust. 3 zawiera wymóg określenia, w jaki sposób właściwe organy powinny uwzględniać stosowne czynniki przy określaniu limitów pozycji dla miesiąca wygaśnięcia i limitów pozycji dla pozostałych miesięcy, dotyczących towarowych instrumentów pochodnych rozliczanych fizycznie i w środkach pieniężnych. Art. 57 ust. 12 zawiera wymóg określenia, w jaki sposób metoda dotycząca limitów pozycji powinna być stosowana na przykład w agregowaniu pozycji w ramach grupy, kiedy daną pozycję można zakwalifikować jako zmniejszającą ryzyko lub kiedy przedsiębiorstwo może skorzystać z wyłączenia w związku z zabezpieczeniem. Treść tych przepisów jest ze sobą istotnie powiązana, ponieważ są one ściśle związane z metodą ustalania limitów pozycji. Mając na względzie prostotę i przejrzystość, a także aby ułatwić stosowanie przepisów i uniknąć ich powielania, należy je ustanowić w jednym akcie prawnym, a nie w szeregu odrębnych aktów prawnych zawierających wzajemne odniesienia.

(29)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.

(30)

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych przeprowadził otwarte konsultacje publiczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, dokonał analizy potencjalnych powiązanych kosztów i korzyści oraz zwrócił się o poradę do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej na podstawie art. 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (3).

(31)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/591 (4) uzupełnia dyrektywę 2014/65/UE w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących stosowania limitów pozycji dla towarowych instrumentów pochodnych. Niniejsze rozporządzenie zastępuje to rozporządzenie delegowane, z uwzględnieniem zmian w dyrektywie 2014/65/UE wprowadzonych dyrektywą (UE) 2021/338, w drodze których ustanowiono nowe przepisy dotyczące wyłączeń w związku z zabezpieczeniem w odniesieniu do zapewnienia płynności oraz w odniesieniu do podmiotów finansowych będących częścią grupy o zasadniczo handlowym charakterze i które upoważniają Komisję do przyjęcia aktu delegowanego określającego kryteria wyłączenia związanego z zapewnieniem płynności oraz wyłączenia dla podmiotów finansowych związanego ze zmniejszaniem ryzyka. Ponadto usunięto pojęcie "tego samego towarowego instrumentu pochodnego", a także wyłączono z zakresu instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym są papiery wartościowe. Doprecyzowano również obliczanie otwartych pozycji oraz uproszczono metodę dotyczącą nowych i mniej płynnych kontraktów na instrumenty pochodne oparte na towarach rolnych. Należy zatem uchylić rozporządzenie delegowane (UE) 2017/591 i zastąpić je niniejszym rozporządzeniem,