(30)

Komisja przypomina, że system przeprowadzanej przez Komisję kontroli ex ante nowych środków pomocy przewidziany w art. 108 ust. 3 TFUE opracowano w celu uniknięcia udzielania pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym (24). Jeżeli chodzi o odzyskanie pomocy niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika również, że uprawnienie Komisji do nakazania państwom członkowskim odzyskania pomocy uznanej przez Komisję za niezgodną z rynkiem wewnętrznym ma na celu wyeliminowanie zakłócenia konkurencji spowodowanego przez przewagę konkurencyjną, z której beneficjent tej pomocy skorzystał, i przywrócenie sytuacji sprzed wypłacenia rzeczonej pomocy (25). Jeżeli przedsiębiorstwo nie jest w stanie spłacić pomocy, wówczas ze względu na obowiązek odzyskania pomocy dane państwo członkowskie jest zobowiązane do tego, by doprowadzić do likwidacji spółki (26), czyli do zakończenia jej działalności i sprzedaży jej aktywów na warunkach rynkowych.

(31)

Innymi słowy, głównym celem systemu kontroli pomocy państwa jest zapobieganie udzielaniu pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. W związku z powyższym, jeżeli wypłata pomocy państwa niezgodnej z prawem i z rynkiem wewnętrznym powoduje zakłócenie konkurencji na rynku wewnętrznym, wówczas należy zapewnić przywrócenie sytuacji, jaka miała miejsce przed zakłóceniem konkurencji, w razie potrzeby poprzez likwidację beneficjenta.

(32)

W tym kontekście Komisja odnotowuje, że nadal rozpatrywane środki wskazane w motywach 28 i 29 odnoszą się do przedsiębiorstwa Saremar, które obecnie jest w likwidacji (środek 1 i projekt Bonus Sardo Vacanza), do następców przedsiębiorstwa Saremar po jego prywatyzacji (środki 3 i 4) albo zarówno do Saremar, jak i jego następców (środki 5 i 6). Do prywatyzacji przedsiębiorstwa Saremar jednak nie doszło, jak opisano i wstępnie oceniono w motywach 149 i 150, 238-246, 305 i 306 decyzji z 2012 r. Zamiast tego przedsiębiorstwo Saremar zlikwidowano, a jego aktywa i zamówienie publiczne na usługi stały się przedmiotem odrębnych przetargów.

(33)

Zgodnie z włoskim prawem (27), gdy przedsiębiorstwo przechodzi w stan likwidacji, jego aktywa zostają sprzedane, a zyski z tej sprzedaży przekazuje się wierzycielom likwidowanego przedsiębiorstwa w kolejności, w jakiej ich roszczenia widnieją w wykazie zobowiązań. W tym kontekście Komisja musi w pierwszej kolejności musi ustalić, czy dalsze postępowanie dotyczące Saremar nadal jest uzasadnione. Jeżeli kontynuowanie tego postępowania nie ma uzasadnienia, wówczas Komisja musi ustalić, czy może mieć miejsce ciągłość gospodarcza między Saremar a dowolnym innym przedsiębiorstwem, na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.

(34)

W odniesieniu do Saremar Komisja odnotowuje, że, po pierwsze, w dniu 15 stycznia 2015 r. w następstwie decyzji z 2014 r. przedsiębiorstwo Saremar zostało objęte procedurą concordato preventivo i wyznaczono likwidatora. Zgodnie z włoskim prawem procedura concordato preventivo zwykle ma na celu zapewnienie kontynuacji działalności gospodarczej. Komisja odnotowuje jednak, że w tym przypadku przedsiębiorstwo objęto procedurą concordato preventivo con cessione dei beni, tj. uzgodnionym z wierzycielami postępowaniem likwidacyjnym obejmującym sprzedaż aktywów przedsiębiorstwa i zakończenie jego działalności gospodarczej, która miała być kontynuowana jedynie tymczasowo. Procedurę tę nadzoruje sędzia, który musi zatwierdzić porozumienie osiągnięte między wierzycielami. Komisja odnotowuje, że w tym przypadku w dniu 22 lipca 2015 r. Tribunale di Cagliari zatwierdził porozumienie między wierzycielami przedsiębiorstwa Saremar, którego działalność miała być kontynuowana do dnia 31 grudnia 2015 r. (zob. motyw 27). Komisja uznaje zatem, że wybór procedury wskazuje już na to, że po jej zakończeniu przedsiębiorstwo Saremar wycofa się z rynku.

(35)

Komisja odnotowuje, że w praktyce przedsiębiorstwo Saremar zaprzestało całej działalności gospodarczej w dniu 31 marca 2016 r. (zob. motyw 27), w tym świadczenia usług promowych na trasach obsługiwanych na podstawie zamówienia publicznego na usługi. Realizację tego zamówienia publicznego na usługi od tamtej pory powierzono przedsiębiorstwu Delcomar. Jednocześnie statki należące do Saremar sprzedano przedsiębiorstwu Delcoservizi. Po sprzedaży aktywów Saremar, w dniu 22 kwietnia 2016 r., decyzją nr 24/23 Rada Regionalna Sardynii nakazała likwidację przedsiębiorstwa Saremar.

(36)

Ponadto Włochy prawidłowo wykonały decyzję z 2014 r., chociaż wystąpiło opóźnienie. Roszczenie z tytułu pomocy państwa w wysokości 10 824 309,69 EUR, powiększone o odsetki od zwracanej pomocy, należycie zarejestrowano w wykazie zobowiązań przedsiębiorstwa. Z tej kwoty zaledwie około 4,4 mln EUR można by wypłacić na rzecz Włoch po sprzedaży aktywów przedsiębiorstwa Saremar. Ponieważ jednak postępowanie w związku z niewypłacalnością przedsiębiorstwa Saremar skutkuje likwidacją tego przedsiębiorstwa, które nie prowadzi już żadnej działalności (28), Komisja wstępnie zakończyła zatem procedurę odzyskiwania pismem z dnia 13 września 2017 r. przesłanym Włochom.

(37)

W związku z powyższym Komisja odnotowuje, że przedsiębiorstwo Saremar już od ponad pięciu lat nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej, jego aktywa sprzedano, pracowników zwolniono, a samo przedsiębiorstwo zostanie wykreślone z rejestru przedsiębiorstw po zakończeniu postępowania likwidacyjnego. Wraz z zakończeniem działalności przez Saremar ustały wszelkie ewentualne zakłócenia konkurencji przez środki, o których mowa w motywach 28 i 29, lub ewentualny wpływ tych środków na wymianę handlową. Ponadto roszczenie z tytułu odzyskania wynikające z decyzji z 2014 r. zaspokojono już jedynie częściowo (w około 40 % należnej kwoty, zob. motywy 27 i 36).

(38)

W tym kontekście Komisja odnotowuje, że osiągnięto już oba cele w zakresie kontroli i odzyskania pomocy państwa, o których mowa powyżej, tj. zapobieganie udzielaniu pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym i zapewnienie przywrócenia sytuacji, jaka miała miejsce przed zakłóceniem konkurencji spowodowanym udzieleniem pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym. W praktyce przedsiębiorstwo Saremar nie jest już podmiotem gospodarczym prowadzącym działalność na rynku i znajduje się w stanie likwidacji, a sprzedaż aktywów Saremar pozwala jedynie na częściowe zaspokojenie roszczeń z tytułu pomocy państwa ze względu na niewystarczające środki finansowe. Kontynuacja postępowania dotyczącego Saremar jest zatem nieuzasadniona.

(39)

Jeżeli chodzi o ewentualne istnienie ciągłości gospodarczej między przedsiębiorstwem Saremar a jego następcami, zgodnie z orzecznictwem można uwzględnić następujące czynniki: przedmiot przekazania (aktywa i pasywa, utrzymanie siły roboczej, aktywa zgrupowane), cenę przekazania, tożsamość właścicieli przedsiębiorstwa przejmującego i przedsiębiorstwa przejmowanego, moment dokonania przekazania (po wszczęciu dochodzenia, postępowania lub po wydaniu ostatecznej decyzji), a także ekonomiczną logikę operacji przejęcia (29).

(40)

W tym kontekście Komisja odnotowuje, że w ramach procedury odzyskiwania w związku z wykonaniem decyzji z 2014 r. przeprowadziła już ocenę kwestii, czy obowiązek spłaty pomocy udzielonej przedsiębiorstwu Saremar należy rozszerzyć na inne przedsiębiorstwa, do których aktywa lub działalność beneficjenta mogły zostać przeniesione. W ramach tej procedury odzyskiwania Komisja przyjęła, że obowiązek odzyskania będzie dotyczył wyłącznie przedsiębiorstwa Saremar, gdyż wykluczono występowanie ciągłości gospodarczej z przedsiębiorstwami Delcomar lub Delcoservizi (łącznie "następcy") z następujących powodów:

(41)

Od czasu tymczasowego zakończenia postępowania w sprawie odzyskania Komisja nie otrzymała żadnych informacji, w wyniku których mogłaby zmienić zdanie w tej kwestii. Na podstawie dostępnych informacji można zatem wykluczyć występowanie ciągłości gospodarczej między Saremar a Delcomar, Delcoservizi albo oboma tymi przedsiębiorstwami. Komisja nadal będzie monitorować likwidację przedsiębiorstwa Saremar do czasu jego wykreślenia z rejestru handlowego. Jedynie w ten sposób będzie mogła ostatecznie zakończyć procedurę odzyskiwania w związku z wykonaniem decyzji z 2014 r. (31)

(42)

W tym kontekście, uwzględniając likwidację przedsiębiorstwa Saremar i brak ciągłości gospodarczej z jego następcami, formalne postępowanie wyjaśniające w sprawie pozostających do rozpatrzenia środków przyznanych na rzecz przedsiębiorstwa Saremar lub jego następców, wszczęte na podstawie art. 108 ust. 2 akapit pierwszy TFUE, straciło uzasadnienie.

(43)

Niniejsza decyzja nie dotyczy ani nie przesądza o żadnej innej kwestii objętej decyzjami z lat 2011 i 2012 (32) lub na którą zainteresowane strony zwróciły uwagę Komisji w trakcie postępowania wszczętego na mocy tych decyzji,