(1)

Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej ("agencja") ustanowiono na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 168/2007 (2) w celu zapewniania pomocy i wiedzy fachowej w zakresie praw podstawowych instytucjom, organom i jednostkom organizacyjnym Unii oraz państwom członkowskim.

(2)

Aby dostosować zakres działalności agencji oraz poprawić zarządzanie jej działaniem i zwiększyć skuteczność tego działania, konieczna jest zmiana niektórych przepisów rozporządzenia (WE) nr 168/2007 bez modyfikowania celu i zadań agencji.

(3)

W związku z wejściem w życie traktatu lizbońskiego zakres działalności agencji powinien obejmować również obszary współpracy policyjnej i współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, które są szczególnie newralgiczne, jeśli chodzi o prawa podstawowe.

(4)

Z zakresu działalności agencji należy wyłączyć obszar wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Powinno to pozostawać bez uszczerbku dla zapewniania przez agencję pomocy i wiedzy fachowej (np. dla jej działalności szkoleniowej w zakresie problematyki praw podstawowych) instytucjom, organom i jednostkom organizacyjnym Unii, także tym z nich, które działają w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

(5)

Ponadto, aby zarządzanie agencją i jej działanie były zgodne z zasadami wspólnego podejścia załączonego do wspólnego oświadczenia Parlamentu Europejskiego, Rady UE i Komisji Europejskiej w sprawie zdecentralizowanych agencji z dnia 19 lipca 2012 r. ("wspólne podejście"), konieczne są pewne ukierunkowane zmiany techniczne w rozporządzeniu (WE) nr 168/2007. Dostosowanie rozporządzenia (WE) nr 168/2007 do zasad określonych we wspólnym podejściu uwzględnia specyfikę pracy i charakter agencji, a celem tego dostosowania jest uproszczenie działania agencji, poprawa zarządzania tym działaniem i zwiększenie jego skuteczności.

(6)

Określenie dziedzin działalności agencji powinno opierać się wyłącznie na dokumencie programowym agencji. Należy odejść od obecnego podejścia polegającego na równoległym ustalaniu co pięć lat szerokich, tematycznych wieloletnich ram prac, ponieważ rozwiązanie to stało się zbędne ze względu na dokument programowy, który agencja przyjmuje corocznie od 2017 r., w celu zapewnienia zgodności z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 1271/2013 (3), zastąpionym rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2019/715 (4). W oparciu o agendę polityczną Unii i potrzeby zainteresowanych stron w dokumencie programowym wyraźnie określa się dziedziny i konkretne projekty, nad którymi ma pracować agencja. Powinno to umożliwić agencji zaplanowanie pracy i ukierunkowania tematycznego wraz z upływem czasu oraz coroczne dostosowywanie ich do pojawiających się priorytetów.

(7)

Agencja powinna przedkłada projekt swojego dokumentu programowego Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komisji, jak również krajowym urzędnikom łącznikowym i komitetowi naukowemu do dnia 31 stycznia każdego roku. Dzięki temu agencja, wykonując swoje zadania w całkowicie niezależny sposób, będzie mogła wykorzystywać wyniki dyskusji lub opinie na temat takiego projektu dokumentu programowego do celów przygotowania najodpowiedniejszego programu prac, aby wspierać Unię i jej państwa członkowskie poprzez zapewnianie pomocy i wiedzy fachowej w zakresie praw podstawowych.

(8)

Aby zapewnić sprawną komunikację między agencją a państwami członkowskimi, agencja i krajowi urzędnicy łącznikowi powinni ze sobą współdziałać w duchu wzajemnej i ścisłej współpracy. Współpraca ta powinna pozostawać bez uszczerbku dla niezależności agencji.

(9)

Należy zmienić szereg przepisów rozporządzenia (WE) nr 168/2007, aby zapewnić lepsze zarządzanie i sprawniejsze funkcjonowanie zarządu agencji.

(10)

Biorąc pod uwagę istotną rolę zarządu, jego członkowie powinni być niezależni i mieć solidną wiedzę z zakresu praw podstawowych, jak również odpowiednie doświadczenie w zarządzaniu, w tym umiejętności administracyjne i budżetowe.

(11)

Należy również wyjaśnić, że chociaż członkowie i zastępcy członków zarządu nie mogą być ponownie mianowani na kolejną kadencję następującą bezpośrednio po poprzedniej, powinna istnieć możliwość ponownego mianowania byłego członka lub zastępcy członka na jeszcze jedną kadencję nienastępującą bezpośrednio po poprzedniej. O ile - z jednej strony - niedopuszczanie ponownego mianowania członków i zastępców członków na następujące po sobie bezpośrednio kadencje jest uzasadnione koniecznością zapewnienia ich niezależności, z drugiej strony dopuszczenie możliwości ponownego mianowania na jeszcze jedną kadencję nienastępującą bezpośrednio po poprzedniej ułatwiłoby państwom członkowskim mianowanie odpowiednich członków spełniających wszystkie wymogi.

(12)

W odniesieniu do zastępowania członków zarządu lub zastępcy członków należy wyjaśnić, że we wszystkich przypadkach zakończenia kadencji przed upływem 5 letniego okresu, nie tylko w przypadku utraty niezależności, ale również w innych przypadkach, takich jak rezygnacja lub śmierć, kadencja nowego członka lub zastępcy członków będzie stanowić uzupełnienie pięcioletniej kadencji jego poprzednika, chyba że pozostały okres jest krótszy niż dwa lata, w którym to przypadku może rozpocząć się nowa pięcioletnia kadencja.

(13)

W celu zapewnienia jednolitej sytuacji instytucji Unii zarząd agencji powinien otrzymać uprawnienia organu mianującego. Uprawnienia te, z wyjątkiem uprawnienia do mianowania dyrektora, należy przekazać dyrektorowi. Zarząd powinien korzystać z uprawnień organu mianującego w stosunku do pracowników agencji wyłącznie w wyjątkowych okolicznościach.

(14)

W celu uniknięcia impasu i w celu uproszczenia procedury głosowania przy wyborze członków rady wykonawczej należy zapewnić, aby zarząd wybierał ich większością głosów członków zarządu posiadających prawo głosu.

(15)

W celu dalszego dostosowania rozporządzenia (WE) nr 168/2007 do wspólnego podejścia oraz w celu wzmocnienia zdolności zarządu do nadzorowania zarządzania administracyjnego, operacyjnego i budżetowego agencją, konieczne jest powierzenie zarządowi dodatkowych zadań oraz doprecyzowanie zadań powierzonych radzie wykonawczej. Dodatkowe zadania zarządu powinny obejmować przyjęcie strategii bezpieczeństwa, w tym zasad wymiany informacji niejawnych UE, strategii komunikacyjnej oraz zasad zarządzania konfliktami interesów i zapobiegania takiemu konfliktowi w odniesieniu do członków zarządu i członków komitetu naukowego. Należy wyjaśnić, że zadanie rady wykonawczej polegające na nadzorowaniu prac przygotowawczych dotyczących decyzji, które mają zostać przyjęte przez zarząd, obejmuje kontrolę kwestii związanych z budżetem i zasobami ludzkimi. Ponadto zadaniem rady wykonawczej powinno być przyjęcie strategii w zakresie zwalczania nadużyć finansowych przygotowanej przez dyrektora oraz zapewnienie odpowiednich działań następczych w odniesieniu do ustaleń wynikających z audytów i do dochodzeń przeprowadzanych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) lub Prokuraturę Europejską (EPPO). Ponadto należy zapewnić, aby w razie potrzeby rada wykonawcza mogła, w pilnych przypadkach, podejmować decyzje tymczasowe w imieniu zarządu.

(16)

W celu uproszczenia istniejącej procedury zastępowania członków komitetu naukowego należy zezwolić zarządowi na mianowanie na pozostały okres kadencji osoby zajmującej kolejne miejsce na liście rezerwowej, w przypadku gdy niezbędne będzie zastąpienie członka przed końcem jego kadencji.

(17)

Z uwagi na bardzo selektywną procedurę mianowania i fakt, że liczba kandydatów potencjalnie spełniających kryteria wyboru jest często niewysoka, powinna istnieć możliwość przedłużenia kadencji dyrektora agencji jeden raz na okres nie dłuższy niż pięć lat, z uwzględnieniem w szczególności wyników jego pracy oraz obowiązków i wymogów agencji w najbliższych latach. Ponadto, z uwagi na znaczenie tego stanowiska oraz szczegółową procedurę, w której uczestniczą Parlament Europejski, Rada i Komisja, procedura taka powinna rozpocząć się w trakcie 12go miesiąca poprzedzającego koniec jego kadencji.

(18)

Poza tym, w celu zwiększenia stabilności mandatu dyrektora, a tym samym stabilności działania agencji, większość wymaganą do tego, aby zaproponować jego odwołanie, należy zwiększyć z obecnej jednej trzeciej do dwóch trzecich głosów członków zarządu. Ponadto w celu określenia ogólnej odpowiedzialności dyrektora za zarządzanie administracyjne agencją należy zaznaczyć, że dyrektor jest odpowiedzialny za wdrażanie decyzji przyjmowanych przez zarząd, przygotowywanie strategii agencji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych oraz przygotowanie planu działania z myślą o zapewnieniu działań następczych w odniesieniu do sprawozdań z wewnętrznych lub zewnętrznych audytów i dochodzeń przeprowadzanych przez OLAF lub EPPO.

(19)

W celu dostosowania rozporządzenia (WE) nr 168/2007 do wspólnego podejścia należy wprowadzić przepis, zgodnie z którym Komisja powinna co pięć lat zlecać przeprowadzenie oceny agencji.

(20)

W związku z powyższym należy odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 168/2007,