Na podstawie art. 33ł ust. 8 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238) zarządza się, co następuje:

§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) szczegółowe zasady działania ośrodka adopcyjno-opiekuńczego, zwanego dalej „ośrodkiem”,

2) zadania i kompetencje ośrodka,

3) zasady pracy ośrodka z rodziną naturalną, zastępczą albo adopcyjną,

4) zasady kwalifikowania dzieci do rodzin adopcyjnych,

5) wzór zaświadczenia kwalifikacyjnego.

§ 2.[Zadania ośrodka] 1. Do zadań ośrodka należy:

1) pozyskiwanie osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka oraz kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej albo prowadzenia placówki rodzinnej,

2) gromadzenie informacji o dzieciach, które mogą być przysposobione,

3) przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz wywiadów środowiskowych (rodzinnych) dotyczących osób i kandydatów, o których mowa w pkt 1,

4) szkolenie i kwalifikowanie osób i kandydatów, o których mowa w pkt 1, oraz przygotowywanie członków ich rodzin do przyjęcia dziecka,

5) wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych stwierdzających ukończenie szkolenia przez kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej; wzór zaświadczenia stanowi załącznik do rozporządzenia,

6) dobór rodziny adopcyjnej właściwej ze względu na potrzeby dziecka,

7) wydawanie opinii osobom zgłaszającym gotowość do prowadzenia rodzinnej opieki zastępczej w zakresie posiadania odpowiedniego przygotowania,

8) współpraca z sądami opiekuńczymi, w szczególności powiadamianie sądów o okolicznościach uzasadniających wszczęcie z urzędu postępowania opiekuńczego i sporządzanie opinii w sprawach dotyczących umieszczania dzieci w rodzinie adopcyjnej, rodzinie zastępczej lub w placówce rodzinnej,

9) udzielanie pomocy w przygotowywaniu wniosków o przysposobienie lub ustanowienie rodziny zastępczej i zgromadzeniu niezbędnych dokumentów,

10) działalność edukacyjna i upowszechniająca tworzenie rodzin, o których mowa w pkt 8, oraz placówek rodzinnych,

11) realizowanie innych zadań przewidzianych w odrębnych przepisach.

2. Ośrodek, realizując swoje zadania, kieruje się dobrem dziecka i poszanowaniem jego praw oraz podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pozbawionemu opieki rodziców odpowiedniej opieki w rodzinie adopcyjnej, zastępczej oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

3. Ośrodek, realizując swoje zadania, współpracuje w szczególności z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej, sądami opiekuńczymi i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, zakładami opieki zdrowotnej, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi działającymi na rzecz dzieci i rodziny.

§ 3.[Pomoc i poradnictwo dla rodzin] 1. Ośrodek wspiera rodziny adopcyjne, rodziny zastępcze, rodziny naturalne, w tym rodziny dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej, poprzez:

1) pomoc w rozwiązywaniu problemów wynikających z wychowywania i ze sprawowania opieki nad dzieckiem,

2) poradnictwo i terapię, w tym terapię rodzinną,

3) pomoc pedagogiczną i psychologiczną.

2. Pomocy i poradnictwa, o których mowa w ust. 1, udziela się na wniosek rodziny.

§ 4.[Kwalifikacja dziecka do przysposobienia] 1. Ośrodek kwalifikuje do przysposobienia dziecko, jeżeli sytuacja prawna dziecka pozwala na jego przysposobienie.

2. Ośrodek sporządza dla dziecka zakwalifikowanego do przysposobienia diagnozę psychologiczną, pedagogiczną i medyczną.

§ 5.[Informacja o dziecku i prawnych skutkach przysposobienia] Ośrodek informuje rodzinę adopcyjną o stanie zdrowia i rozwoju dziecka, które ma być przysposobione, oraz o jego sytuacji rodzinnej, a także o prawnych skutkach przysposobienia.

§ 6.[Przekazywanie informacji do banku danych] 1. Po zakwalifikowaniu dziecka do przysposobienia dane dziecka umieszcza się w prowadzonym przez ośrodek wyznaczony przez wojewodę, na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, banku danych o dzieciach oczekujących na przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz o rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, zwanym dalej „bankiem danych”.

2. Ośrodki działające na terenie województwa są zobowiązane do niezwłocznego przekazywania bankowi danych informacji o dzieciach zakwalifikowanych do przysposobienia, dla których w terminie 1 miesiąca od zakwalifikowania nie pozyskano rodziny adopcyjnej.

§ 7.[Zawartość banku danych] 1. Bank danych zawiera:

1) dane osobowe dziecka i jego rodziców oraz informacje o sytuacji prawnej i stanie zdrowia dziecka,

2) dane osobowe, adres zamieszkania oraz informacje dotyczące stanu cywilnego, wykształcenia, zawodu, miejsca pracy, wykonywanego zajęcia, warunków mieszkaniowych, stałych źródeł dochodu, stanu zdrowia umożliwiającego właściwą opiekę nad dzieckiem, potwierdzonego zaświadczeniem lekarskim, kandydatów zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka.

2. Informacje o kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz o osobach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka umieszcza się w banku danych na podstawie pisemnego wniosku tych kandydatów lub osób albo wniosku ośrodka, który dokonał kwalifikacji, za wyrażoną na piśmie zgodą tych kandydatów lub osób.

3. Informacje o kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz o osobach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka mogą zostać przekazane do banków danych w innych województwach na podstawie pisemnej zgody tych kandydatów lub osób.

§ 8.[Przekazanie danych dziecka do innego województwa, zakwalifikowanie do przysposobienia związanego z zamieszkaniem poza RP] 1. W przypadku gdy w terminie 1 miesiąca od dnia przyjęcia informacji o dziecku przez bank danych nie pozyskano dla dziecka osób zgłaszających gotowość jego przysposobienia, ośrodek prowadzący bank danych przekazuje niezwłocznie informacje o dziecku do banków danych prowadzonych przez ośrodki w innych województwach.

2. W przypadku gdy w terminie 1 miesiąca od dnia przyjęcia informacji o dziecku przez banki danych, o których mowa w ust. 1, nie pozyskano dla dziecka osób zgłaszających gotowość jego przysposobienia, dziecko może być zakwalifikowane do przysposobienia związanego ze zmianą dotychczasowego miejsca zamieszkania dziecka w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, ośrodki prowadzące banki danych przekazują niezwłocznie informacje o dziecku do ośrodków upoważnionych do kwalifikowania dzieci do przysposobienia, o którym mowa w ust. 2.

4. Osobom zgłaszającym gotowość przysposobienia dziecka, o którym mowa w ust. 2, ośrodek nie może umożliwiać kontaktu z dzieckiem i ujawnić o nim informacji przed zakwalifikowaniem dziecka do tego przysposobienia.

§ 9.[Prowadzenie dokumentacji, rejestru zaświadczeń kwalifikacyjnych oraz rocznych planów pracy] Ośrodek prowadzi dokumentację dotyczącą:

1) osób zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka, kandydatów zgłaszających gotowość do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz do prowadzenia placówki rodzinnej,

2) dzieci zakwalifikowanych do przysposobienia, w tym dzieci zakwalifikowanych do przysposobienia związanego ze zmianą dotychczasowego miejsca zamieszkania dziecka w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce zamieszkania w innym państwie,

3) pomocy udzielonej dzieciom umieszczonym w rodzinach zastępczych lub w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,

4) pomocy udzielonej rodzinom naturalnym, rodzinom adopcyjnym i rodzinom zastępczym,

5) szkoleń osób i kandydatów, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1,

oraz rejestr wydanych zaświadczeń kwalifikacyjnych i roczne plany pracy.

§ 10.[Regulamin organizacyjny ośrodka] Szczegółowe zadania i organizację ośrodka określa regulamin organizacyjny ośrodka, opracowany przez dyrektora ośrodka w porozumieniu z organem prowadzącym.

§ 11.[Nieodpłatne wykonywanie zadań] Publiczne ośrodki wykonują swoje zadania nieodpłatnie.

§ 12.[Zasady odpłatności za usługi] Zasady odpłatności za usługi świadczone przez ośrodki niepubliczne określają organy prowadzące te ośrodki, z tym że wysokość odpłatności nie może przewyższać kosztów faktycznie poniesionych w danej sprawie.

§ 13.[Rozkład czasu pracy ośrodka] 1. Ośrodek czynny jest przez cały rok.

2. Rozkład czasu pracy ośrodka ustala dyrektor, biorąc pod uwagę potrzeby osób korzystających z usług ośrodka.

§ 14.[Wejście w życie] [1] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 16 lutego 2001 r. (poz. 132)