Komentarz do ustawy o CIT 2021 - Art. 1.

I. Uwagi wstępne

1

[Zakres przepisu] Komentowany artykuł określa zakres podmiotowy ustawy o CIT i rodzaj podatku określanego tą ustawą. Należy zauważyć, że zasadniczo podatnikami CIT w Polsce są osoby prawne, takie jak spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne (także te w organizacji), spółdzielnie oraz stowarzyszenia i fundacje. Poza zakresem ustawy o CIT pozostają dochody osiągane przez osoby fizyczne i spółki niemające osobowości prawnej - z wyjątkiem spółek komandytowo-akcyjnych wprost określonych jako podatnik CIT kilka lat temu, a od początku 2021 r. z wyjątkiem spółek komandytowych oraz niektórych spółek jawnych (zob. komentarz do art. 5).

II. Zakres regulacji [art. 1 ust. 1]

2

[Pojęcie dochodu] W ustawie o CIT dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym (zob. także komentarz do art. 7 ust. 2). Z art. 1 ust. 1 ustawy o CIT wynika, że jeżeli dochód osiągany jest przez osoby prawne (zob. tezę 3) i spółki kapitałowe w organizacji (zob. tezę 4), to podlega on opodatkowaniu na zasadach uregulowanych w ustawie o CIT (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 stycznia 2019 r., sygn. II FSK 564/17):

NSA

Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.p.d.o.p. [ustawy o CIT] zasadą jest, że przedmiotem opodatkowania tym podatkiem jest rzeczywiście osiągnięty dochód. Aby można było mówić o dochodzie, musi wystąpić przychód. Wydanie rzeczy, pozbycie się jej - co do zasady nie może być uznane za przychód u tego, kto rzecz wydał. Tylko w bardzo specyficznej sytuacji - takiej między innymi, o jakiej mowa w art. 14a u.p.d.o.p. - wydanie rzeczy może rodzić przychód po stronie wydającego. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa i może mieć miejsce w ściśle określonych w ustawie przypadkach, tj. gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie o określonej wysokości, a więc zobowiązanie o charakterze pieniężnym.

3

[Osoba prawna] Ustawa o CIT nie zawiera definicji osoby prawnej. Nauka prawa definiuje osobę prawną jako jeden z rodzajów podmiotów prawa cywilnego. Osoba prawna stanowi trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowość prawną. Tym, co wyróżnia osobę prawną jako jednostkę organizacyjną, jest pełna podmiotowość prawna. Oznacza to:

zdolność prawną (zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków w prawie cywilnym) oraz