Jak realizować korekty w ramach ulgi na złe długi po wyroku TSUE

Nieuregulowanie przez kontrahenta należności wynikającej z faktury w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności uprawnia wierzyciela do skorygowania podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego. Dłużnik jest wówczas obowiązany do odpowiedniej korekty podatku naliczonego odliczonego na podstawie nieopłaconej faktury. Wyrok TSUE zakwestionował polskie przepisy, co oznacza, że nie musimy stosować warunków ustawowych. Od 1 października 2021 r. w ramach pakietu SLIM VAT2 zostaną wprowadzone zmiany w tym zakresie.

Zasady dokonywania korekty podstawy opodatkowania oraz kwot podatku należnego i naliczonego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności regulują przepisy art. 89a i 89b ustawy o VAT.

1. Korekta VAT należnego u wierzyciela

Podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju jest uprawniony do skorygowania podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności, pod warunkiem że nieściągalność ta zostanie uprawdopodobniona. Korekta może obejmować także część podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z faktury, gdy nie uregulowano tylko części należności.

Definiując moment uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności, ustawodawca wskazuje na upływ 90 dni od określonego w umowie lub na fakturze terminu płatności (art. 89a ust. 1a ustawy).

Tym samym jeżeli wynikająca z faktury wierzytelność nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, należy przyjąć, że w rozumieniu ustawowym jej nieściągalność została uprawdopodobniona. To z kolei uprawnia wierzyciela do dokonania korekty „in minus” podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego, wynikających z wystawionej faktury.

Kolejne warunki zostały zakwestionowane przez TSUE w wyroku z 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19. Orzeczenie to jest niewątpliwie korzystne i oczekiwane przez krajowych podatników. W praktyce wyrok ten umożliwia korzystanie z ulgi nawet w przypadku braku spełnienia, zakwestionowanych przez TSUE, warunków ustawowych (zob. tabelę). Stosują się do niego również organy podatkowe.